Köpeklerde Hipotermi
01.01.2022 Veteriner Hekim Tuğba Dağdelen
Hipotermi vücut sıcaklığının aşırı düşük derecelere inmesi olarak ifade edilir. İnsanlarda olduğu gibi köpeklerde ve diğer hayvanlarda da görülmektedir. Çok düşük sıcaklıklara uzun süre maruz kalan, soğukta ve rüzgarda ıslanan köpeklerde görülebilme riski oldukça yüksektir. Vücut ısısı düştüğünde kalp ritmi ve nefes hızı da düşer. Bu da beraberine birçok problemi getirir. Hiportermi koma gibi bazı nörolojik problemlere, kalp problemlerine, böbrek yetmezliğine, soğuk ısırmasına, nefessizliğe ve sonunda da ölüme neden olmaktadır. Ülkemizde de kış aylarında hava sıcaklıkları hipotermiye neden olabilecek kadar soğuyabilmektedir. Günümüzde birçok sokak köpeği kış aylarında hipotermiye bağlı olarak hayatını kaybetmektedir. Hipotermi belirtileri gösteren bir köpeğin ısınmasını sağlamak ve köpeği vakit kaybetmeden veteriner hekime götürmek gerekmektedir.
Köpeklerde Hipotermi Belirtileri
Köpeklerde hipotermi belirtileri koşullar değişmediğinde giderek şiddetlenmektedir. Vücut, sıcaklık düşüşüne giderek daha fazla tepki verir ve en sonunda da kendini kapatır. Hipoterminin ilk belirtilerini anlamak zordur. Hipoterminin en yaygın belirtileri arasında aşırı titreme yer alır. Ancak hipotermi şiddetlendikçe titreme ortadan kalkar. Aynı zamanda vücut hareketleri yavaşlar ve uyuma benzeri davranış görülür. Köpek hareketsiz kalır ve zayıf görünür. Köpeğin cildinde ve tüylerinde yer yer donmalar meydana gelir. Kalp ritminin düşmesi, gözbebeğinin genişlemesi, dişetinin ve göz kapaklarının iç kısmının morarması, yürümede ve nefes almada zorlanma hipotermi belirtileri arasında yer almaktadır. Vücut ısısı çok düştüğünde ise bilinç kaybı ve koma meydana gelir.
Hipotermi Nedenleri
Hipoterminin nedeni yaygın olarak soğuğa maruz kalmaktır. Ancak nadiren de olsa farklı sağlık sorunları hipotermiye neden olabilir. Köpeklerde vücut ısısı düşmesi soğuk havalara uzun süre maruz kaldıklarında görülmektedir ve bu durum hipotermiye neden olabilir. Ancak çok genç ya da yaşlı köpeklerde normal hava şartlarında da hipotermi görülebilmektedir. Tiroid ve hipotalamus fonksiyonlarının yeterli çalışmaması, ileri seviyede metabolik hastalıklar, enfeksiyon septisemi gibi sağlık sorunları nadiren de olsa hipotermiye neden olmaktadır. Bununla beraber anestezi alan köpeklerde hipotermi meydana gelme ihtimali az da olsa vardır. Tüylerin ıslak kalması, uzun süre soğuk suyun içinde kalmak ya da şok geçirmek hipotermi nedenleri arasında yer almaktadır.
Hipotermi Tedavisi
Köpeklerde hipotermi tedavisi, hipotermi fark edilir edilmez başlamalıdır. Çünkü çok kısa sürede hayatı tehdit eden bir duruma dönüşebilmektedir. Hipotermiden şüphelenildiğinde yapılması gereken belli başlı müdahaleler bulunmaktadır. İlk olarak çok hızlı bir şekilde köpeği soğuk ortamdan uzaklaştırmak ve sıcak bir ortama almak gerekmektedir. Havlu ya da saç kurutucu ile ısıtmak seçeneklerden bazılarıdır. Sonrasında ısı kaybını önlemek için köpeği battaniyeye sarmak önerilir. Sıcak su torbaları ya da sıcak hava özellikle karın bölgesini ısıtmak için kullanılabilir. Tüm bunlar yapılırken köpeğin cildinde yanık oluşmaması için gerekli önlemlerin alınması gerektiği unutulmamalıdır. Köpeğe sıcak içecekler içirmek de yapılacaklar arasında yer almaktadır. Bunları yaptıktan sonra termometre ile ölçüm yapılmalı ve vücut sıcaklığının kontrol altına alındığından emin olunması gerekmektedir. Vücut sıcaklığının 35'in altında olduğu durumlarda hipotermi riski devam eder. Vücut sıcaklığının 35'in üzerinde olduğu durumlarda da her 10 -15 dakikada bir tekrar kontrol edilmesi gerekmektedir. Bu sayede uygulanan yöntemlerin ne kadar iyi olduğu anlaşılabilmektedir. Vücut sıcaklığı 37'yi geçtiğinde sıcak su torbalarını ve ek ısıtıcıları köpekten uzaklaştırmak gerekir. Ancak yine de ortamın sıcak olduğundan emin olmak gerekir. Her ne kadar hipotermi önlenmiş olsa da köpeğin mutlaka aynı gün veteriner hekim tarafından muayene edilmesi önemlidir. Her ne kadar vücut sıcaklığı 37 dereceye ulaşmış olsa da hipotermi bazı problemlere neden olabilir. 30 - 45 dakika boyunca tüm uygulamalara rağmen vücut sıcaklığının yükselmediği durumlarda ise direkt olarak veteriner hekime başvurulmalıdır.
Köpeklerde Hipotermi Nasıl Önlenir?
Köpeklerin uzun süre çok soğuk havaya ya da suya maruz bırakılmamasıyla hipotermi önlenebilmektedir. Çok küçük ya da yaşlı köpekler soğuk havadan daha çok etkilenirler. Ayrıca küçük ırklar ya da kısa tüylü köpekler de soğuk havalara karşı daha dayanıksızdır. Bu köpeklerin soğuk havada dışarı çıkarken kazak gibi koruyucu kıyafetlerin giydirilmesi tavsiye edilmektedir. Kar birikmemesi ve patilerin donmaması için dışarı çıkarken patilere yağ sürmek de etkili bir çözümdür. Ayrıca günümüzde patiler için koruyucu kremler de bulunmaktadır. Kısacası köpeklerin çok uzun süre soğuğa maruz bırakılmaması tek çözümdür. Dışarıda yaşayan dostlarımız için sığınabilecekleri yerler yapmak, çok soğuk havalarda eğer şartlar uygunsa balkonlara ya da apartmanlara sığınmalarına izin vermek alınabilecek önlemler arasında yer alır.
Veteriner hekim kimliğiyle evcil hayvan sağlığı hakkında farkındalığı artırmak için Petlebi.com blog sayfasına yazıları ile değer katan Tuğba Şenol Dağdelen, evcil hayvanlarda hastalıkların önlenmesi, teşhis ve tedavisi, hayvan davranışları ve ferahı, evcil hayvanlarda beslenme ve diyeti özelinde çalışmalarını sürdürmektedir.