22.03.2022 Veteriner Hekim Tuğba Dağdelen
Köpeklerde de tıpkı insanlarda olduğu gibi asit reflüye neden olabilecek hazımsızlık ve diğer mide problemleri meydana gelebilir. Köpek reflüsü insanlarda meydana gelen reflüye oldukça benzerdir. Asit reflü bağırsak ya da gastrik sıvıların mideden yükselerek yemek borusuna ulaştığı zaman ortaya çıkar. Bu sıvılar enflamasyona, yaralara hatta özafagus astarında hasara bile yol açabilir. Normalde yemek borusunun sonunda yer alan sfinkter kasları nedeniyle bu sıvıların yemek borusuna ulaşması mümkün değildir. Ancak asit reflü olan köpeklerde sfinkter kaslar gevşer ve mide sıvılarının yemek borusuna ulaşmasına neden olur. Bu durum çeşitli rahatsızlıklara yol açabilmektedir.
Köpekler mide içerikleri yemek borusuna ulaştığında kusarlar. Özellikle diğer köpek ırklarına göre çok daha kısa yemek borusuna sahip olan brakisefal türlerde bu durum daha sık görülmektedir. Gastroözofageal reflü olarak da bilinen asit reflü köpeklerde daha ciddi bir sindirim sistemi problemi olarak ortaya çıkabilmektedir. Çoğu zaman asit reflü tek seferlik bir tepkidir. Ancak daha büyük bir sorun olmadığından emin olmak için veteriner hekime danışmak gerekebilmektedir. Şiddetli asit reflü ya da tekrarlayan kusma zaman içerisinde boğaz astarına zarar verebilir. Yemek borusuna kalıcı bir zarar gelmediğin emin olmak ve asit reflünün yemek borusuna verdiği kısa vadeli hasarı azaltmak için veteriner hekim ile iletişime geçmek önemlidir.
Asit reflü belirtileri, köpeğin midesindekileri kusmasına kadar ortaya çıkmayabilmektedir. Bazı durumlarda mide boş olsa dahi köpeğin asit kusması görülebilir. Bununla beraber köpeklerde;
Köpeklerde asit reflünün en sık görülen belirtisi safra kusmadır. Asit reflüsü olan köpekler mideleri boşken kustuklarında sarı renkli bir sıvı gelir. Bu sıvıya safra adı verilmektedir. Mama yedikten sonra kusmaya ise regurjitasyon adı verilir. Mama ile karnın şişmesi yemek borusu üzerindeki baskıyı arttırarak sfinkter kasların açılmasına neden olur. Bu da mamanın yemek borusundan geri çıkarılmasına yol açar. Geri kusulan mama genellikle sindirilmemiş haldedir. Safra kusma ya da regürjitasyonun aşırı olduğu durumlarda köpek yetersiz beslenir ve kısa sürede kilo kaybı görülür. Bununla beraber özofajit adı verilen yemek borusunda ağrılı iltihaplanma meydana gelir. Özofajit yemek yemeyi zorlaştırır ve göğüs bölgesinde ağrıya neden olur.
Asit reflüsü olan her köpek kusmaz. Bu nedenle meydana gelen diğer belirtileri göz ardı etmemek gerekir. Yemek yerken zorlanma ya da sürekli havayı yalama gibi bir belirti gördüğünüzde vakit kaybetmeden veteriner hekim ile iletişime geçmeniz önemlidir.
Köpeklerde asit reflünün birçok nedeni bulunur. Bu nedenle köpeğin durumunu değerlendirirken veteriner hekime belirtileri ve köpeğin sağlık geçmişini tüm detayıyla anlatmak gerekir.
Anestezik ilaçlar sfinkter kaslarının rahatlamasına neden olur. Özellikle işlem sırasında köpeğin kafasının midesinden daha aşağıda bulunması durumunda anesteziye bağlı asit reflü oldukça sık görülür. Bununla beraber anestezi alan köpekler düzgün yutamaz. Epiglottis nefes borusunun girişini kapatır. Anestezi ile epiglottisin gevşemesi sonucunda akciğere kusma gibi daha ciddi durumlar görülebilmektedir. Bu nedenle köpeklerin anestezi alacakları işlemden önce mutlaka aç olması gerekmektedir.
Köpeklerde gıda alerjisi de asit reflüye yol açabilmektedir. Gluten, soya ya da GDO alerjileri gibi köpeklerde sık görülen alerjiler asit reflünün nedenleri arasında yer alır. Ayrıca bazı köpekler gıda boyalarına, koruyuculara ya da ek gıdalara da alerjik reaksiyon verebilmektedir. Bu nedenle gıda alerjisi olan köpeklerde beslenmeye oldukça dikkat edilmesi gerekir.
Herhangi bir ilaç kullanımı ya da farklı bir rahatsızlık sonucunda meydana gelen kronik kusma bir süre sonra asit reflüye de neden olmaktadır. Sürekli kusma sonucunda sfinkter kasları zayıflayarak mide içeriğini daha fazla tutamamaya başlar.
Pug, İngiliz Bulldog, Boston Terrier gibi brakisefal köpek türleri daha kısa yemek borusuna sahiptir. Bu da daha sık kusma ve regurjitasyona yol açar. Ayrıca bu türler anatomik olarak mide fıtığına da daha yatkındır. Bu nedenler her biri brakisefal türler için asit reflü riskini önemli ölçüde artırır.
Bazı sindirim sistemi rahatsızlıkları midede aşırı asit üretimine neden olmaktadır. Stres, fıtık, bakteriyel enfeksiyon, aşırı yağlı ya da baharatlı yiyecekler midede asit üretimini önemli oranda artırabilmektedir. Midenin aşırı asitli olması zaman içerisinde asit reflüye yol açabilmektedir.
Diyafragma hernisi olarak da bilinen mide fıtığı köpeklerde asit reflü riskini önemli derecede artırır. Diyafragma hernisi doğuştan ya da travmaya bağlı olarak gelişebilmektedir. Diyafragma hernisinde diyafram açılır mide, bağırsaklar ya da karaciğerin bir kısmı göğüs boşluğuna girer. Bu garip yerleşiminin oluşturduğu baskı ile asit reflü görülebilmektedir.
Asit reflü tanısı için özofagoskopi denilen bir işlem gerçekleştirilir. Bu işlemde köpeğin yemek borusundan ucunda kamera olan bir tüp geçirilerek yemek borusu astarında bir değişiklik ya da kanama olup olmadığı kontrol edilir. Bununla beraber asit reflüye neden olabilecek hastalıkların belirlenmesi için de kan ve idrar tahlili yapılabilmektedir.
Bu yöntemler ile bir bulguya rastlanılmadığında fıtık, yabancı madde, tümör ya da köpeğin kaslarını etkileyebilecek diğer anormalliklerin kontrol edilebilmesi ve mideye neyin rahatsızlık verdiğinin anlaşılabilmesi için röntgen gibi görüntüleme yöntemleri kullanılır.
Asit reflü akut bir hastalıktır. Yani kısa dönemlidir ve genellikle birkaç gün içerisinde geçer. Gastroözofaggeal reflü hastalığı ise asit reflünün kronik hale gelmesidir.
Asit reflü genellikle köpeğin kontrolsüz yediği bir gıdadan meydana gelir. Çöpten yiyecek bulması, aşırı yağlı ya da baharatlı bir şey yemesi sonucunda geçici olarak asit reflü meydana gelebilir. Bazı ödül mamaları da midede aşırı miktarda asit üretilmesine neden olabilmektedir. Köpek normal beslenme şekline geçtiğinde ya da bu ödül mamalarında uzak durduğunda sağlığı normale döner.
Gastroözofageal reflü hastalığı ise köpeğin kendi maması gibi düzenli olarak yediği bir besinden dolayı meydana gelir. Aşırı işlenmiş içeriklere ve koruyuculara sahip olan gıdaların sindirimi zor olabilmektedir. Ayrıca mamanın içerisinde yer alan süt ya da tahıl ürünü gibi maddelere karşısı köpeğin alerjisi olması da vücudun asit reflü reaksiyonu geliştirmesine yol açar.
Evcil hayvan sahipleri için asit reflü ile gastroözofageal reflü hastalığını birbiriniden ayırmak çok zordur. Çünkü her iki rahatsızlığında belirtileri aynıdır. İki hastalık arasındaki tek fark belirtilerin ne kadar uzun süredir görüldüğüdür. Asit reflü belirtileri ortaya çıkar çıkmaz köpeği veteriner hekime götürmek durumun kronikleşerek gastroözofageal reflü hastalığına ya da özofajite dönüşmesine engel olur.
Asit reflü ve gastroözofageal reflü hastalığı, yemek borusunda kalıcı hasar meydana gelmediği sürece kolay tedavi edilebilir hastalıklardır.
Asit reflünün neden olduğuna bağlı olarak tedavisi değişiklik gösterir. Fıtık, tümör ya da yabancı bir cisim kaynaklı olan durumlarda ilk olarak asit reflüye neden olan rahatsızlığın tedavi edilmesi gerekmektedir.
Asit reflünün hafif olduğu durumlarda genellikle beslenmede yapılacak değişiklikler ve kullanılacak ilaçlar ile tedavi gerçekleştirilir. Bazı durumlarda köpeğin beslenme şeklinin tamamen değişmesi gerekir. Özellikle hassas mideli köpekler için mideyi rahatlatacak mamalar asit reflü tedavisinde etkili olmaktadır.
Asit reflüsü olan köpeklerin beslenme şekli veteriner hekim tarafından belirlenir. Genel olarak bu rahatsızlığa sahip köpeklerin, içerisinde işlenmiş ve sindirilmesi zor gıda bulunmayan yüksek kaliteli mamalarla beslenmesi gerekmektedir.
Kuru mama yerine evde hazırlanan gıdaları tüketen köpeklerin ise lif, sağlıklı yağ ve kolay sindirilebilen protein açısından zengin yiyecekler tüketmesi gerekir. Bu şekilde midenin asit seviyesi dengelenerek asit reflü riski ortadan kalkar. Veteriner hekim asit reflüsü olan köpeklerin evde beslenmesi için öneriler sunabilir. Haşlanmış ve soyulmuş patates, bal kabağı püresi, pirinç, balık, tavuk, hindi, kemik suyu ve muz gibi gıdalar asit reflü olan köpeklerde beslenme için önerilebilir. Bu gıdalar kolay sindirilebilir ve mide asidinin aşırı üretilmesine neden olmaz. Ayrıca zengin içerikleri sayesinde köpeğin genel sağlığı içinde faydalara sahiptir. Ancak bu gıdalar verilirken veteriner hekim tarafından önerilen porsiyonlarda verilmesi gerekmektedir.
Köpeklerin genel sağlığı ve asit reflünün önlenmesi için dengeli bir beslenme oldukça önemlidir. Alerjen ve koruyucu içeren, aşırı yağlı ya da baharatlı yiyecekler köpeklerin midesini rahatsız edeceği için bu gıdalardan kaçınılmalıdır. Bununla beraber köpeğe yemekte kalanları vermek ya da insanların yediği yemeklerle beslemek de son derece sağlıksızdır. Köpeğin insanların yediği yemekleri yemesi midesinde daha fazla rahatsızlığa neden olur.
Köpeklerin çok geç saatte beslenmemeleri gerekmektedir. Geceleri uykudayken sfinkter kaslar gevşer ve köpeklerin kusmaya daha yatkın olmasına neden olur. Özellikle uyku saatinden hemen önce yemek yiyen köpeklerde gece kusmaları daha sık görülür.
Köpeğin aç kalmasına ve safra kusmasına engel olmak için küçük porsiyonlarla sık sık beslenmesi gerekir. Ayrıca tek bir öğünde fazla mama sindirim sistemine baskı yaparak asit reflüye neden olur. Köpeğin günlük gıdasını gün içerisinde birkaç öğünde alması onun için en sağlıklı yöntemdir.
Asit reflüsü olan köpekler için yumuşak gıdalar önemli alternatifler arasında yer alır. Püre gibi yumuşak gıdaların sindirilmesi için daha az enzim gerekir. Özellikle asit reflü nedeniyle zayıflamış sindirim sistemi için yumuşak gıdalar oldukça faydalıdır. Köpekler için formüle edilen köpek konserve mamaları burayı tıklayarak inceleyebilirsiniz.
Kuru mama yerine evde yapılan gıdalarla beslenen köpekler için bu gıdaların taze olması gerekir. Taze gıdalar hassas sindirim sistemi için daha yararlıdır. Ayrıca asit reflü nedeniyle ortaya çıkan iştah kaybının da önüne geçer. Bu noktada tek problem köpeğin ihtiyacı olan tüm besinleri aldığından emin olmaktır. Evde yapılan gıdalar ile beslenen köpeklerin %95'i yetersiz beslenmektedir. Bu gıdalar köpeğin sağlıklı bir hayata sahip olması için gerekli olan besin değerlerinden yoksundur. Köpeklerin nasıl beslendiği veteriner hekim ile detaylı bir şekilde paylaşılmalıdır.
Asit reflüsü olan köpeklerin reflüyü tetikleyebilecek besinler tüketmemeleri gerekir. Bu nedenle köpeklerin bu gıdalardan uzak durması gerekmektedir. Köpeğin beslenmesinde yapılacak değişikliklerin mutlaka veteriner hekim gözetiminde olması gerekir. Ancakasit reflüsü oaln köpeklerin tüketmesinin yasak olduğu kesinleşmişi bazı gıda grupları bulunur.
Baharatlı gıdalar insanlarda olduğu gibi köpeklerde de mideye rahatsızlık verir ve sindirim sürecini yavaşlatır. Sindirimin yavaşlaması tüketilen yemeğin midede daha uzun süre kalmasına neden olarak kusma ihtimalini daha da artırır.
Yağlı ve kızarmış yiyecekler sfinkter kasının tamamen açılarak mide içeriğinin yemek borusuna geçmesine neden olur. Ayrıca baharatlı gıdalar gibi yağlı yiyeceklerin de sindirilmesi son derece zordur ve uzun sürer. Bu nedenle regurjitasyon riski artırır.
Alerjen kaynaklı asit reflü şüphesi olduğunda tanının konabilmesi için köpeklerin beslenmelerinin tamamen değişmesi gerekir. Çünkü gluten, soya ya da süt gibi yaygın gıdalar köpeklerde alerjiye neden olabilmektedir.
Çeşitli yiyeceklerde yer alan koruyucular, tatlandırıcılar, gıda boyaları ve katkı maddeleri asit reflüye neden olabilmektedir. Bu tarz içerikleri olmayan gıdaların tüketilmesi asit reflüyü engellerken aynı zamanda köpeğin genel anlamda da sağlıklı olmasını sağlar.
Veteriner hekim kimliğiyle evcil hayvan sağlığı hakkında farkındalığı artırmak için Petlebi.com blog sayfasına yazıları ile değer katan Tuğba Şenol Dağdelen, evcil hayvanlarda hastalıkların önlenmesi, teşhis ve tedavisi, hayvan davranışları ve ferahı, evcil hayvanlarda beslenme ve diyeti özelinde çalışmalarını sürdürmektedir.
