Köpekleri, kedileri, insanları ve genel anlamda memelileri etkileyebilen ve merkezi sinir sistemine yerleşerek ne yazık ki ölümcül sonuçlara yol açabilen kuduz hakkında geçtiğimiz günlerde sizler için bir içerik hazırlamıştık. Köpeklerde Kuduz Hakkında Bilinmesi Gerekenler adlı içeriğimize buradan ulaşabilirsiniz.
İlgili içerikte de belirttiğimiz gibi köpeklerde kuduz hastalığı belirtileri ortaya çıktıktan sonra kuduz enfeksiyonu tedavi edilebilir nitelik taşımaz. Kuduzdan korunmanın ve enfeksiyonun yol açabileceği olumsuz etkilerin minimize edilmesi için en önemli gereklilik önerilen zaman dilimlerinde ve önerilen sıklıkta kuduz aşısının yapılmasıdır. Bu yazımızda köpeklerde kuduz aşısı hakkında bilinmesi gereken en temel noktalara odaklanacağız ve köpeklerde kuduz aşısı hakkında sık sorulan soruların yanıtlarını sizlerle paylaşacağız.
Köpeklerde kuduz aşısı temel aşı sınıflandırmasında yer alır. Hem yavruluk döneminde yapılması hem de köpekler yetişkinlik dönemine girdiklerinde tekrar edilmesi gerekir. Yavru köpeklerde aşılama takvimi yavru köpekler 6-8 haftalık olduklarında başlar. Kuduz aşısı genellikle köpek ilk 12 haftayı tamamladığında; yaşamın 3. - 4. aylarında yapılır. Kuduz aşısı yetişkinlik döneminde yılda bir kez tekrarlanır. Köpeklerde kuduz aşısı ile ilgili gereklilikler ülkelere göre farklılık gösterebilmektedir. Bazı ülkelerde kuduz riskinin bulunmaması nedeniyle aşı zorunluluğu olmayabilir, bazı ülkelerde tercih edilen kuduz aşısının içeriğine de bağlı olarak yetişkinlik döneminde aşıların yapılma sıklığı 1 yerine 3 yıl olarak belirtilebilir. Bu nedenle her köpek sahibi yaşadığı ülkedeki uygulamalar doğrultusunda hareket etmelidir. Ülkemizde kuduz aşısı "core" yani temel aşı sınıflandırmasında yer alır ve yetişkinlik döneminde de az önce söylediğimiz gibi her yıl tekrar edilmesi gerekir.
Kuduz aşısının yılda bir kere yapılması kanunen zorunludur. Bu aşı yavruluk döneminde yapıldıktan etkisi sonra ömür boyu kalıcılığa sahip olmadığı için enfeksiyona neden olabilecek potansiyel durumlar karşısında köpeklere yılda 1 kere kuduz aşısı yapılır.
Köpeklerde kuduz aşısının olası yan etkileri köpek sahipleri üzerinde endişe yarattığı için aşılama süreçlerinin ötelenmesi ya da ihmal edilmesi ile sonuçlanabiliyor.
Aşılar temel olarak bağışıklık sistemini uyararak çalıştığından, köpeklerde kuduz aşısı sonrası ortaya çıkması muhtemel yan etkiler de genellikle bağışıklık sisteminin aşırı uyarılması ile ilintili oluyor. Köpeklerde kuduz aşısı sonrası en sık görülen yan etkiler arasında hafif derecede ateş, iştahta azalma, aşılama sonrası 2-3 gün boyunca enerji düşüklüğü gibi semptomlar yer alır. Tüm bunlardan farklı olarak enjeksiyon bölgesinde minimal düzeyde bir ağrı ve şişlik de yaşanabilir. Her köpek kuduz aşısından sonra belirgin yan etkiler yaşayacak şeklinde bir genelleme yapmak da doğru değildir. Bazı köpekler hiçbir belirti yaşamayabilirler, köpeklerde kuduz aşısı belirtileri aşılamadan sonraki birkaç saat içerisinde ortaya çıkabilir ve genellikle 3-4 gün devam etme eğilimindedir.
Köpeklerde aşının nadir yan etkileri arasında aşının enjeksiyon bölgesinde birkaç hafta boyunca hissedilebilen şişlik ve yine enjeksiyon bölgesinde dairesel yapıya sahip küçük bir alanda tüy dökülmesi semptomları yer alabilir.
Nadir de olsa kuduz aşısı sonrası ciddi reaksiyonlarla karşılaşılabilir. Bu durumun genellikle aşıdan ziyade köpeklerin bağışıklık sistemlerinin aşırısı reaksiyon göstermesi ile ilgili olduğu kabul edilir. Öksürme, bayılma, kusma, ishal, gözlerde ve yüzde şişkinlik bağışıklık aracılı reaksiyonlara örnek olarak gösterilebilir. Kuduz aşısı sonrası bu gibi ciddi belirtiler yaşayan köpeklerin veteriner hekimlere muayeneye götürülmesi önemlidir.
Köpeklerde kuduz aşısının koruyuculuğu da merak edilen konular arasında yer alıyor. Hiçbir aşının %100 koruyuculuğunun olmadığı biliniyor. Ancak kuduz aşısı yapılan köpeklerde bu enfeksiyonun oluşumunun çok nadir olması aşı uygulamasının sunduğu avantajları gözler önüne seriyor. Düzenli olarak aşı olunduğu takdirde köpekler, enfekte olan bir hayvan tarafından ısırıldıklarında ya da açık yaralarına enfekte hayvanın salyası bulaştığında hastalığa karşı korunabiliyor. Yine de aşısı olan bir köpek tanınmayan ve hakkında bilgi sahibi olunmayan bir hayvan tarafından ısırıldığında veteriner hekim muayenelerine gitmek gerekiyor. Gerektiği takdirde bağışıklığı güçlendirici ek tedbirler alınarak kuduz riskinin minimize edilmesi mümkün oluyor.
Kuduz hem memeli hayvanları hem de insanları etkileyebilen bir enfeksiyondur. Kedilerde ve köpeklerde görülen diğer birçok enfeksiyondan farklı olarak kuduz hastalığı zoonotik hastalıklar arasında yer alır. Bu açıdan yaklaşıldığında köpeklerde kuduz aşısının hem dostlarımızı hem de insanları yani toplum sağlığını koruyan bir öneme sahip olduğu ifade edilebilir. Nitekim kuduz ihtimali olan ülkelerde farklı düzenlemelerle kuduz aşısı yaptırımı söz konusudur. Kedilerde Kuduz Hakkında Bilinmesi Gerekenler adlı içeriğimizde konu hakkında ayrıntılı bilgi bulabilirsiniz.
Evcil hayvan sağlığı ve ürünleri dâhil olmak üzere sağlık, tekstil, gıda, dekorasyon ve kozmetik gibi sektörlerde, Türkiye ve dünya genelinde marka bilinirliği yüksek firmalar için içerik üretimi gerçekleştiren Deniz Öz, sosyal medya içerik stratejisi alanında da uzmanlaşmıştır. 2020 yılından bu yana Petlebi.com blog sayfası için düzenli olarak içerik üretmektedir.
