Kedilerde göz tansiyonu tedavi edilmediği takdirde ciddi sorunlara yol açabilen bir göz hastalığıdır. Tıpkı insanlarda olduğu gibi kedilerde glokom, göz içi basıncın artması ile karakterizedir. Belirtileri hastalığın tipine ve ilerleme seyrine göre değişebilir. Hastalığın ilerleyici bir nitelik taşıması "kedilerde göz tansiyonu nasıl anlaşılır?" sorusunun önemini artırmaktadır. Bu yazımızda kedi göz tansiyonu hastalığı hakkında bilinmesi gereken en temel unsurlara değineceğiz.
Kedilerin göz küresi içerisinde "aqueous humor" adı verilen göz sıvısı bulunur. Gözün normal boyutu ve şekli, göz küresinin içerdiği sıvı miktarı ile korunmaktadır. Göz sıvısı, siliyer cisim adı verilen bir yapı tarafından üretilir. Siliyer cisim göz sıvısının üretimine ek olarak göz merceğini yerinde tutan asıcı bağları da içerir. Siliyer cisimdeki kaslar, merceğin şeklini ve odaklama becerisini kontrol ederek asıcı bağların çekilmesini sağlar. Siliyer cismi sürekli olarak göz sıvısı üretmekten sorumludur ancak üretilen sıvı aynı süreklilikte kornea ve iris arasından atılır. Üretilen ve atılan göz sıvısı miktarı eşit olduğu sürece göz içi basınç sabit kalır.
Kedilerde glokom, siliyer cisim tarafından üretilen göz sıvısının normal şekilde drene edilemediği durumda gündeme gelir. Göz sıvısı üretilmeye devam edilir ancak aynı oranda drene edilemezse zaman içerisinde göz sıvısı birikir ve göz içi basınç dengesi bozulur. Göz sıvısının birikmesi, gözden beyne ulaşan optik sinire baskı uygular. Baskı arttığında ve/veya sürekli hale geldiğinde sinir hasarı oluşur ve normal görmeyi engeller. Tedavi edilmediği takdirde kedi göz tansiyonu kedilerde kısmi veya tam bir körlüğe neden olabilir. Kedilerde glokom hastalığının türü doğrultusunda kedilerin tek gözü ya da her iki gözü bu hastalıktan etkilenebilir.
Kedi göz tansiyonu oluşumunda temel mekanizma göz sıvısının yetersiz drenajıdır, aşırı göz sıvısı üretimi hastalığın oluşum nedeni değildir. Kedilerde glokom primer ya da sekonder olarak ortaya çıkabilir ve hastalığın türlerinin ardındaki nedenler değişiklik gösterebilir.
Primer glokoma gözdeki anatomik sorunlardan özellikle de göz sıvısının drene edildiği göz bölgesindeki bir sorundan kaynaklanır. Primer glokom nadir olmakla birlikte Burmese ve Siamese cinsi kedilerde görülme sıklığının arttığı bilinmektedir.
Sekonder glokom göz içi basıncı artıran diğer hastalıklar veya göz yaralanması sonucu oluşur. Kedilerde en sık görülen glokom tipi sekonder glokomdur. Özellikle yaşlı kedileri etkiler. Sekonder glokom nedenleri şu şekilde özetlenebilir:
Kedi göz tansiyonu belirtileri hastalığın türü ve ilerleme seyri doğrultusunda değişiklik gösterir. Kedilerde primer glokom göz içi basıncın artmasına, göz kırpılmasına, göz küresinin geriye doğru ilerlemesine, göz beyazındaki kan damarlarının belirginleşmesine, gözün ön kısmında bulutlu bir görüntüye, gözbebeklerinin büyümesine ve ışığa tepki vermemesine ya da görüş kaybına yol açabilir. Primer glokom ilerlediği takdirde kedilerde görüş kaybı belirginleşebilir, göz küresi büyüyebilir ve göz içi dejenerasyon artabilir.
Kedilerde sekonder göz tansiyonu belirtileri arasında yüksek göz tansiyonu, gözün beyaz kısmındaki kan damarlarında kızarıklık, gözün ön kısmında bulutlu bir görüntü, gözün ön kısmında iltihap kalıntıları, irisin kornea ya da lense yapışması, göz bebeklerinin daralması, kedilerde baş ağrısı, iştahsızlık ve davranış değişiklikleri gibi semptomlar bulunabilir.
Kedilerde glokom belirtileri fark edildiğinde veteriner hekimlere başvurulması önemlidir. Kimi zaman rutin göz muayeneleri sırasında da veteriner hekimlerin göz tansiyonu teşhisi mümkün olabilir. Muayene esnasında tonometre adı verilen bir cihazla göz basıncı ölçülür. Hastalık aniden başladıysa filtrasyon açısının değerlendirilmesi ve detaylı muayene gerekli olacaktır. Glokom her zaman olmasa da genellikle her iki gözü birden etkiler. Tek bir göz etkilendiği takdirde tedavi planlamasında glokomdan etkilenmeyen gözün sağlığının iyileştirilmesi adına gerekli tedbirler alınacaktır.
Kedi göz tansiyonu teşhis edildiğinde göz içi basıncın mümkün olduğunca hızlıca azaltılması, sinirlerin kalıcı hasara uğramasının önlenmesi adına önemlidir. Aynı şekilde göz tansiyonu oluşumunu tetikleyen sağlık sorunlarının belirlenmesi ve bu hastalıkların da tedavi edilmesi gerekir.
Ağrının kontrol edilebilmesi ve göz tansiyonu nedeniyle yaşanan konforsuzluğun azaltılması için analjeziklerin kullanılması önerilebilir. Artan basıncın azaltılması için sıvı üretimini azaltan ve drenajı destekleyen ilaçların reçete edilmesi mümkündür. Medikal tedavi uzun süreli olabilir. Nadir ve ilerlemiş vakalarda kedi göz tansiyonu tedavisi kapsamında cerrahiye başvurulması gündeme gelebilir. Göz içi tansiyonun azaltılması adına cerrahide çeşitli teknikler kullanılabilir. Medikal tedaviye yanıt verilmediğinde veya kedilerde körlük geliştiğinde acı ve ağrının giderilmesi için gözün alınması gerekli olabilir.
Kedilerde glokom teşhisi konulduktan ve medikal tedavilere başlandıktan sonra kontrol muayenelerinin sürdürülmesi en önemli gerekliliklerden biridir. Tedaviye verilen yanıtın belirlenmesi ve gerekli durumlarda ilaç değişimlerinin yapılabilmesi adına hastalığın yakından takip edilmesi ihmal edilmemelidir. Kedi glokom prognozu yani diğer bir deyişle hastalığın seyri hakkında bulunulan öngörüler glokom nedenleri ile yakından ilişkilidir. Uzun vadede hastalığın kontrol edilebilmesi için tedavi büyük ihtimalle sürekli hale gelecektir. Kedilerde göz tansiyonu üveit gibi bir enfeksiyondan kaynaklanıyorsa iltihabın kontrol altına alınması ile tedavi efektif sonuçlar verebilir. Her zamanki gibi erken teşhis, kapsamlı muayene ve kedi özelinde belirlenen tedavi yöntemlerine başvurulması büyük bir avantaj olarak yorumlanır.
Evcil hayvan sağlığı ve ürünleri dâhil olmak üzere sağlık, tekstil, gıda, dekorasyon ve kozmetik gibi sektörlerde, Türkiye ve dünya genelinde marka bilinirliği yüksek firmalar için içerik üretimi gerçekleştiren Deniz Öz, sosyal medya içerik stratejisi alanında da uzmanlaşmıştır. 2020 yılından bu yana Petlebi.com blog sayfası için düzenli olarak içerik üretmektedir.
