Veteriner hekiminiz köpeğinize cilt kanseri teşhisi koyduğunda ya da köpeğinizde cilt tümörü veya kitle varlığını fark etmişseniz endişeli hissetmeniz son derece normaldir. Ancak köpeğinizin bedeninde hissettiğiniz her kitle kanserli değildir. Köpeklerde görülen en yaygın kitleler yağ hücreleri olan lipomlar ve kansere dönüşebilen yağ kistleridir.
Veteriner hekiminiz köpeğinizin sağlığı ve cilt sorunlarıyla ilgili tüm sorunlarınızda size yardımcı olacaktır. Bununla birlikte köpeğinizin içinde bulunduğu durumu daha iyi anlamak için cilt kanseri hakkında bilmeniz gereken bazı şeyler vardır.
Tıpkı insanlar gibi köpekler de cilt kanserine yakalanabilirler. Hatta ciltte meydana gelen tümörlerin, köpeklerde en yaygın görülen tümör türü olduğu bilinmektedir. Bunun nedeni ise cilt tümörlerinin diğer tümör türlerine göre daha kolay fark edilebilir olmasıdır. Ayrıca cildin kimyasallara, virüslere ve güneşten gelen radyasyona maruz kalması ciltte tümöre neden olabilecek risk faktörleri arasında yer alır.
Cilt kanserinin çeşitli nedenleri olabilir. Tıpkı insanlarda olduğu gibi genetik yatkınlık köpeklerin cilt kanserine yakalanma riskinin daha yüksek olmasına yol açabilmektedir. Hatta cilt kanserinde bir numaralı faktörün genetik yatkınlık olduğu düşünülmektedir. Bir köpeğin cilt kanseri geliştirmesine yol açabilecek tetikleyiciler arasında güneşe çok fazla maruz kalma, ortamdaki kimyasallar, hormonal anormallikler ve belirli virüs türleri yer alır.
Köpeklerde cilt kanserinin farklı türleri vardır. Bu türler genellikle tümörün meydana geldiği cilt tabakasına bağlı olarak sınıflandırılır. Cildin her tabakasında farklı tümörler gelişebilir ve gelişen bu kitleler kansere neden olabilir.
Köpeklerde yaygın görülen cilt kanseri türleri arasında;
Melanomlar malin ve benign olmak üzere ikiye ayrılır. Bunlar halk arasında iyi huylu ve kötü huylu şeklinde adlandırılır. Bu tümörler genellikle koyu pigmentli ya da pigmentsizdir. Benign melanomlar daha yaygın olarak görülmektedir. Malin melanomlar ise oldukça ciddi bir sağlık problemidir. Çünkü bu tümörler çok hızlı bir şekilde büyür ve vücuttaki diğer organlara hızla yayılır.
Malin melonlara sıklıkla dudaklarda, ağızda ve pençelerin çevresinde rastlanılır. Yapılan bazı araştırmalara göre baş, boyun ve skrotum bölgesinde de cilt kanseri gelişme riski oldukça yüksektir. Schnauzer, Scottish Terrier ve diğer küçük ırklarda risk artış gösterir. Ayrıca erkek köpeklerde malin melanom görülme sıklığı dişilere göre daha fazladır.
Malin melanomlar genellikle açık yara şeklinde kabarık yumrular gibi görülür. Ağızda ise gri ya da pembe kitleler şeklindedir. Pençelerin etrafında meydana gelen melanomlarda ayak şişliği görülür. Bu bölgede görülen melanomlar çoğu zaman ikincil bir enfeksiyona yol açar ve bu da hastalığın yanlış teşhis edilmesi ihtimalini artırır. Sonrasında ise tümör hızla vücuda yayılarak tedaviden iyi bir sonuç alma şansını ciddi ölçüde azaltır.
Mast hücreli tümörler en yaygın görülen cilt kanseri türüdür. Mast hücreleri, köpeklerde kaşınma ve tahriş gibi alerjik reaksiyon belirtisine neden olan histamin salgılar. Mast hücre tümörleri vücudun herhangi bir yerinde görülebilmektedir. En yaygın görülen yerler uzuvlar, alt karın bölgesi ve göğüs bölgesidir. Bunların arasında en sık görüldüğü bölge ise uzuvlardır.
Boxer, Pug, Rhodesian Ridgeback ve Boston Terrier ırklarında daha yaygın olarak meydana gelir. Mast hücreli tümörlerin en yaygın görüldüğü yaş aralığı 8 - 10 yaştır. Bu kanser tedavi edilmesi zor bir kanser türüdür.
Skuamöz hücreli karsinom, ciltte en sık teşhis edilen karsinom türüdür. Özellikle Bloodhound, Basset Hound ve Poodle ırklarında görülmektedir. Genellikle ileri yaştaki köpeklerde meydana gelir. Skuamöz hücreli karsinom genellikle baş, alt bacak, sırt ve karın bölgesinde ortaya çıkar. Dokunulduğunda sertleşen kabarık kitleler şeklinde görülmektedir. Güneşe maruz kalma ve papilloma virüsüyle temas etme risk faktörleri olarak düşünülmektedir.
Histosistik hücreler bir cilt hücresi türüdür. Bu hücrelerde tümörleşme meydana geldiğinde histosistik hücre tümörü adı verilir. Genellikle üç yaşın altındaki köpeklerde görülen bir cilt kanseri türüdür. Scottish Terrier, Bulldog, Greyhound, Boxer, Boston Terrier ve Shar-Pei türlerinde daha sık rastlanır.
Histosistik hücre tümörü türleri de kendi içerisinde histositom, sistemik histositoz ve malin histositoz olmak üzere üçe ayrılmaktadır. Histositom en yaygın görülen histosistik hücre tümörleri arasında yer alır. Sistemik histositoz ve malin histositoz Bernese Dağ Köpeği ırkında daha sık görülen tümör türleridir.
Fibrosarkom ve iğsi hücreli tümörler ciltte ve cilt altında yer alan bağ dokularda gelişen tümör türleridir. Bu tümörlerin görünümü farklılaşabilmektedir. Tipik olarak yavaş büyüyen ve ameliyat ile alındıktan sonra tekrarlayan tümörlerdir. Bu tümörler nadiren metastaz ile vücudun diğer bölgelerine yayılır.
Fibrosarkom genellikle orta ve ileri yaştaki köpekleri etkiler. Ortalama olarak 10 yaşındaki köpeklerde sıklıkla görülür. Nadiren fibrosarkomun agresif bir türü genç yaştaki köpeklerde görülebilmektedir. Örnek olarak alınan hücreler laboratuvara gönderilerek hücre bölünme oranına bakılır ve bu orana bağlı olarak yüksek ya da düşük dereceli tümör olarak değerlendirilir. Fibrosarkom sıklıkla uzuvlarda meydana gelmektedir. Bu tümörler geliştikleri hücrenin çevresindeki dokuları da istila eder, işlev bozukluğuna yol açar, kanamaya, açık yaraya ve enfeksiyona neden olur.
Cilt kanseri belirtileri kanserin türüne göre değişiklik gösterir ancak genel olarak kanseri erken evrelerinde yakalayabilmenin en etkili yöntem köpekte görülen kitleleri takip etmektir. Özellikle yaşın ilerlemesiyle ortaya çıkan kitleler risklidir. Tüm cilt tümörleri kanser değildir. Ciltte meydana gelen bazı kitleler benign sebasöz kitleler ya da lipomlar olabilmektedir. Ancak yine de normal olmayan bir kitle meydana gelmesi ya da bölgede renk değişikliğinin görülmesi durumunda veteriner hekim ile iletişime geçilmelidir. Kitlenin büyüklüğünün, şeklinin, renginin değişmesi ya da üzerinde yara oluşması ciddi bir problem olarak kabul edilir.
Cilt kanserinin teşhisi için ciltte meydana gelen tümörün ya da lezyonun incelenmesi gerekir. Veteriner hekimin lezyondan ya da kitleden örnek alması gerekebilmektedir. Bu doku örneği laboratuvara gönderilerek incelenir ve daha doğru bir teşhis konulmasını sağlar.
Cilt kanseri teşhisi her ne kadar köpek sahipleri için endişe verici bir haber olsa da birçok türü özellikle erken teşhis edildiğinde tedavi edilebilir. Tümörün cinsi, lokasyonu ve evresi tedaviyi şekillendiren faktörler arasında yer alır. Ciltte meydana gelen tümörlerin cerrahi yöntemle alınması önemli derecede fayda sağlamaktadır. Ancak yine de kemoterapi ya da radyoterapi tedavisi gerekebilmektedir. Malin melanom gibi bazı kanser türleri ise radyoterapiye karşı dirençliyken mast hücreli tümörler daha hassastır.
Bazı sağlık problemleri önlenebilirken bazılarında böyle bir durum söz konusu değildir. İnsanlarda görülen kanserlerin büyük bir kısmının altında genetik yatkınlık vardır. Diğer durumlarda ise kanser çeşitli faktörlerin bir ara gelmesiyle ortaya çıkar. Cilt kanserlerinde güneş ışığını etkili rolü olduğu düşünülmektedir. Eğer köpeğiniz açık renkli ve kısa tüylere sahipse direkt olarak güneş ışığına maruz kalmasını engelleyerek cilt kanseri geliştirme riskini düşürebilirsiniz. Köpeğin özellikle güneşin tam tepede olduğu öğle saatlerinde dışarı çıkmaması bu konuda oldukça etkilidir. Ancak bunun dışında kanserin önlenebilmesi için yapılabilecek pek bir şey bulunmamaktadır.
Evcil hayvan sağlığı ve ürünleri dâhil olmak üzere sağlık, tekstil, gıda, dekorasyon ve kozmetik gibi sektörlerde, Türkiye ve dünya genelinde marka bilinirliği yüksek firmalar için içerik üretimi gerçekleştiren Deniz Öz, sosyal medya içerik stratejisi alanında da uzmanlaşmıştır. 2020 yılından bu yana Petlebi.com blog sayfası için düzenli olarak içerik üretmektedir.
