Kedimin Hasta Olduğunu Nasıl Anlarım? Önemli 10 Belirti

Kediler doğaları gereği rahatsızlıklarını saklama konusunda ustadır. Vahşi hayattaki av olmama içgüdüleri, ev ortamında da devam ettiğinden çoğu zaman belirgin bir hastalık ya da zayıflık belirtisi göstermeden önce ufak görünen değişimlerle sinyal verirler. 

Tam da bu nedenle “Kedimin hasta olduğunu nasıl anlarım?” sorusu, kedi ebeveynleri için basit bir meraktan çok, sağlığı korumanın ilk adımı hâline gelir.

Günlük rutindeki küçük değişimlerin, ileride ciddi bir hastalığın habercisi olabileceğini bilmek erken dönemde aksiyon almanızı sağlar. İştah, su tüketimi, tuvalet alışkanlıkları, tüy bakımı ve davranışlarındaki farklılıkları fark etmek; yani kedinizi gerçekten “tanımak”, çoğu zaman hayat kurtarıcı olabilir. İşte detaylar…

Önemli: Bu içerik yalnızca genel bilgilendirme amacı taşır. Kediniz için tanı ve tedavi koymaya uygun değildir. Her türlü hastalık belirtisini, kedinizi bizzat muayene edecek veteriner hekimin değerlendirmesiyle ele almalısınız. Acil bir durumdan şüpheleniyorsanız beklemeden en yakın veteriner kliniğine başvurmalısınız.

Kedimin Hasta Olduğunu Nasıl Anlarım?

Bu soruya mümkün olduğunca net yanıtlar bulmak hem gereksiz paniği azaltır hem de gerçekten önemli bir belirti görüldüğünde vakit kaybetmeden harekete geçilmesini sağlar. Şimdi kedilerde hastalık belirtileri arasında en sık karşılaşılan işaretlere birlikte bakalım.

İştah Kaybı veya Aşırı Yeme

Kedilerde iştahsızlığın nedenleri oldukça çeşitlidir: Mide bulantısı, ateş, ağrı, ağız ve diş problemleri, sindirim sistemi hastalıkları ve stres bunlardan sadece birkaçıdır. Ani ve belirgin iştah artışı ise bazı hormonal hastalıklar, diyabet veya sindirim sisteminde besin emiliminin bozulduğu durumlarla ilişkilendirilebilir.

Dikkat: Özellikle 24 saati aşan iştahsızlık, tamamen mamayı reddetme veya aniden başlayan doymak bilmezlik gibi değişimler veteriner hekim kontrolü gerektiren belirtiler arasında yer alır. 

Bu süreçte kedinizi zorla beslemeye çalışmak yerine ne kadar yediğini, su içip içmediğini ve buna eşlik eden başka kedi hastalık belirtileri olup olmadığını dikkatle gözlemlemeniz önemlidir.

Aşırı Uyuşukluk ve Enerji Kaybı

Kediler günün büyük bölümünü uyuyarak geçirebildiğinden bu hastalık belirtisinin gözden kaçması yaygın bir durumdur. Temelde “Kedi neden çok uyur?” sorusunun yanıtı da her zaman hastalıklarla ilişkilendirilemez. Hâliyle ilk adım, gözlemin derinleştirilmesidir.

Kedinizin normalde oyun oynamaya, pencereden dışarıyı izlemeye, sizi kapıda karşılamaya hevesliyken bir anda daha hareketsiz, içine kapanık ve tepkisiz olduğunu fark ediyorsanız dikkatli olmalısınız. 

Bilhassa gün boyu yataktan kalkmama, sevdiği oyuncaklara ilgi göstermeme, çağırdığınızda tepki vermeme, aile bireylerinden uzaklaşıp dolap içi, koltuk altı gibi yerlere saklanma gibi değişimler, VCA Hospitals’a göre de kedilerde hastalık belirtileri arasında yer alabilir. 

Uyuşukluk hâli bir günden uzun sürüyorsa ve uyuşukluğa kusma, iştahsızlık, solunum sıkıntısı veya tuvalet alışkanlığında değişiklik gibi başka bulgular eşlik ediyorsa vakit kaybetmeden veteriner hekim kontrolü planlamalısınız.

Kusma ve İshal

Kedilerde ara sıra görülen kusmalar; tüy yumağı çıkardıktan sonra kediniz normal hareket ediyorsa, iştahı yerindeyse her zaman acil bir duruma işaret etmeyebilir. Yine de bu kusmalar sıklaşmaya başlarsa not almanız ve takip etmeniz önemlidir. 

Günde birden fazla kusma, art arda gelen kusma atakları ya da kusmaya hâlsizlik, iştahsızlık ve saklanma gibi başka kedi hastalık belirtileri eşlik ettiğinde mutlaka veteriner hekimin değerlendirmesi gerekir. 

Benzer şekilde, ishalin çok sık ve sulu olması özellikle yavru ve yaşlı kedilerde hızla sıvı kaybına yol açabileceği için beklemek yerine kısa sürede profesyonel destek almanız önerilir. 

Dışkıda kan görülmesi, dışkının katran gibi koyu renge dönmesi, kahve telvesine benzeyen ya da sarı-yeşil renkte, şiddetli kusmuk gibi görünümler acil durum sinyali sayılır. 

Dikkat: Kusma veya ishal 24 saatten uzun sürüyorsa ve belirtilen semptomlara mama yememe, su içmeme ya da belirgin hâlsizlik eşlik ediyorsa bu tabloyu kedi acil durum belirtileri arasında düşünerek vakit kaybetmeden bir veterinere başvurmalısınız.

Nefes Almada Zorluk

Kediniz hızlı ve sığ nefes alıyor, nefes alırken göğsü ve karnı normalden belirgin şekilde inip kalkıyor, ağzı hafif açık kalıyor ya da başını ve boynunu uzatıp rahat nefes almaya çalışıyorsa bu durum acil veteriner hekim kontrolü gerektiren bir solunum sıkıntısını işaret edebilir. 

Sağlıklı bir kedi genellikle sessiz, fark edilmeyecek kadar sakin nefes alır. Bu yüzden hırıltı, ıslık benzeri sesler, dinlenme hâlindeyken dahi hızlanmış solunum veya normal pozisyonda uyuyamama gibi değişimler fark ettiğinizde vakit kaybetmeden profesyonel sağlık desteği almanız önemlidir.

Tüy Dökümünde Artış veya Bakımsız Görünüm

Kediler normalde zamanlarının önemli bir kısmını kendilerini temizlemeye ayırır. Temizleme davranışındaki belirgin değişimler kedi sağlığıyla ilgili uyarı işareti sayılabilir. Tüyler eskisine göre mat, yağlı, keçeleşmiş ya da düzensiz görünüyorsa ve sırt, kuyruk dipleri ve arka bacaklarda kıtık oluşturmuş tüyler fark ediyorsanız kediniz o bölgeleri yalayıp temizlemekte zorlanıyor olabilir. 

Eklem ağrıları, obezite, ağız ve diş problemleri ya da genel hâlsizlik kedinin kendi bakımını ihmal etmesine yol açabilir. Bunun tersi de mümkündür: Bazı kediler stres, ağrı ya da idrar yolu gibi bölgelerdeki rahatsızlık nedeniyle aynı alanı tekrar tekrar yalayarak bölgesel tüy dökülmesine, hatta küçük kel bölgelere sebep olabilir.

PetMD kaynağında da benzer bir uyarı mevcut: Tüy bakımıyla ilgili belirgin bir bozulma gördüğünüzde sadece kozmetik bir sorun gibi düşünmemek, olası enfeksiyon belirtileri ve ağrı kaynaklı problemleri dışlamak için veteriner hekime başvurmanız önem arz ediyor.

Davranış Değişiklikleri

Kedilerde hastalık belirtileri, davranış değişiklikleri ile de karşımıza çıkabilir. 

Agresifleşme: Normalde sakin olan bir kedinin aniden tıslama, pati atma, dokunmaya izin vermeme gibi tepkiler göstermesi ağrı, rahatsızlık ya da yoğun stres kaynaklı olabilir. Özellikle sevdiği kişilere bile tahammülsüzlük başlamışsa, bu durumu sadece huysuzluk olarak geçiştirmemek gerekir. 

Aşırı miyavlama: “Kedi neden miyavlar?” sorusunun tek bir yanıtı yoktur. İlgi istemek, kızgınlık dönemi, açlık gibi nedenler kadar ağrı ve huzursuzluk da kedilerde hastalık belirtileri arasında yer alabilir. Kedinizin ses tonu, sıklığı ve miyavlamanın hangi durumlarda arttığına dikkat ederek bu davranışın normal mi yoksa olağan dışı mı olduğunu değerlendirebilirsiniz.

Normalden fazla saklanma: Kediler hasta olduğunda en sık görülen tepkilerden biri sessizce ortadan kaybolmaktır. Evde yeni bir stres kaynağı yokken kediniz günün çoğunu dolap içi, yatak altı gibi erişilmesi zor alanlarda geçiriyorsa, başka bir rahatsızlık ihtimalini de göz önünde bulundurmalısınız.

Farklı yerlere idrar yapma: Kum kabını düzenli kullanan bir kedinin aniden yatağa, halıya ya da köşe kenarlarına idrar yapmaya başlaması yalnızca davranışsal bir tepki olmayabilir. Stres ve kedi davranışı arasındaki bağlantı güçlüdür; çevresel değişiklikler böyle bir tepkiyi tetikleyebilir. Aynı zamanda idrar yolu problemleri, ağrı ve hatta idrar tıkanıklığı gibi ciddi tablolar da bu tür değişikliklerle kendini gösterebilir.

Su Tüketiminde Değişim

Kedinizin su kabına olan ilgisi günlük rutininin önemli bir parçasıdır; bu yüzden “Kedi neden çok su içer?” ya da tam tersi “Kedi neden su içmez?” diye düşünmenize neden olacak belirgin değişimleri ciddiye almak gerekir. 

Su tüketiminde aniden gelişen ve birkaç saat içinde düzelmeyen artış ya da azalma fark ettiğinizde, davranış değişiklikleri ve tuvalet alışkanlığı ile birlikte değerlendirip gecikmeden veteriner hekime danışmanız tavsiye edilir.

Kilo Kaybı veya Ani Kilo Artışı

Kedinizin mama tüketimi normal görünmesine rağmen zaman içinde inceldiğini, kaburgalarının daha belirginleştiğini fark ediyorsanız bu durumu göz ardı etmemelisiniz. 

Kedilerde kilo kaybı; sindirim sistemi hastalıkları, emilim bozuklukları, hormonal sorunlar, ağız ve diş sağlığı problemleri ya da kronik hastalıklarla ilişkili olabilir. Aynı şekilde, kısa sürede belirgin şekilde kilo alan, hareketleri ağırlaşan ve çabuk nefes nefese kalan kedilerde kalp, eklem ya da hormon dengesini ilgilendiren tablolar söz konusu olabilir ve bu nedenle mutlaka veteriner hekim tarafından değerlendirilmesi gerekir.

Göz ve Burun Akıntıları

Kedinizin gözlerinde sık sık yaşarma, çapaklanma ya da burun çevresinde kurumuş akıntılar fark ediyorsanız bu durum basit bir tahrişten çok daha fazlasını işaret ediyor olabilir. Her iki gözden de yoğun, koyu renkli ya da iltihaplı görünen akıntı gelmesi de akıntıya ek olarak hapşırma, burun tıkanıklığı, sık nefes alma, iştahsızlık veya hâlsizlik gibi belirtilerin eklenmesi de hastalıklarla ilişkili olabilir. 

Kedilerde burun akıntısının kalın, sarı-yeşil renkte olması ya da kötü kokması, göz kapaklarının yarı kapalı durması, ışığa bakmakta zorlanma gibi işaretler de tabloyu ciddiye almanız gerektiğini gösterir. 

Tuvalet Alışkanlıklarında Değişim

Bu belirtilere dikkat:

• Kum kabına sık sık gidip yalnızca birkaç damla idrar yapmak
• Uzun süre kum kabında oturup zorlanarak, az miktarda idrar yapmak
• Kumda normalden çok daha küçük idrar topakları görmek veya hiç idrar görememek

Kedinizin kum kabıyla ilişkisi, sağlığı hakkında çok değerli ipuçları verir. Özellikle erkek kedilerde idrar yolu tıkanıklığı hızlı ilerleyen, hayatı tehdit eden bir acil durum olabilir. 

Dikkat: VCA Animal Hospitals kaynağında da belirtildiği gibi, idrar miktarının belirgin şekilde azalması, kedinin kum kabında uzun süre kalarak ıkınması ve küçük kum topakları oluşturacak şekilde idrar görülmesi, böbrek veya mesane kaynaklı ciddi bir sorunun habercisi kabul edilir ve derhâl müdahale gerektiren bir acil tablodur.

Hasta Kedi Yatışı ve Pozisyonları

Sağlıklı bir kedi; genelde rahat, yana uzanmış ve bazen de karnını açarak yatar. Hasta bir kedide ise yatış, belirgin şekilde değişir. Kedinizin yatış pozisyonu bir anda değişiyor, vücudu rahatlayamıyor ya da nefes alırken zorlanır gibi görünüyorsa bunu kedi hastalık belirtileri arasında düşünmeli ve özellikle solunum güçlüğü ya da belirgin hâlsizlik eşlik ediyorsa gecikmeden veteriner hekime başvurmalısınız.

 Detaylı bilgi için Hasta Kedi Yatışı: Kedinizin Yatış Pozisyonundan Hasta Olduğu Anlaşılabilir mi? başlıklı içeriğimizi okuyabilirsiniz.

Yukarıdaki Belirtileri Gösteriyorsa, Kedimi Veterinere Götürmeli miyim?

Tek bir belirti her zaman panik nedeni olarak değerlendirilmemeli ama yine de dikkatli olunmalıdır. İştahsızlık, hâlsizlik, saklanma, su tüketiminde belirgin artış ya da azalma, kilo kaybı, tüylerde bakımsızlık, göz-burun akıntısı veya tuvalet alışkanlığında değişim 24 saatten uzun sürüyorsa ya da bu bulgulardan birkaçını aynı anda görüyorsanız, kedinizi veteriner hekime götürmeniz gerekir.

Aşağıdaki durumlar ise acil kabul edilir ve beklememelisiniz:

• Nefes almada belirgin zorluk, ağız açık hızlı soluma
• Hiç idrar yapamama veya kumda uzun süre oturup çok az idrar yapma
• Art arda kusma, çok sulu ishalle birlikte halsizlik
• Travma (düşme, çarpma vb.), nöbet benzeri hareketler, diş etlerinde morarma veya aşırı solukluk

Emin olamadığınızda bile kendi veteriner kliniğinizi arayıp belirtileri tarif etmek, “beklesem mi?” ikilemi yerine en güvenli yolu seçmenize yardımcı olur.

Kedilerde Hastalık Belirtileri Hakkında Sık Sorulan Sorular

İçeriğimizin bu kısmında kedilerde hastalık belirtileri özelinde sıklıkla sorulan ve yanıtları bilinmesi gereken sorulara odaklanacağız.

Kedimde ani agresif davranış görüyorsam bu hastalık belirtisi olabilir mi?

Evet, özellikle normalde sakin olan bir kedide ani başlayan tıslama, ısırma, dokunmaya izin vermeme gibi tepkiler; ağrı, rahatsızlık veya stres kaynaklı olabilir. Kedilerde gizli hastalık belirtileri eklem ağrısı, diş problemleri ya da karın bölgesinde hassasiyet şeklinde ortaya çıkabileceği için davranış değişiminin yanında dokunduğunuz bölgelerde acı hissi olup olmadığını gözlemlemeniz ve gerekirse veteriner hekim kontrolü planlamanız önemlidir.

Kedimin nefesi kötü kokuyorsa bu neyin belirtisidir?

Ağız kokusu çoğu zaman diş taşı, diş eti iltihabı veya ağız içi yaralar gibi ağız ve diş sağlığıyla ilişkili sorunların habercisidir. Böbrek hastalıkları gibi sistemik tablolar da nefes kokusunu etkileyebilir. Kedinizin nefesi belirgin şekilde kötü kokuyorsa, iştahsızlık, kilo kaybı veya hâlsizlik gibi kedi hasta belirtileriyle birlikte değerlendirilerek bir veteriner hekim tarafından muayene edilmelidir.

Kedimde tüy yumağı mı var yoksa hastalık mı, nasıl ayırt ederim?

Ara sıra, özellikle tüy değiştirme dönemlerinde tüy yumağına bağlı tek tük kusma nispeten normal kabul edilebilir. Kediniz kusma sonrası hemen toparlıyorsa, iştahı ve enerjisi normalse genellikle endişeye gerek olmaz. Buna karşılık kusma sıklaştıysa, ishal, hâlsizlik, iştah kaybı veya karın ağrısı gibi ek belirtiler varsa “Kedilerde kusma ne zaman tehlikeli?” için ivedilikle veteriner hekime danışılması gerekir.

Kedimin sürekli su içmesi normal mi?

Bazı kediler yapıları gereği diğerlerinden biraz daha çok su içebilir. Su kabını gün içinde defalarca boşaltacak kadar artan su tüketimi; böbrek hastalıkları, diyabet veya tiroit problemleri gibi kronik hastalık belirtileri arasında yer alabilir. 

Kedim neden aniden saklanıyor? Stres mi, hastalık mı?

“Kedi neden saklanır?” sorusunun yanıtında hem çevresel stres faktörleri hem de fiziksel rahatsızlıklar bulunabilir. Kedilerde saklanmaya iştahsızlık, kusma, hâlsizlik veya tuvalet alışkanlığında değişim eşlik ediyorsa vakit kaybetmeden veteriner hekim muayenesi gerekir.

Kaynaklar:
https://vcahospitals.com/know-your-pet/recognizing-signs-of-illness-in-cats
https://www.angelanimalhospital.com/site/blog/2021/07/18/how-tell-cat-sick-signs-symptoms
https://catsonlyvc.com/10-subtle-signs-cat-may-illness/
https://www.bluecross.org.uk/advice/cat/caring-for-your-sick-cat
https://www.petmd.com/cat/general-health/how-tell-when-cat-sick
https://www.petmd.com/blogs/thedailyvet/jcoates/2011/feb/is_your_cat_sick_or_stressed_out-10713