Hamile Kediniz İçin Doğum Alanı Nasıl Hazırlanır?

Doğum öncesi hazırlık süreci, bir maratonun başlangıcına benzetilebilir. Yarışın en önemli kısmı, start çizgisine gelmeden yapılan hazırlıktır. Anne kedi için de bu süreç, doğumdan önce güvenli bir ortam oluşturmakla başlar. 

Bu dönemde atılması gereken en önemli adımlardan biri “Hamile kediler için doğum alanı nasıl hazırlanır?” sorusuna doğru yanıt bulmaktır. Güvenli, sakin ve konforlu bir ortam, doğumun sağlıklı geçmesinin temel şartları arasındadır. 

Bu yazımızda kedilerin doğum sürecine eksiksiz hazırlanmasını sağlayacak unsurları öğrenebilirsiniz. Hamile kediler için doğum alanı hazırlamaktan kedilerde doğum belirtilerine dek önemli konular hakkında bilinmesi gerekenleri keşfedebilirsiniz. 

Uyarı: Bu içerik, hamile veya doğum sürecindeki kedilerin bakımına dair genel bilgilendirme amacıyla hazırlanmıştır. Her kedinin sağlık durumu, davranış biçimi ve doğum süreci farklı olabilir. Kedinizin hamileliği veya doğumu sırasında beklenmedik bir durum gözlemlerseniz, yalnızca bir veteriner hekimin yönlendirmesiyle hareket etmeniz önerilir.

Kedinizin Doğuma Yaklaştığını Nasıl Anlarsınız?

Kedilerde doğum, tıbbi olarak parturition olarak adlandırılır ve genellikle gebeliğin son haftasında belirgin belirtilerle kendini gösterir. Bu süreçte kedinizin davranışları, fiziksel görünümü ve alışkanlıkları değişmeye başlar.

Hamile kediler doğumdan birkaç gün önce daha sessiz ve içe dönük olurlar. Sık sık dolap, yatak altı veya karanlık köşelerde zaman geçirmeye başlarlar. Sergilenen bu davranışlar içgüdüsel olarak güvenli bir kedi doğum alanı aradıklarının göstergesidir.

Fiziksel olarak ise, kedinizin karnı belirgin şekilde aşağı iner, memeleri şişer ve kolostrum adı verilen ilk süt salgılanabilir. Bazı kedilerde vücut sıcaklığı 37°C’nin altına düşer. PDSA kaynağında da veteriner hekimlerinin rehberinde kedinin iştahsızlaşması, huzursuzluk ve sürekli temizlik yapma davranışlarının doğumun çok yaklaştığını gösterdiği vurgulanır.

Kediniz sık sık nefes alıp veriyor, miyavlıyor veya arka bacaklarını yalayıp duruyorsa doğum süreci kısa sürede başlayabilir. Bu davranışlar, vücudun doğuma hazırlık tepkileridir ve kedinin doğum için uygun pozisyona geçmeye başladığını gösterir.

Bu belirtiler gözlemlendiğinde, kedinizin rahat edebileceği bir ortam hazırlamak ve kedi doğum hazırlığı sürecini başlatmak en doğru adımdır.

Kedilerde Yuva Yapma Davranışı Nedir?

Hamile kedilerde yuvalanma davranışı, genellikle gebeliğin son 20 gününde veya son trimesterinde başlayan ve kedinin yavrularını doğurmak için sessiz, güvenli ve özel bir yer arama ve hazırlama eylemini ifade eden güçlü bir içgüdüdür. 

International Cat Care kaynağında, kedilerin doğumdan önce “yuvalama davranışı” sergilediği ve bu davranışın doğumun 24–48 saat öncesinde yoğunlaştığı belirtilmiştir.

Kedi Doğum Kutusu (Yavrulama Kutusu) Nasıl Hazırlanır?

Doğum kutusu, kedinizin doğum sırasında kendini güvende hissetmesi ve yavrularını koruyabilmesi için en önemli ekipmandır. Doğru hazırlanmış bir kedi doğum kutusu, doğumun sorunsuz geçmesine ve yavruların sağlıklı şekilde dünyaya gelmesine yardımcı olur.

Kutunun Boyutunu Doğru Seçin: Kedinizin rahatça uzanabileceği, aynı zamanda yavrulara da yer kalacak büyüklükte bir kutu seçin. Kedinin rahatça uzanabileceği boyutlardaki karton kutu veya üstü çıkarılabilir kedi taşıma kabı idealdir.

Yumuşak ve Hijyenik Zemin Oluşturun: Kutunun tabanına emici doğum pedi yerleştirin. Üzerine yıkanabilir bir polar battaniye veya pamuklu havlu serin. Doğru ekipmanlar, doğum sonrası temizlik işlemini kolaylaştırır.

Isıyı Koruyacak Malzemeler Ekleyin: Yavrular vücut sıcaklıklarını koruyamaz. Bu nedenle kutunun bir kenarına havluya sarılı bir sıcak su torbası veya düşük ayarlı ısı pedi koyabilirsiniz. The Spruce Pets rehberinde, ısı kaynağının yavrulara doğrudan temas etmemesi gerektiği belirtilir.

Yan ve Üst Kısımları Ayarlayın: Kutunun yan duvarları kedinin dışarıyı görmesini engelleyecek kadar yüksek, kolay giriş çıkış yapabileceği kadar alçak olmalıdır. Üst kısmını yarı açık bırakmak hem hava akışını sağlar hem de anne kedinin rahat hissetmesini kolaylaştırabilir.  

Kedinizin Kutuyu Benimsemesini Sağlayın: Doğumdan birkaç gün önce kutuyu hazırlayıp kedinizin erişebileceği bir alana yerleştirin. İçine onun kokusunu taşıyan bir örtü koymak alışma sürecini destekleyebilir. Kediler doğumdan önce kutuyu keşfeder ve rahat bulurlarsa doğum için orayı seçerler.

Kutunun Yerini Sabit Tutun: Kediniz alanını benimsemişse, kutunun yerini değiştirmeyin. Yer değiştirmek doğum öncesi stres yaratabilir. 

Tüm bunlara ek olarak atılması gereken farklı adımlar da bulunur. Örneğin kedi doğum kutusunun yakınında su - mama kabı ve kedi tuvaleti konumlandırılmalıdır. Belirtilen kedi ürünleri kutunun içinde olmamalıdır.  

Kedinizin Doğum Yapacağı Alan Nasıl Olmalı? Doğum Yeri İçin İdeal Alanı Seçmek

Doğum alanı, kedinizin kendini güvende hissetmesini sağlayan en kritik unsurlardan biridir. Kedi doğum ortamı belirlerken dikkat etmeniz gerekenleri şöyle listeleyebiliriz:  

• Kediler doğum öncesi sessiz, loş ve az kullanılan alanları tercih eder. Gürültü, yoğun insan trafiği veya çocukların sık geçtiği yerlerden uzak durun.
• Kediler doğum sırasında mahremiyet ister. Dolap içi, yatak altı ya da kutu benzeri kapalı alanlar bu ihtiyaçlarını daha iyi karşılar.
• Annenin rahat girip çıkabileceği, zemini yumuşak ve kolay temizlenebilir bir yüzey seçin.
• Yeni doğan yavrular kendi ısılarını düzenleyemez. Bu nedenle sıcaklığın 24–26°C arasında tutulması önerilir.
• Kedinizin seçtiği alana saygı gösterin. Kedinizi zorla başka bir yere yönlendirmek, stres yaratabilir ve doğum sürecini olumsuz etkileyebilir.
• Kutunun altına emici ped veya havlu yerleştirin. Doğumdan sonra bu yüzeyleri kolayca değiştirebilmek hijyen açısından önemlidir.

Doğum Alanının Diğer Önemli Unsurları

Doğum alanının çevresi, doğum sürecinin sorunsuz ilerlemesi için en az kutunun kendisi kadar önemlidir. Özellikle mama ve su, kum kabı ve ortam sıcaklığı gibi unsurların doğru düzenlenmesi, hem annenin rahatlığını hem de yavruların sağlığını korur.

Mama ve Su Kabı

Doğum sürecinde kedinizin alanından uzaklaşmak istememesi oldukça doğaldır. Bu nedenle kaymaz tabanlı mama ve su kapları, doğum kutusuna yakın bir konuma yerleştirilmelidir. 

Kum Kabı

Kum kabı da doğum alanına yakın olmalı, fakat doğrudan yanında bulunmamalıdır. Enfeksiyon riskini azaltmak için tozsuz ve kokusuz kedi kumları kullanılmalıdır. Doğum sonrası anne kedi nadiren alanından uzaklaşmak ister, bu nedenle düşük kenarlı bir kum kabı tercih etmek kedinin erişimini kolaylaştırır.

Ortam sıcaklığı

Ortam sıcaklığı, özellikle yavrular için hayati önem taşır. Doğumdan sonra ilk haftalarda yavrular vücut ısılarını dengeleyemezler. Bu nedenle ortamın 24–26°C arasında sabit tutulması gerekir. Sıcaklık düşmesi durumunda yavrularda hipotermi riski artar. 

Doğum Anı ve Sonrası İçin Hazırlık

Doğumun başlamasıyla birlikte kedinizin yanında bulunmak ama sürece müdahale etmemek gerekir. Kedi doğum zamanı yaklaştığında, anne genellikle kutusuna çekilir ve kısa aralıklarla kasılmalar yaşamaya başlar. Bu aşamada yapılacak en doğru şey, ortamın sessizliğini korumak ve doğum sürecinin doğal ilerleyişini izlemektir.

Doğum tamamlandıktan sonra annenin ve yavruların konforunu sağlamak için birkaç adım önemlidir. Kutunun altındaki ped veya örtü kirlenmişse dikkatlice değiştirilmeli, yavrular kuru ve sıcak tutulmalıdır. Anne kedi yavrularını temizlemediyse yavruların steril bir bezle nazikçe silinerek kurulanmaları sağlanabilir. 

Kedinin Doğum Yapacağı Gün

Kedilerde gebelik süresi ortalama 63–65 gündür, bu süre birkaç gün farklılık gösterebilir. Doğum anı yaklaştıkça davranışsal ve fiziksel değişiklikler daha belirginleşir. En sık gözlenen işaretlerden biri, kedinin sürekli aynı noktada zaman geçirmesi ve yuva hazırlama davranışıdır. Bu, doğumun genellikle 24 saat içinde gerçekleşeceğini gösterir.

Cats Protection kaynağına göre, doğumdan hemen önce kediler daha az yemek yer, sık sık nefes alır ve huzursuz bir şekilde yürüyüp yer değiştirir. Vücut ısısındaki 1–2 derecelik düşüş, doğumun yaklaştığının en güvenilir göstergelerinden biridir.

Doğum günü geldiğinde, kedinizin kasılmaları gözle görülebilir. Kasılmalar başladığında kediniz kuyruk tabanını sık sık yalayabilir ve ara ara huzursuz hareketler sergileyebilir. Bu noktada, sessiz bir alanda kalmasına izin vermek ve kedi doğum ortamı hazırlığının tamamlanmış olmasını sağlamak önemlidir.

Chipman Road Animal Clinic kaynağında da vurgulandığı gibi, doğumun başladığı gün kedinin yalnız bırakılması, ancak uzaktan dikkatle izlenmesi önerilmektedir. Gereksiz müdahaleler kedide strese neden olabileceğinden, sadece doğum güçleştiğinde veteriner hekime başvurulmalıdır.

Doğum Sürecinde Dikkat Edilmesi Gerekenler

Kedinizin doğumu başladığında, sürecin doğal ilerlemesine izin vermek en doğru yaklaşımdır. Bu dönemde gözlemci olmanız ve olası riskleri erken fark etmeniz ise kritiktir. Hamile kedi doğum süreci, genellikle üç aşamada gerçekleşir: hazırlık evresi, yavruların doğumu ve plasenta atılımı.

Kedilerde Doğuma Hazırlık Evresi (Birinci Aşama):

Bu evre 12–24 saat sürebilir. Kediniz huzursuzlaşır, sık sık yuvasını kontrol eder ve sık nefes alır. Uterus kasılmaları başlamıştır ancak henüz yavrular doğmaz. PetMD kaynaklarına göre, bu aşamada kedinin karın kasları hafifçe kasılır ve serviks yavaş yavaş açılır.

Yavruların Doğumu (İkinci Aşama):

Kasılmalar belirginleşir ve her bir yavru, genellikle 10–60 dakika aralıklarla dünyaya gelir. Bu süreçte kediniz yüksek sesle miyavlayabilir veya nefes alıp verme hızı artabilir. Her yavru, kendi amniyon kesesi içinde doğar. Anne kedi bu keseyi dişleriyle yırtarak yavrusunu temizler. 

Doğum sırasında annenin rahatça hareket edebilmesi ve yavrularını yalama davranışını engelleyecek bir müdahalede bulunulmaması gerekir.

Plasenta Atılımı (Üçüncü Aşama):

Her yavrudan sonra plasenta dışarı atılır. Plasenta sayısı, yavru sayısıyla aynı olmalıdır. Eksik plasenta, enfeksiyon riski oluşturabilir. Bu durumda veteriner hekime danışılmalıdır.

Önemli: 

• Kedinizin doğum süresi 6 saati geçtiği halde yavru doğmamışsa,
• Arka arkaya kasılmalar 30 dakikadan uzun sürüyorsa,
• Yavru kısmen çıkmış ancak ilerlemiyorsa, vakit kaybetmeden veteriner hekime başvurmanız gerekir.

Son olarak, doğumdan sonraki 24 saat içinde veteriner hekim kontrolü önerilir. Bu kontrol, hem anne kedinin doğum sonrası toparlanma sürecini hem de yavruların genel sağlık durumunu değerlendirmek açısından önemlidir. Böylece doğumun ardından güvenli ve sağlıklı bir başlangıç yapılabilir.

Sık Sorulan Sorular

İçeriğimizin bu kısmında kedilerin doğum süreci hakkında sıklıkla merak edilen soruların yanıtlarını bulabilirsiniz.

Doğum başladığında ne yapmalısınız?

Kediniz doğum sancısı çekiyorsa sessiz ve karanlık ortamda yalnız kalmasına izin verin. Gereksiz müdahale etmeyin. Doğum süresi 6 saati geçtiği hâlde yavru doğmadıysa veya kediniz aşırı zorlanıyorsa, veteriner hekime başvurun.

“Kedim doğum yapacak ama doğum alanına girmiyor”, ne yapmalıyım?

Kediler bazen doğum kutusunu benimsemekte gecikebilir. Kutuya onun kokusunu taşıyan bir battaniye koyun. Hâlâ girmiyorsa, kendi seçtiği alanı temizleyip güvenli hâle getirin.

Doğum sonrası kedim yavrularla ilgilenmiyor, normal mi?

Kedilerde doğum sonrası davranış bozuklukları görülebilir. Bazı kediler doğumdan hemen sonra yorgun olabilir. İlk birkaç saat içinde yavrularla ilgilenmiyorsa, dikkatle gözlemleyin. Uzun süre ilgisiz kalıyorsa, süt üretimi veya stres kaynaklı bir sorun olabilir. Veteriner hekim kontrolü gerekir.

Hamile kedimi ne zaman veterinere götürmeliyim?

Gebeliğin son haftasında rutin kontrol yapılmalıdır. Rutin kontrol yavru sayısını belirlemeye ve doğumun yaklaşma zamanını tahmin etmeye yardımcı olur. Doğum gecikirse veya akıntı anormal görünüyorsa hemen hekime başvurulmalıdır.

Doğum sonrasında kedimi ve yavruları veteriner hekime götürmem gerekir mi?

Doğumdan sonraki 24 saat içinde yapılan kontrol, anne kedinin rahim sağlığını ve yavruların genel durumunu değerlendirmek için önemlidir. 

Kedinin doğum yapacağı gün nasıl hesaplanır?

Kedilerde gebelik süresi ortalama 63–65 gündür. Çiftleşme tarihini biliyorsanız buna göre tahmin yapabilirsiniz. Ek olarak vücut ısısının 37°C’nin altına düşmesi, doğumun 24 saat içinde başlayacağının göstergelerinden biridir.

Kaynaklar:
https://www.chipmanroadanimalclinic.com/how-to-prepare-your-pregnant-cat-to-give-birth
https://eileenslovak.com/2021/10/23/nesting-box-101/
https://icatcare.org/articles/cat-birth
https://www.cats.org.uk/media/1029/eg18_pregnant_cats-_birth_and_care_of_young_kittens.pdf
https://www.royalcanin.com/uk/cats/kitten/helping-your-pregnant-cat-give-birth-at-home
https://www.petmd.com/cat/conditions/reproductive/cat-pregnancy-and-kittens-complete-guide
https://www.instructables.com/How-to-prepare-when-your-cat-gives-birth/
https://www.pdsa.org.uk/pet-help-and-advice/pet-health-hub/other-veterinary-advice/cat-labour-a-guide-to-your-cat-giving-birth
https://www.thesprucepets.com/helping-pregnant-cat-during-birthing-555410
https://www.petmd.com/cat/slideshows/general-health/cat-birthing-delivering-kittens-safely