Köpeklerin cilt ve tüy sağlığı aynı zamanda genel sağlık durumunun da bir yansıması olarak kabul edilir. Sağlıklı beslenme köpeklerde tüylerin parlaklılığı ve dokusunu içeriden etkilerken düzenli olarak tarama ve bakım yapma da dışarıdan sağlıklı olmasını sağlar. Köpeklerin tüy yapısı türlerine göre değişiklik gösterse de ortak olan şey temiz olması karışık olmamasıdır. Köpeklerde tüy bakımı aslında türlere göre değişiklik gösterir ancak köpeğin türü ne olursa olsun son derece kolaydır. Tüy bakımı bir süre boyunca düzenli bir şekilde yapıldığında ortaya büyük bir fark çıkar.
Köpeklerin tüyleri, türlerine göre farklılık gösterir. Tüylerin kendilerine has özellikleri nedeniyle farklı ihtiyaçları bulunur. Bazı türlerin tüyleri sürekli olarak uzar ve dökülmez. Bu türlerin tüylerini düzenli olarak temizlemek ve kesmek gerekir. Husky, Malamute ya da bazı Retriever türleri uzun ve kalın tüylere sahiptir. Bu türlerin tüylerinin dış katmanı alt katmandaki tüyleri korur. Alt katmandakiler ise bir yalıtım sağlar. Genellikle çift katmanlı ve kalın tüylere sahip olan köpeklerde ilkbahar ve sonbaharda aşırı tüy dökülmesi meydana gelir. Bu köpeklerde tüy dökme son derece normaldir. Daha kısa tüylü köpekler ise tek katmanlı tüylere sahiptir. Bu katman ise çift katmanlı köpeklerin dış katmanındaki özelliklere sahiptir. Kısa tüylü köpeklerde tüy dökülmesi genellikle yıl boyunca az miktarda ancak sürekli şekilde görülür.
Yavru köpeklerin bu kadar sevimli görünmesinin en büyük nedenlerinden bir tanesi de yumuşak ve ince tüyleridir. Yavruluk tüyleri geçicidir ve zamanı geldiğinde kalıcı olan yetişkin tüylerine yerini bırakır. Yavru köpeklerde tüy değişikliğinin zamanı genellikle farklılık gösterir. Yavru köpekler için tüyler çok önemlidir. Tüyler yavru köpekleri dış etmenlere karşı korur ve vücut sıcaklığını dengeler. Yetişkinlik tüyleri genellikle yavru tüylerinden daha uzundur. Yavru köpeklerde tüy değişimi yaklaşık 3 aylıkken meydana gelir. Bu değişim süresince tüyleri dalgalı görünebilmektedir. Vücudun bazı yerlerinde yavruluk tüyleri varken bazı kısımlarında bu tüyler yerini yetişkinlik tüylerini bıraktığında yamalı ve parçalı bir görünüm ortaya çıkar. Değişim süresince yavru köpeklerde tüy dökümü son derece normaldir ve sağlıklıdır. Dalmaçyalı gibi desenlere sahip köpeklerde tüy değişimi sırasında desenlerin şeklinde ya da renginde değişim meydana geldiği de görülebilmektedir.
Köpeklerin tüy yapısı ya da ırkı fark etmeksizin düzenli tarama tüm köpekler için faydalıdır. Düzenli tarama ile zayıflamış tüyler ve ölü cilt hücreleri atılır. Bu da tüylerin temiz ve tozsuz olmasını sağlar. Ayrıca cildin doğal yağı kıl gövdesi boyunca yayılır. Özellikle uzun, yumuşak ve kıvrımlı tüylere sahip köpeklerin günlük olarak taranması tüylerinin karışmasını ve matlaşmasını engeller. Uzun tüylü köpeklerin özellikle kulak çevresi, koltuk altı ve ayaklarının arka kısmındaki tüyler çok kolay karışır. Bu bölgelerin detaylı olarak taranması karışmasını engeller.
Kısa tüylü köpeklerin daha az sıklıkla taranması mümkündür. Ancak yine de kısa tüylü köpeklerin günlük olarak taranması evde birikecek dökülmüş saç ve tüy miktarını önemli ölçüde azaltır. Bununla beraber köpeklerde, kediler kadar olmasa da tüylerini düzenlemek için yalarlar. Düzenli olarak tarandığında köpeklerin yalanırken yuttuğu tüy miktarını da azalmış olur.
Tüy tipi ne olursa olsun koltuk altlarında, kasık bölgesinde ve kulakların arkasında herhangi bir karışıklık ya da dolanma olmadığından emin olmanız gerekmektedir. Özellikle düzenli olarak dışarı çıkan köpeklerde bu tüy karışıklığının arasına karışan dal parçası, diken ya da taş gibi yabancı maddeler tahrişe neden olabilmektedir.
Köpekleri belirli aralıklarla yıkamak gerekebilmektedir. Özellikle tüyleri aşırı kirli hale geldiğinde ya da kötü kokmaya başladığında köpeklerin yıkanması gerekir. Tüy dökmeyen ve sağlık sorunu olmayan ırkların genellikle her 6 - 8 haftada bir yıkanması tavsiye edilmektedir. Aşırı tüylü olan köpeklerde ilkbahar ve sonbahar gibi aşırı tüy döktükleri dönemlerde daha sık yıkamak onların temiz olmasını sağladığı kadar konforlu olmasını da sağlar.
Köpeklerin banyo ihtiyaçları yaşlarına, günlük yaşamlarına, tüylerinin yapısına ve sağlık durumlarına göre değişiklik gösterir. Tuvalet eğitimi almakta olan yavru köpekler bir kaza yaşadıklarında onları hemen yıkamanız gerekir. Su birikintilerinde koşmaktan ya da suya atlamaktan hoşlanan köpekler çamurda oynadıktan sonra banyoya ihtiyaç duyar.
Bununla beraber bazı köpekler çeşitli alerjilere sahip olabilmektedir. Veteriner hekimler, alerji tedavisinin bir parçası olarak sık banyo yapılmasını önerebilmektedir. Alerjisi olan köpeklerde sorun kontrol altına alınana ya da tamamen iyileşene kadar günlük banyo gereksinimi gündeme gelebilir. Banyonun nedeni ne olursa olsun düzenli olarak köpeğinize banyo yaptırıyorsanız ve köpek cildi için uygun olmayan ürünler bazı cilt problemleri meydana gelebilir. Bu gibi durumlarda veteriner hekime özel bir şampuan, nemlendirici ya da kuru şampuan konusunda tavsiyeler almanız gerekir. Köpekler yıkanırken mutlaka kendi ciltlerine uygun pH dengesine sahip şampuanlar ile yıkanmalıdır. Köpekler için güvenle kullanılabilecek köpek şampuanlarını burayı tıklayarak inceleyebilirsiniz.
Köpeklerin tüy bakımı söz konusu olduğunda yıkama tüy bakımının önemli bir parçasıdır. Bununla beraber bazı türlerde düzenli olarak tüylerin kesilmesi de gerekebilmektedir. Köpeklerin öncelikli olarak ılık ya da çok sıcak olmayan suyla yıkanması gerekir. Ilık su sadece köpeğin rahat hissetmesini sağlamaz, köpek şampuanlarının da daha etkili temizlik sağlamasına yardımcı olur. Köpeği ilk yıkamada bahçe hortumu ve soğuk suyla yıkamamak gerekir. Köpeğin suya alışması ve suyu sevmesi açısından daha keyifli bir banyo ortamı hazırlanması önerilir. Suya alışan köpekler özellikle sıcak günlerde bahçe hortumu ile yıkanmaktan keyif alsalar da sonunda toprağa temas ettiklerinde tekrar kirlenebilirler bu nedenle köpeklerin kendi istekleri ile de olsa ıslatıldıktan sonra kurulanması önemlidir.
Köpeğinizin banyosunu yaptırırken tüylerinin tamamının şampuanla kaplı olduğundan emin olmanız gerekir. Özellikle kalın tüylü köpeklerde şampuanı suyla karıştırmak daha kolay uygulanmasını ve temizlenmesini sağlar. Köpeğinize rutin olarak banyo yaptırıyorsanız şampuanladıktan hemen sonra durulamaya geçebilirsiniz. Ancak tedavi amaçlı kullanılan şampuanlar uygulandıktan sonra etkilerini gösterebilmeleri için için 5 - 10 dakika sonra durulanmaları gerekir. Bu şampuanları etiket açıklamalarında yazdığı ya da veteriner hekimin önerdiği şekilde uygulamak gerekir.
Şampuanlama bittikten sonra köpeğinizi durularken tamamen temizlendiğinden emin olmalısınız. Aksi takdirde tüyler arasında kalan ve temizlenmemiş şampuanlar zamanla sertleşmeye ya da ciltte rahatsızlığa neden olabilmektedir. En etkili tüy bakımını gerçekleştirmek için şampuan ile durulandıktan sonra nemlendirici ürünlerin de kullanılması tavsiye edilmektedir. Bu sayede cildin kaybettiği nem miktarı minimize edilir ve banyodan sonra kepeklenmenin önüne geçilir. Köpeğinizin banyosu bittikten sonra son adım ise kurulanmadır. Köpeğinizin tüylerini saç kurutma makinesi ile kurutacaksanız sıcak üflemeyen bir makine kullanmaya dikkat etmelisiniz. Köpeğinizi havlu ile güzelce kuruladıktan sonra ihtiyaç olması halinde saç kurutma makinesinin soğuk ya da ılık hava üfleme modunda kurutma işlemine devam edebilirsiniz.
Uzun yıllardır sağlık, teknoloji, tekstil, kozmetik, evcil hayvan sağlığı ve ürünleri ile ilgili içerik üreten Ayşegül Tunçay Bilcen, sosyal medya yönetimi ve dijital pazarlama alanında da uzmanlaşmıştır. İçerik üretimi ve evcil hayvan bakımı ile ilgili deneyimleriyle Petlebi.com blog sayfasında 2020 yılından beri blog içeriği yazmaktadır.
