Birçok yönüyle inanılmaz canlılar olan köpekler, bazı özellikleriyle bize doğaüstü yetenekleri varmış gibi hissettirebiliyorlar. Köpekler, insanların alamadığı kokuları alabiliyor ve duyamadığı sesleri duyabiliyorlar. Bu kadar güçlü duyulara sahip olmalarıysa akıllara doğal olarak "Köpekler depremi hisseder mi?" sorusunu getiriyor.
Çiftlik hayvanlarının depremden önce davranışlarının değiştiğine dair kayıtlar M.Ö. 300'lü yıllara dayanmaktadır. Hatta köpeklerin depremden önce gösterdiği davranış değişiklikleri dikkate değerdir. Bu davranış değişikliklerinin ortaya çıkması depremden saniyeler öncesinden günler öncesine kadar uzanabilmektedir.
Her ne kadar büyük bir çoğunluk köpeklerin depremi önceden hissedebileceği ve buna bağlı davranış değişiklikleri gösterebileceği kanısına sahip olsa da bu durum tartışmalıdır. Hatta köpeklerin titreşimleri öngörebildiği ya da bunu hissedebildiğine yönelik bilimsel bir kanıt yoktur. Üstelik köpeklerde bu titreşimleri önceden hissedebilecek herhangi bir organ da mevcut değildir.
Köpeklerin gelişmiş ve keskin duyu organları onların çevrelerindeki dünyayı benzersiz bir şekilde algılamalarını sağlar. Bunların arasında en güçlüsü koku alma duyusudur. İnsanlarda sadece 6 milyon koku alma reseptörü varken bu sayı köpeklerde 300 milyon civarındadır. Kulak anatomileri ve kulaklarını oluşturan hassas yapılar ise köpeklerin geniş bir frekans aralığını duymalarını sağlar. Bununla beraber patilerinde ve derilerinde basıncı ve sıcaklığı algılayabilecek hassas dokunma reseptörleri mevcuttur.
Köpeklerin depremi bu güçlü dokunma duyuları ile algılayabildiğini savunan bir görüş mevcuttur. Köpeklerin meydana gelen depremdeki P dalgalarını hissedebildikleri düşünülmektedir. P dalgası, zemini dalganın hareket ettiği yönün tersine sallayan, sıkıştırıcı bir dalgadır. P dalgası, depremde bir diğer dalga türü olan S dalgasından daha hızlı ilerler ve köpeğin bulunduğu konuma S dalgasından saniyeler önce ulaşır. P dalgası çok hafif olduğu ve çok hızlı hareket ettiği için insanlar tarafından genellikle hissedilmez. Köpeklerin deprem öncesinde farklı davranışlarda bulunmasını açıklayan en yaygın teorilerden birisi budur.
Dünyadaki çeşitli bilim insanları tarafından köpeklerin depremleri meydana gelmeden önce hissedebileceğini öne süren bazı bilimsel araştırmalar yapılmıştır. İtalya'da yapılan bir çalışmada köpeklerin 12 saat öncesine kadar sismik aktiviteyi hissedebildikleri ve bunun sonucunda havlama, sızlanma, huzursuzluk gibi anormal hayvan davranışları sergiledikleri görülmüştür. Japonya'da yapılan bir başka çalışmada ise köpeklerin, insanların tespit edemediği küçük sarsıntıları algılayabildiği ve bunun da depremler için erken uyarı sistemi oluşturabileceği tespit edilmiştir.
Köpeklerin depremleri hissedebildiği mekanizma henüz tam olarak anlaşılamamıştır ve bu fenomeni doğrulamak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır. Bununla birlikte, bu çalışmalar köpeklerin sismik aktiviteye karşı benzersiz bir duyarlılığa sahip olabileceğini ve potansiyel olarak deprem tahmini ve afet hazırlığında bir rol oynayabileceğini göstermektedir.
Depremleri öncesinde tahmin ettiklerine dair her ne kadar bilimsel bir kanıt olmasa da köpeklerin de deprem sırasında korkuya kapıldıkları bilinen bir gerçektir. Bu nedenle köpeğinizle deprem anında sağlıklı bir iletişim kurmanız gerekir. Deprem anında ilk önce kendinizin ve ailenizin güvenliğini sağlamaya çalışmanız tavsiye edilmektedir. Sonrasında köpeğiniz ile ilgilenebilirsiniz.
Köpeğiniz ile iletişime geçerken öncelikle sakin olmalısınız. Çünkü köpekler sahiplerinin endişeli ya da stresli olduğunu anlayabilir ve durum onların da kendilerini stres altında hissetmesine neden olur. Onların kendini daha güvende hissetmesini sağlamak için köpeğinizi deprem sırasında mümkün olduğunca kendinize yakın bir şekilde konumlandırmanız tavsiye edilir. Köpeğinize dokunmanız ya da onunla sakin bir sesle konuşmanız da işe yarayacak yöntemlerden birisidir.
Eğer bulunduğunuz ortamı terk etmeniz gerekirse köpeğinizin mutlaka tasmasını taktığınızdan emin olmanız gerekir. Çünkü sonrasında yaşanacak hareketlilik ya da toplanma alanındaki kalabalık köpeğinizin daha fazla korkmasına ve kaçmaya çalışmasına neden olabilir. Köpeğiniz için bir tasmaya ya da tasma kayışına ihtiyacınız varsa buraya tıklayarak farklı modelleri inceleyebilirsiniz. Bunun dışında köpeğinizin aç ya da susuz kalmaması için içerisinde mama ve su bulunan bir deprem çantası hazırlayabilir ya da hâlihazırdaki deprem çantanıza bunları ekleyebilirsiniz. Gerektiğinde köpeğinizi sakinleştirmeye yardımcı olabilecek, sevdiği ödül mamalarını da çantanın içerisine koyabilirsiniz. Köpekler için ödül mamalarını incelemek için buraya tıklayabilirsiniz.
Unutmayın, her köpek farklıdır ve bazıları depreme diğerlerinden farklı tepki verebilir. Deprem sırasında ve sonrasında köpeğinizin ihtiyaçlarına karşı dikkatli ve duyarlı olmanız, gerekirse veteriner hekim bakımı almanız önemlidir.
Uzun yıllardır sağlık, teknoloji, tekstil, kozmetik, evcil hayvan sağlığı ve ürünleri ile ilgili içerik üreten Ayşegül Tunçay Bilcen, sosyal medya yönetimi ve dijital pazarlama alanında da uzmanlaşmıştır. İçerik üretimi ve evcil hayvan bakımı ile ilgili deneyimleriyle Petlebi.com blog sayfasında 2020 yılından beri blog içeriği yazmaktadır.
