Kediler şeker hastası olur mu? sorusunun yanıtları merak ediliyor. Ne yazık ki bu sorunun yanıtı "Tıpkı insanlarda olduğu gibi kedilerde de şeker hastalığı görülebilir" şeklinde verilebiliyor. Üstelik son yıllarda giderek artan oranda kedinin diyabet hastalığına yakalandığı bilinmektedir. Kan şekeri seviyelerini dengelemek için yeterli insülin üretememe ya da üretilen insülinin hücreler tarafından emilememesi sonucu oluşan diyabet hastalığı tedavi edilmediği takdirde kedilerde kilo kaybı, iştah kaybı, şiddetli depresyon ve motor fonksiyon problemleri dahil olmak üzere birçok ciddi problemin oluşmasını tetikleyebilir. Bu yazımızda kedilerde şeker hastalığı belirtileri nelerdir ve kedilerde şeker hastalığı tedavisi hakkında bilgi bulabilirsiniz. Ancak öncelikle kedilerde diyabet özelinde detayları aktarmak isteriz.
İnsan vücudu gibi kedilerin vücudu da enerji için glikoz formunda şekere ihtiyaç duyar. Ancak kandaki glikozun hücrelere girebilmesi için pankreas tarafından üretilen insülin hormonu kilit bir göreve sahiptir. İnsülin hormonu hücrelere bağlanır ve glikozun emilmesi için doğru zamanda sinyal gönderir. Yağ, karaciğer ve kas hücreleri glikozu absorbe ederek hem yakıt alırlar hem de kandaki glikozu azaltmış olurlar. Diyabet Mellitus olarak da adlandırılan şeker hastalığı, vücut insülin hormonunu uygun şekilde üretmediğinde ya da üretilen hormon vücut tarafından doğru şekilde kullanılmadığında ortaya çıkan bir hastalık olarak tanımlanabilir.
Şeker hastalığı temel olarak tip 1 diyabet ve tip 2 diyabet olmak üzere iki ayrı formda görülür. Tip 1 diyabet hastalığı söz konusu olduğunda insülin üretimindeki azlık ya da yokluk neticesinde kandaki şeker oranı yükselir. Tip 2 diyabet hastalığı söz konusu olduğunda ise vücuttaki hücreler insüline uygun şekilde yanıt vermediği için kandaki şeker oranı ideal orandan yüksek olur. Hem tip 1 hem de tip 2 diyabet hastalığında hücreler, kanda yüksek miktarda glikoz olmasına rağmen ihtiyaç duydukları yakıta ulaşamazlar. Çünkü insülin hormonu az olduğu ya da hücreler tarafından kullanılmadığı için glikoz hücrelere taşınamaz. Kedilerde şeker hastalığının her iki formu da gözlenebilmekle birlikte, kedilerde tip 2 diyabet daha yaygın şekilde görülmektedir. Bu sonuç bizi "kediler doğuştan şeker hastası mı?" sorusuna götürür.
Kedilerde diyabet hastalığı çok nadir olmakla birlikte tip 1 diyabet formunda da görülebilmektedir. Kedilerde tip 1 diyabet pankreasın vücudun ihtiyaç duyduğu oranda insülin üretememesi ile karakterizedir ve birkaç farklı faktör neticesinde oluşabilir. Akut veya kronik pankreatit pankreasın insülin salgılama fonksiyonuna zarar verebilir. Diyabet, nedeni tespit edilemeyen şekilde (idiyopatik) ortaya çıkabilir. Az önce de ifade edildiği gibi kedilerde tip 1 diyabet çok nadir olmakla birlikte doğuştan da ortaya çıkabilir. Bu nedenle kedilerin yakından gözlenmesi ve kedilerde diyabet şeker hastalığı belirtileri hakkında bilgi sahibi olunması oldukça önemlidir.
Kedilerde diyabet belirtileri arasında en yaygın olarak fark edilen semptomlar iştah yerinde olmasına rağmen kilo kaybı yaşanması, aşırı susama ve artan idrar sıklığıdır. Kilo kaybı gerek kedi sahipleri gerekse veteriner hekimler tarafından muayene esnasında fark edilebilir. Hem tip 1 hem de tip 2 diyabette, vücuttaki hücreler enerji kaynakları olan kandaki glikozu absorbe edemedikleri için enerjiden mahrum kalırlar. Bu durumda ihtiyaç duydukları enerjiyi elde etmek ve glikozdan yoksun kalan hücreleri beslemek için yağları ve proteinleri parçalamaya başlarlar. Dolayısıyla iştah artarken kedilerde diyabet nedeniyle kilo kaybı oluşur. Kilo kaybına ek olarak aşırı susama ve idrar sıklığında artış da kedilerde şeker hastalığı belirtileri arasında yer alır. Kandaki şeker oranının yükselmesi böbreklerin glikozu filtreleme yeteneğini azaltarak şekerin kandan idrara geçmesine neden olur. İdrarda glikoz oranının artması idrara aşırı miktarda su çekilmesine, idrar miktarının artmasına ve idrarla birlikte atılan fazla su neticesinde dehidrasyon oluşmasına yol açabilir. Nadir karşılaşılan ve kontrol altına alınmamış diyabetli kedilerde arka bacak sinirlerinde hasar oluşması da söz konusu olabilir. Tüm bu belirtilere ek olarak huzursuzluk ve kusma, ilerleyen vakalarda ise iştahta azalma gibi semptomlarla karşılaşılabilir.
Kedilerde şeker hastalığı nedenleri yerine kedilerde şeker hastalığı risk faktörleri özelinde bilgi aktarmak daha doğru bir yaklaşımdır. Diyabetin kesin nedeni tam olarak bilinmese de obez kedilerde diyabet hastalığı gelişme riskinin daha fazla olduğu kabul edilmektedir. Aynı zamanda kronik pankreatit hastalığının, Cushing hastalığı ve hipertiroidizm gibi hormonal bozuklukların, yaşın ilerlemesinin, hareket azlığının ve uzun süreli kortikosteroid kullanımının diyabet riskini arttırdığı ifade edilebilir. Son olarak kedilerde şeker hastalığı için cinsiyetin de bir risk faktörü olduğu, erkek kedilerde diyabet hastalığı görülme sıklığının dişi kedilere oranla yüksek olduğu belirtilebilir.
Kedilerde şeker hastalığı teşhisi sırasında hem klinik semptomlar hem de laboratuvar testleri sonuçları değerlendirilmektedir. Bu kapsamda kan tahlillerine ve idrar tahlillerine başvurulması mümkündür. Kan şekerinin yükselmesine neden olabilecek farklı faktörler de olduğu için veteriner hekimlere hastalık öyküsünün mümkün olduğunca detaylı aktarılması önemlidir.
Kedilerde şeker hastalığının kesin bir tedavisi ne yazık ki bulunmamaktadır. Kedilerde diyabet tedavisi süreçlerinin temel amacı kan şekeri seviyesini dengelemek, kilo kaybını durdurmak veya kontrol altına almak, tedaviye bağlı olarak kan şekerinin aşırı düşmesini engellemek ve aşırı susama ile idrar sıklığındaki artışı kontrol altına alıp dehidrasyon oluşumunun önüne geçmektir. Bu kapsamda kedilere insülin enjeksiyonu tedavisi, diyet ve yaşam tarzı değişiklikleri ya da yalnızca izlem tedavisi uygulanabilir. Her tedavisinin kapsamı kedi özelinde değişiklik gösterebilir. Bu nedenle kedilerde diyabet tedavisi veteriner hekimler tarafından planlanmalı ve önerilen tedavi sürecine muhakkak uyum sağlanmalıdır.
Kedilerde şeker hastalığı kontrol edilip yönetilebilen bir hastalıktır. Ancak kedilerde şeker hastalığı tedavi edilmezse oldukça ciddi sorunlar ortaya çıkabilir. Bu sorunlar arasında ketoasidoz adı verilen durum ön plana çıkar. Ketoasidoz oluştuğunda kedilerin vücudu enerji ihtiyacını karşılamak için yağları ve proteinleri parçalar; bu parçalanma arttıkça yemek tüketimi olsa dahi açlıktan hayatlarını kaybetme riski yaşayabilirler. İştah kaybı, halsizlik, solunum sorunları, kusma, dehidrasyon ve ishal gibi belirtilerle etkisini gösteren keroasidoz acil yoğun bakım tedavisi gerektirir. Şeker hastalığı tedavi edilmediğinde bakteriyel enfeksiyonlar, cilt hastalıkları, arka bacaklarda haraketlilik kaybı gibi sağlık sorunları ile de karşılaşılması mümkündür.
Her zaman olmasa da kedilerde şeker hastalığı önlenebilir bir nitelik taşımaktadır. Bunun için atılması gereken en önemli adım kedilerin gelişim dönemlerine ve özel ihtiyaçlarına özel formüle edilen mamaları tüketmeleridir. Tüm kedi maması çeşitlerine buradan ulaşarak, dostunuzun ihtiyaçlarına en uygun tercihi yapabilirsiniz. Aynı zamanda hareketli bir yaşam sürmeleri sağlanmalı ve düzenli veteriner hekim kontrolleri aksatılmamalıdır.
Evcil hayvan sağlığı ve ürünleri dâhil olmak üzere sağlık, tekstil, gıda, dekorasyon ve kozmetik gibi sektörlerde, Türkiye ve dünya genelinde marka bilinirliği yüksek firmalar için içerik üretimi gerçekleştiren Deniz Öz, sosyal medya içerik stratejisi alanında da uzmanlaşmıştır. 2020 yılından bu yana Petlebi.com blog sayfası için düzenli olarak içerik üretmektedir.
