Bağlılıklarını ve sevgilerini göstermekten hiçbir zaman çekinmeyen köpek dostlarımız, yaşadıkları sağlık sorunlarında hissettikleri rahatsızlığı gidermemiz için bize güvenirler. Köpek uyuzu söz konusu olduğundaysa hem onların hem de onlarla yaşayan kişilerin bu sorundan mümkün olduğunca çabuk kurtulması için bazı konulara dikkat edilmesi ve gereken adımların atılması gerekir. Bundan dolayı köpeklerde uyuz belirtileri, uyuzun nasıl bulaştığı ve tedavi yöntemleri hakkında bilgi sahibi olunması son derece kritik bir öneme sahiptir.
Köpek uyuzu, Sarcoptes scabiei akarının neden olduğu oldukça bulaşıcı bir deri hastalığıdır. Bu akarlar yetişkin ya da yavru köpeklerin cildine yerleşerek yoğun kaşıntı, kızarıklık ve tüy dökülmesine neden olur. Cilt içerisinde ve yüzeyinde yer alan materyalleri tüketen akarlar köpeğin sağlığını ciddi derecede etkilemektedir.
Uyuz hastalığı oldukça bulaşıcıdır ve köpekler arasında enfekte hayvanlarla temas edilmesi ile doğrudan, kontamine olmuş bölgelerde bulunulması ile dolaylı olarak kolayca yayılabilir. Uyuzun insanlara bulaşması mümkün olsa da bu genellikle kendi kendini sınırlayan ve tedavi olmadan geçen bir durumdur.
Köpeklerde uyuz hastalığı belirtileri farklılık gösterebilmektedir. En yaygın görülen belirtilerin başında ise kaşıntı gelir. Kaşıntı genellikle şiddetli ve inatçıdır, ciddi tüy kaybına ve deri hasarına yol açabilir. Enfekte köpeklerde kaşıntının yanı sıra kızarıklık, iltihaplanma ve deride döküntü oluşabilir. Uyuz, köpeklerde özellikle kulak, dirsek ve karın çevresinde tüy dökülmesine neden olabilir. Uyuz vakasının şiddetli olduğu durumlarda ise köpeklerin cildinde kabuklar veya pullar oluşabilir.
Uyuz olan köpeklerde görülen bir diğer belirti de ikincil enfeksiyonlardır. Köpeklerin cildini sürekli olarak kaşıması ve ısırması nedeniyle oluşan yaralardan ikincil bakteriyel enfeksiyonlar gelişebilmektedir.
Köpeklerdeki uyuz vakalarının tamamına yakınında sarkoptik uyuz ya da köpek uyuzu olarak da adlandırılan Sarcoptes scabiei görülür. Sarkoptik uyuz, her cins ve yaştaki köpeği etkileyebilir, diğer hayvanlara ve insanlara da bulaşabilir.
Nadir durumlarda, köpeklerde Demodex canis akarının neden olduğu demodektik uyuz gelişebilir. Demodektik uyuz, sarkoptik uyuza göre daha az bulaşıcıdır ve tipik olarak kaşıntılı değildir. Deride tüy dökülmesine, kızarıklığa ve pullanmaya neden olabilir. Demodektik uyuz genç ya da bağışıklık sistemi zayıf olan köpeklerde daha yaygındır.
Cheyletiellosis ve notoedric mange gibi diğer uyuz türlerinin de köpekleri etkilemesi mümkündür ancak bunlar nispeten az karşılaşılan vakalardır.
Köpeklerde uyuz genellikle fiziki muayene ve laboratuvar testleri ile teşhis edilir. Veteriner hekim, kaşıntının süresi ve şiddeti de dâhil olmak üzere köpeğinizin semptomlarının ayrıntılı bir geçmişini alır. Bununla beraber deri lezyonları, tüy dökülmesi ve kabuklanma gibi uyuzun karakteristik belirtilerini aramak için kapsamlı bir fiziki muayene yapacaktır. Teşhisi doğrulamak için akar, akar yumurtası ya da dışkısından örnek toplamak için etkilenen cildin yüzeyini nazikçe kazımayı içeren bir deri kazıma işlemi gerçekleştirebilir. Uygulama sonrası elde edilen örnek daha sonra mikroskop altında incelenir. Bazı durumlarda, diğer cilt rahatsızlıklarının olmadığından emin olmak için bir cilt biyopsisi de gerekebilir.
Köpeklerde uyuz tedavisi oldukça kapsamlıdır. Tedavi için veteriner hekim tarafından önerilen şartların sağlanması gerekir. Akarların tamamen temizlenmemesi ve ortamdan uzaklaştırılamaması durumunda uyuz hastalığı geçmeyecektir.
Köpeklerde uyuz, tipik olarak krem ve tablet ilaçların bir kombinasyonunun yanı sıra yeniden istilayı önlemek için çevresel yönetim ile tedavi edilir. Tedavide deri yüzeyindeki akarları öldüren ilaçlı şampuanlar ya da spreyler kullanılabilir. Veteriner hekiminiz bu ilaçların nasıl doğru şekilde uygulanacağı ve ne sıklıkta uygulanması gerektiği konusunda talimatlar verecektir. İlacın ne kadar kullanılacağı ve dozu köpeğin yaşına, ağırlığına, genel sağlık durumuna ve uyuz hastalığının şiddetine bağlı olarak belirlenir.
Köpeklerde uyuz tedavisi oldukça zahmetli bir süreçtir. İlaç tedavisine ek olarak, yeniden istilayı önlemek için çevre yönetimi de önemlidir. Bu, köpeğinizin varsa yatağını, oyuncaklarını ve diğer eşyalarını iyice temizlemeyi ve dezenfekte etmeyi, ayrıca yerleri ve mobilyaları süpürmeyi ve yıkamayı içerebilir. Veteriner hekimin talimatlarını yakından takip etmeniz ve uyuz köpek belirtileri göstermemeye başlasa bile tedaviyi tamamlamanız önemlidir. Sürecin yarıda bırakılması akarların tam olarak ortadan kaldırılamamasına ve istilanın yeniden ortaya çıkmasına neden olabilir.
Köpeklerde uyuzun önlenmesi, hijyenik bir ortam oluşturmayı ve enfekte hayvanlara maruz kalmaktan kaçınmayı içerir. Atılacak bazı adımlar hem köpeğin hem de sizin uyuzdan korunmanıza yardımcı olur.
Köpeğinizin tüylerini düzenli olarak fırçalayabilir ve köpek şampuanı ile yıkayabilirsiniz. Düzenli bakım, köpeğinizin cildini ve tüylerini sağlıklı tutmaya ve uyuz riskini azaltmaya katkıda bulunabilir. İlk başta akla gelmese de beslenme uyuzun önlenmesinde rol oynayan bir etmendir. Köpeğinizin dengeli bir şekilde beslenmesini sağlamak, bağışıklık sistemini desteklemeye ve enfeksiyon riskini azaltmaya yarayabilir. Bununla beraber düzenli veteriner kontrolleri, cilt rahatsızlıklarının daha ciddi bir hâl almadan tespit ve tedavi edilmesini mümkün kılabilir.
Köpeklerde uyuz, çok yaygın olmasa da insanlara bulaşabilir. Köpeklerde uyuza neden olan Sarcoptes scabiei akarı, insanları da istila ederek insan uyuzu olarak bilinen bir duruma neden olabilir. Akarlar, enfekte bir köpekle doğrudan temas yoluyla ya da yatak, mobilya gibi kontamine nesneler, yüzeyler aracılığıyla bulaşabilir.
İnsan uyuzunun belirtileri arasında özellikle geceleri yoğun kaşıntı ve ciltte küçük, kırmızı yumrular ya da kabarcıklar görülebilir. Uyuzun köpeklerden insanlara yayılmasını önlemek için ellerinizi düzenli olarak yıkamak ve enfekte olmuş bir köpekle doğrudan temastan kaçınmak da dâhil olmak üzere iyi hijyen uygulamalarında bulunmak önemlidir. Köpeğinizin uyuz olduğundan şüpheleniyorsanız derhal bir veteriner hekime başvurmanız ve bulaşma riskini azaltmak için veteriner hekiminizin tedavi ve çevre yönetimi talimatlarını takip etmeniz önemlidir.
Uyuz, akar yoluyla bulaşan ve ciddi cilt problemlerine yol açan bir hastalıktır. Oldukça bulaşıcı olan uyuz, köpeklerde görülen diğer birçok hastalığın aksine insanlara bulaşabilmektedir. Bununla beraber genellikle hem köpekler hem de insanlar için ölümcül değildir. Uyuz belirtileri köpeklerde görülen bazı diğer cilt problemleriyle karıştırılabilir.
Günümüzde uyuz tedavisinde genellikle kremler ve tablet ilaçlar bir arada kullanılmaktadır. Benzoil peroksit içeren şampuanlar ciltte meydana gelen kabukları ve pulları temizlemek, saç köklerinin açılmasına yardımcı olmak için tercih edilebilir. Ivermectin ise akarları öldürmek için kullanılabilen bir tablettir. Bu ilaç, Collie ve Sheltie gibi bazı köpek ırklarında ilaca karşı daha hassas olabilecekleri için dikkatli kullanılmalıdır. Bunların dışında akarların tamamen öldürülmesi ve temizlenmesi için milbemycin oxime içeren tabletler kullanılmaktadır. Bazı durumlarda bit ve pirelerin temizlenmesinde tercih edilen fluralaner içerikli kremlerden de yararlanılabilmektedir. Kremlerin ve tabletlerin kullanımı konusunda son derece özenli davranmanız ve veteriner hekimin önerdiği dozlara dikkat etmeniz son derece önemlidir. Uyuz belirtileri tedavi sürecinde hafifleyebilir ancak bu, uyuzun tamamen geçtiği anlamına gelmez. Belirtiler hafiflese dahi veteriner hekim tarafından aksi belirtilmedikçe tedaviye devam edilmelidir.
Evcil hayvan sağlığı ve ürünleri dâhil olmak üzere sağlık, tekstil, gıda, dekorasyon ve kozmetik gibi sektörlerde, Türkiye ve dünya genelinde marka bilinirliği yüksek firmalar için içerik üretimi gerçekleştiren Deniz Öz, sosyal medya içerik stratejisi alanında da uzmanlaşmıştır. 2020 yılından bu yana Petlebi.com blog sayfası için düzenli olarak içerik üretmektedir.
