Açılımı "transmissible venereal tumor" olan ve Türkçeye "bulaşıcı zührevi tümör" olarak çevrilebilen TVT'nin, en eski kanser türlerinden biri olduğu ve günümüzden yaklaşık 11 bin yıl önce ortaya çıktığı düşünülüyor. Tüm venereal tümörlerin, enfekte olan köpeğin DNA'sını içermesi nedeniyle araştırmacılar köpeklerde TVT'nin nasıl gelişip yayıldığını anlamlandırmak için tümörlerdeki mutasyonları inceleyebiliyor.
Köpeklerde TVT'nin temel nedeni histosit adlı hücrelerin kontrolsüz ve düzensiz büyümesidir. Histositler vücudun birçok bölgesinde bulunan bağışıklık sistemi hücreleridir. Ciltte bulunan histosit hücreleri düzensiz ve kontrolsüz büyüdüğünde venereal tümörler meydana gelir. Ciltteki histosit hücrelerinin anormal gelişimine neden olan unsurlar TVT'nin nedenleri olarak kabul edilir. Bu yazımızda köpek sahipleri, bulaşıcı kanser türleri arasında yer alan TVT hakkında önemli bilgiler bulabilirler.
Köpeklerde TVT, kötü huylu kanser tümörleridir. Doğrudan cilt teması kurulduğunda tümörlerdeki hücreler bir köpekten diğerine geçebilir. Tümörler, küçük nodüller ve papüller şeklinde görülmeye başlar. Zaman ilerledikçe karnabahar formunda, çok bölümlü hâle gelebilir. Tümörlerin boyutları 5 mm ila 15 cm arasında değişiklik gösterir. Yaygın özellikleri kolay kanayabilecek yapıya sahip olmaları ve iltihaplanmalıdır. Erkek ve dişi köpeklerin genital organlarında kanlı akıntı meydana gelmesine neden olabilir.
Köpeklerde TVT nedeniyle oluşan papüller ve nodüller vücudun farklı bölgelerinde görülebilir. Ağızda, anüste, ciltte, lenf nodlarında, gözlerde, karaciğerde, böbreklerde, yutakta ve bademciklerde ortaya çıkabilir. Köpeklerde TVT belirtileri tümörün lokasyonu doğrultusunda değişiklik gösterebilir. Köpeklerin genital organlarında oluşan tümörler bölgedeki cildin kalınlaşmasına, genital organların morarmasına, aralıklı olarak kanamasına neden olabilir. Ağızda ya da dilde oluştuğunda kanamalı nodüller yaygın olarak görülür.
"Köpeklere TVT nasıl bulaşır?" sorusuna verilen yaygın yanıt cinsel temas olmakla birlikte bu tümörlerin farklı şekillerde de bulaşabileceği ifade edilebilir. Enfekte olan tümörün yalanması, ısırılması, tırmalanması veya koklanması, yavru köpeklerin enfekte olan anneleri tarafından yalanması TVT bulaşmasına yol açabilir. Ayrıca TVT'nin doğum sırasında anne köpekten yavruya geçmesi de mümkündür.
Köpeklerde TVT, hücre örneklerinin mikroskop altında incelenmesi yoluyla teşhis edilebilir. Nodüllerden ve papüllerden alınan sürüntü ya da aspirasyon yoluyla elde edilen hücreler incelenir. Sitoloji sonuçlarının yeterli olmadığı durumlarda biyopsi gereksinimi ortaya çıkabilir. Biyopsi sırasında tümörden bir parça, cerrahi olarak alınarak incelemeye gönderilir. Kan tahlillerine ve lenf nodüllerinden alınan dokuların incelenmesine ihtiyaç duyulabilir.
Köpeklerde TVT veteriner hekimler tarafından tedavi edilebilen bir hastalıktır. Bu nedenle dişi köpeklerde kanlı vajinal akıntıların, erkek köpeklerde ise cinsel organda farklılaşmaların meydana gelmesi durumunda veteriner hekimlere başvurulması önemlidir. Fiziksel muayenelerin gerçekleştirilmesi, hastalık öyküsünün öğrenilmesi ve gerek duyulduğu takdirde ek tetkiklere başvurulması ile TVT'nin teşhisi mümkün olur.
Köpeklerde TVT için tek ve kesin sonuç veren bir tedavi yöntemi bulunmaz. Tedavi planlaması yapılırken cerrahi müdahale, radyasyon terapisi ve kemoterapi değerlendirilebilir. Tedavi seçenekleri değerlendirilirken hem tümörlerin yerleşim yerleri hem hastalığın yayılıp yayılmadığı hem de farklı sorunlara yol açıp açmadığı gibi değişkenler göz önünde bulundurulmalıdır. Örneğin bazı köpeklerde venereal tümörlerin bağışıklık yanıtını tetikleyebildiği ve bu yanıt sayesinde tümörlerin kendiliğinden gerileyebildiği bilinmektedir.
Köpeklerde TVT tedavisi sürecinde cerrahi yöntem çok sık kullanılmaz. Tümörlerin yerleşim yerleri her zaman kolay ulaşılabilir nitelik taşımadığından cerrahi tedavinin değerlendirilmesi mümkün olmaz. Tümörler kolay ulaşılabilen ve kolay çıkarılabilen bir yerde ortaya çıktığında cerrahi tedavi gündeme getirilebilir.
Köpeklerde TVT tedavisinde en sık kullanılan yöntem kemoterapidir. Kemoterapi sırasında köpeğe haftalık olarak ilaç verilir. Kemoterapi tedavisi yaklaşık 6 seansta tamamlanır. Ne yazık ki her köpekte kemoterapi etkili olmamaktadır. Bu gibi bir durumda tedavi sırasında kullanılan ilaç değiştirilebilir ve/veya radyoterapiye başvurulabilir.
TVT tedavisinde öne çıkan bir diğer yöntem radyoterapidir. Kemoterapi ile hedeflenen sonuç elde edilemediğinde ya da köpek için kemoterapi uygun bulunmadığında radyoterapiye başlanabilir. Tedavi sırasında kanserli hücrelerin yok edilmesi veya çoğalmasının önlenmesi adına radyasyon kullanılır. Radyoterapi etkili bir tedavi yöntemi olmakla birlikte genel anestezi gerektirdiğinden her köpek için uygun değildir.
Köpeklerde TVT tedavi edilebilir bir hastalık olsa da her köpeğin farklı olduğu unutulmamalıdır. Dolayısıyla tedavi planlamasında köpeklerin genel sağlığı belirleyici olacaktır. Köpeklerde TVT tedavi edilmediğinde tümörler büyümeye, rahatsızlık yaratmaya devam eder. TVT ile ilgili bilinmesi gereken önemli unsurlardan biri nadiren de olsa hastalığın metastaz yapabileceğidir. Diğer bir deyişle kanserli hücreler vücudun farklı bölgelerine sıçrayabilir. Bu gibi bir durumda tedavinin kapsamı değişecektir.
Köpeklerde TVT temas ve cinsel yolla bulaştığı için köpeklerin diğer köpeklerden uzak tutulması ile hastalığın yayılması büyük ölçüde engellenebilir. Uzmanlar, sağlık risklerinin minimize edilebilmesi için kısırlaştırmayı önerebilmektedir. "A'dan Z'ye Köpeklerde Kısırlaştırma: Öncesi, Sonrası, Kısırlaştırma Ücreti" adlı içeriğimizde konu hakkında bilgi bulabilirsiniz.
Evcil hayvan sağlığı ve ürünleri dâhil olmak üzere sağlık, tekstil, gıda, dekorasyon ve kozmetik gibi sektörlerde, Türkiye ve dünya genelinde marka bilinirliği yüksek firmalar için içerik üretimi gerçekleştiren Deniz Öz, sosyal medya içerik stratejisi alanında da uzmanlaşmıştır. 2020 yılından bu yana Petlebi.com blog sayfası için düzenli olarak içerik üretmektedir.
