Kedilerde göz kayması, en basit tanımıyla gözlerin aynı noktaya odaklanamaması durumu olarak ifade edilebilir. Tıbbi adı strabismus olan göz kayması, sıklıkla şaşılık olarak ifade edilir. Kedilerde sık görülen bir durumdur. Yavru kedinin doğuştan şaşı olması genellikle ilerleyen dönemlerde yaşam kalitesini etkilemez ve bir sorun olarak görülmez. Ancak kedisinin bir anda şaşı olduğunu gören kedi sahibi haklı olarak endişelenecektir. Böyle bir durum; gözü hareket ettiren kaslarda, beynin göz kaslarının hareketini koordine eden bölümünde ve sinirlerde bir problem olduğuna işaret edebilir. Yazımızın devamından kedilerde şaşılık hakkında daha fazlasını öğrenebilir, şaşılığa neden olabilen göz hastalıklarına ve bu hastalıkların tedavisine dair bilgilere ulaşabilirsiniz.
Kedilerde göz küresinin sağa, sola ve yanlara hareketini kontrol eden küçük kaslar bulunur. Bir göz kasının çok uzun ya da kısa olması, ayrıca göz kaslarının işlevlerinin yerine getirilmesinde görevli olan sinirlerin hasar görmesi sonucunda göz normal şekilde hareket edemez. Bu da kedilerde göz kayması ile karşılaşılmasına, kedinin şaşı görünmesine neden olur. Şaşılık gözlerden birini ya da her ikisini birden etkileyebilir.
Şaşılık, bir kedinin odaklanma yeteneğini etkileyebilir ve kedinin derinlik algısını bozabilir. Bazı kediler zıplarken mesafeleri doğru algılamakta zorlanabilirler ya da kaplarındaki yiyecekleri düzgün göremezler. Şaşılık tek başına körlüğe neden olmaz, şaşı olarak doğan kediler çoğunlukla bu duruma iyi uyum sağlar ve normal bir hayat yaşarlar. Ancak bir kedinin yetişkinliğinde aniden şaşılık geliştirmesi, altta yatan ve tedavi edilmesi gereken başka bir sorunun işareti olabilir.
Kedilerde göz kayması, genetik mirastan kaynaklanabilir. Şaşılık, Siyam kedileri gibi Asya kökenliler dâhil olmak üzere bazı kedi ırklarında yaygındır. Birçok Siyam kedisi şaşı olarak doğar. Hatta şaşılık uzun yıllar boyunca Siyam kedilerinin türsel bir özelliği olarak görülmekteydi.
Gözlerin iç köşesindeki kasın çok kısa olduğu ve göz küresini burna doğru çekerek şaşı bir görünüme neden olan içe şaşılık, Siyam kedileri gibi Asya kökenli ırklarda en yaygın olan şaşılık türüdür. Dışa şaşılık ise gözün dış bölümündeki kasın çok kısa olması ve gözü yana doğru çekmesiyle oluşur.
Doğuştan şaşılığın aksine, aniden gelişen şaşılık kedilerde bir sorun olduğuna işaret edebilir. Kedinizin gözlerinden birinin ya da her ikisinin birden aniden anormal bir konumda olduğunu, gözlerin koordinasyonsuz bir şekilde hareket ettiğini ya da herhangi başka bir herhangi bir hastalık belirtisi gösteriyorsa bu durumu veteriner hekiminize iletmelisiniz. Şaşılıkla ilişkili olabilen ve altta yatan daha ciddi bir soruna işaret eden belirtileri şu şekilde sıralayabiliriz:
Bir kedide genetik olmayan bir şaşılık gelişirse hem şaşılık hem de şaşılığın altında yatan sorun tedavi edilmelidir. Veteriner hekiminiz tam bir fiziksel muayene yapacak ve ayrıca gözün durumunu kontrol edecektir. Gözlerin muayene edilme süreci ışık testi, göz basıncı testi ve göz boyama dâhil diğer çeşitli testlerden oluşur. Veteriner hekiminiz ayrıca kedinizin kraniyal sinir reflekslerini, bacak reflekslerini ve denge sağlama durumunu test edebilir. Ayrıca nörolojik bir muayene yapılabilir. Gerekli görülmesi durumunda bunların dışında başka testlerin de yapılması gerekebilir.
Şaşılık ameliyatla ortadan kaldırılabilir. Genel anestezi altında, gözleri yeniden hizalamak için etkilenen göz kaslarına müdahale edilir. Cerrahi müdahale, şaşılığın çeşitli yaralar yüzünden oluşması durumunda yaraların neden olduğu apselerin boşaltılması amacıyla gerçekleştirilebilir. Şaşılığa bir tümör neden oluyorsa kanserin tedavisi için ameliyata ve radyasyon tedavisine başvurulabilir. Bazı durumlardaysa gözün tamamen alınması gerekebilir.
Apse, menenjit ya da vestibüler sistemi etkileyen iç kulak enfeksiyonlarının varlığında şaşılığın tedavisine yardımcı olmak için antibiyotikler gibi ilaçların kullanılması gerekebilir. Ayrıca ameliyattan önce ya da sonra kedilere fizik tedavi uygulanması gerekebilir. Tedavi süresince veteriner hekimlerin yönergelerine tam olarak uyulması ve ilaçların kedilere reçete edildiği şekilde verilmesi önemlidir.
Uzun yıllardır sağlık, teknoloji, tekstil, kozmetik, evcil hayvan sağlığı ve ürünleri ile ilgili içerik üreten Ayşegül Tunçay Bilcen, sosyal medya yönetimi ve dijital pazarlama alanında da uzmanlaşmıştır. İçerik üretimi ve evcil hayvan bakımı ile ilgili deneyimleriyle Petlebi.com blog sayfasında 2020 yılından beri blog içeriği yazmaktadır.
