02.09.2022 Veteriner Hekim Tuğba Dağdelen
Hipoglisemi, kandaki glikoz seviyelerinin anormal derecede düşmesi, kısaca kan şekerinin düşmesidir. Diyabetik olmayan sağlıklı köpeklerde kandaki glikoz seviyesinin 3,3 - 6,1 mmol/L arasında olması gerekmektedir. Hipoglisemi, vücuttaki glikoz rezervlerinin aşırı tükendiğinde ortaya çıkar. Hipoglisemi tedavi edilmediğinde bilinç kaybına ve ölüme neden olur. Glikoz formundaki şeker vücuttaki birincil enerji kaynağı olduğu için düşük kan şekeri seviyeleri nihayetinde organ ve beyin fonksiyonlarını etkiler.
Köpeklerde kan şekeri seviyelerinin tehlikeli seviyelere düşmesine yol açabilecek diyabet dışında başka durumlar da vardır. Çoğu hayvanda hipoglisemi aslında tek başına bir hastalık değildir. Altta yatan başka bir sağlık probleminin belirtisi olarak ortaya çıkar. Beyin glikoz depolamaz ya da üretemez. Düzgün bir şekilde çalışması için sabit bir glikoz kaynağına ihtiyaç duyar. Glikoz seviyeleri tehlikeli derecede düşük bir seviyeye geldiğinde hipoglisemi ortaya çıkar. Hipoglisemi ciddi bir sağlık problemidir. Durumun hızlı ve uygun bir şekilde tedavi edilmesi gerekmektedir.
Köpeklerde hipoglisemi genellikle yorgunluk ve geç tepki verme ile ortaya çıkar. Tedavi edilmediğinde ise nöbet ya da çökme gibi daha ciddi belirtilere neden olur. Köpeklerde potansiyel hipoglisemi belirtisi aşağıdaki gibidir.
Hipoglisemi altta yatan endokrin veya karaciğer bozukluklarının, vücut tarafından glikoz kullanımının ani artışının, yetersiz miktarda glikozun ya da toksisitenin sonucunda ortaya çıkar. Temel olarak hipoglisemiye yol açan durumlar;
Köpekte görülen belirtiler sonucunda hipoglisemi şüphesi oluşmasıyla veteriner hekim tarafından fiziksel muayene gerçekleştirilir. Bununla birlikte kan şekeri değerinin ölçülmesi ve hipoglisemiye yol açan durumun altında yatan nedenin belirlenmesi için ek testler gerekebilmektedir. İlk kan şekeri ölçümü glükometre adı verilen bir şeker ölçer ile değerlendirilir. Bu yöntemde bir damla kan yeterlidir ve testin sonucu anında görülebilir. Kandaki şeker oranının ideal aralığın altında olması hipoglisemiye işaret eder.
Başta böbrek, karaciğer ve pankreas olmak üzere organ fonksiyonunu, elektrolit dengesizliklerini, tiroit fonksiyonunu, kortizol fonksiyonunu ve kanla ilgili diğer durumları değerlendirmek için ek kan testleri gerekebilmektedir. Üriner enfeksiyonları ya da hastalıkları ortadan kaldırmak ve böbrek fonksiyonu hakkında bilgi almak için idrar tahlili istenebilmektedir. Kanser ya da tümör kaynaklı hipoglisemi şüphesinde ise ultrason gerçekleştirilmektedir.
Hipoglisemide öncelikli olarak kan şekeri yükseltilerek hipoglisemik kriz tedavi edilir. Problemin şiddetine ve belirtilerine bağlı olarak ilk başta diş etlerine glikoz ya da mısır şurubu sürülerek hızlı bir şekilde kan şekeri yükseltilir. Daha agresif bir tedavinin gerektiği durumlarda ise serum şeklinde konsantre dekstroz infüzyonu verilir. İlk tedavi gerçekleştirildikten sonra genellikle kan şekeri seviyeleri bir kez daha değerlendirilir.
Uzun vadeli tedavi ise hipoglisemiye yol açan hastalığın teşhis edilmesi ve bu hastalığın tedavi edilmesine yöneliktir. Yetersiz beslenme ya da aşırı egzersize bağlı olarak ortaya çıkan hipoglisemi probleminde köpeğin bir süre dinlenmesi ve tekrar muayene edilmesi gerekebilir.
Kanser, tümör ya da portosistemik şanta bağlı gelişen hipoglisemi durumlarında ise ameliyat gerekebilmektedir. Enflamatuvar ya da endokrin bozuklukların da doğru bir şekilde tedavi edilmesi gerekir. Altta yatan nedenin tedavi edilmesi durumunda hipoglisemi de ortadan kalkar. Aksi takdirde hipoglisemi kısa süreliğine tedavi edilmiş olsa bile tekrar ortaya çıkar.
Veteriner hekim kimliğiyle evcil hayvan sağlığı hakkında farkındalığı artırmak için Petlebi.com blog sayfasına yazıları ile değer katan Tuğba Şenol Dağdelen, evcil hayvanlarda hastalıkların önlenmesi, teşhis ve tedavisi, hayvan davranışları ve ferahı, evcil hayvanlarda beslenme ve diyeti özelinde çalışmalarını sürdürmektedir.
