Kuşlarda kalsiyum yetersizliği nedeniyle bazen kasılma olmaması ya da kasılmaların hafif olması durumunda yumurta tıkanması problemi meydana gelmektedir. Bu durum özellikle sadece kuş yemiyle beslenen başka bir destek almayan kuşlarda görülmektedir. Yumurta tıkanması yaşayan kuşların vitamin desteği alması gerekmektedir. Kuşun ihtiyaç duyacağı vitamin miktarı veteriner hekim tarafından belirlenmelidir. Yumurta tıkanması durumunda oluşan baskı böbreklerde hasara yol açabilmektedir. Ayrıca yumurtanın çatlaması durumunda peritonit ve kloaka ya da üreme sistemi prolapsu da ortaya çıkabilecek sağlık sorunları arasında yer almaktadır. Eğer kuşunuzda yumurta sıkışması olduğunu düşünüyorsanız onu vakit kaybetmeden veteriner hekime götürmeniz gerekmektedir.
Yumurta sıkışması kuşlarda sık görülen bir problemdir. Bu durum kuşlarda hayati tehlikeye yol açabileceği için kuşların yakından gözlemlenmesi oldukça önemlidir. Yumurta sıkışması kanarya, saka, muhabbet kuşu ve sultan papağanı gibi küçük kuşlarda daha sık görülür. Kuşlarda yumurta sıkışmasının en yaygın nedeni kalsiyum ve diğer vitaminlerin yeterince alınmamasıdır. Ayrıca mevcutta bir hastalığı olan, egzersiz yapmayan, obez ya da ileri yaştaki kuşlarda da yumurta sıkışması sıklıkla görülür. Bazı çevresel faktörler de kuşlarda yumurta tıkanmasına yol açabilir. Yuva için yeterli malzeme olmaması, ortamın çok sıcak ya da çok soğuk olması, yeterince su ya da mama olmaması gibi durumlar yumurta tıkanmasına neden olan faktörlerden bazılarıdır.
Yumurta sıkışması belirtileri kuşlar arasında farklılık göstermektedir. Genellikle bu farklılık yumurta sıkışmasının altında yatan nedene bağlı olarak ortaya çıkar. Sıkışma durumunda görülen en yaygın belirtiler;
Yumurta sıkışması kuşlar için ölümcül bir durumdur. Bu nedenle yukarıdaki belirtilerden birini ya da birkaçını gösteren kuşun vakit kaybetmeden veterinere götürülmesi gerekmektedir.
Kalsiyum ve vitamin yetmezliği kuşlarda en sık görülen yumurta sıkışması nedenidir. Mineral ve vitamin yetersizliği için doğru takviyeler ile önlem alınabilir. Kuşların güvenle tüketebileceği takviyeleri incelemek için burayı tıklayabilirsiniz. Kalsiyum ve vitamin yetmezliğinin yanı sıra kuşlarda yumurta sıkışmasına yol açan faktörler çok sayıda faktör bulunmaktadır. Kuşlarda yumurta sıkışmasına neden olan tüm faktörler;
Yumurta sıkışması veteriner hekim tarafından fiziksel muayene ile kolayca teşhis edilebilen bir rahatsızlıktır. Muayenede kuşun gözleri, cildi, gagası, ayakları, kilosu, ibiği, burun delikleri, tüyleri ve göğsü gibi birçok yeri kontrol edilir. En etkili teşhis yöntemi röntgendir. Yumurtalar çok miktarda kalsiyum içerdiği için röntgende kolayca görüntülenebilmektedir.
Kuşlarda yumurta sıkışması acil müdahale gerektiren bir durumdur. Kuşun sıcağa alınması ve sıvı desteğinin sağlanması gerekmektedir. Kuşun vücut ısısı ölçüldükten sonra kuş 32 - 35 derecelik bir ortama alınır ve su verilir. Bazı durumlarda dehidrasyon ya da şok ihtimalini düşürmek için kemik içi katater ile sıvı verilmektedir.
Tedavi yöntemlerinden birisi de ilaç tedavisidir. Kuşa kalsiyum enjeksiyonu ile birlikte yumurtalamasına yardımcı olacak oksitosin, prostaglandin ya da arginin vasotosin ilaçlarının verilmesi gerekebilmektedir. Prostaglin enjeksiyon yerine jel formda da tercih edilebilir. Kuşta ağrı ve enfeksiyon ihtimalini elemek için antibiyotik ve steroid tedavisi de gerekebilir.
Kuşun yumurtlayamaması ve stres yaşaması durumunda ise ovosentez uygulanmaktadır. Bir şırınga ile yumurta içeriği alınır ve bu sayede yumurta daha küçük hale gelir. Küçülmüş yumurtanın çıkışını kolaylaştırmak için kayganlaştırıcı ilaç uygulanır ve bu şekilde yumurtanın çıkması sağlanır. Bu yöntemler işe yaramadığında yumurtanın ameliyatla alınması gerekmektedir.
Yumurta alındıktan sonra kuş kendi kafesinde iyileşmeye bırakılmalıdır. Özellikle ameliyat olan kuşların iyileşmek için dinlenmeye ihtiyacı vardır. Ameliyat sonrasında herhangi bir komplikasyon olup olmadığını anlamak için kuşun düzenli olarak gözlemlenmesi gerekmektedir. Bir komplikasyon olursa vakit kaybetmeden veteriner hekime haber verilmelidir.
Uzun yıllardır sağlık, teknoloji, tekstil, kozmetik, evcil hayvan sağlığı ve ürünleri ile ilgili içerik üreten Ayşegül Tunçay Bilcen, sosyal medya yönetimi ve dijital pazarlama alanında da uzmanlaşmıştır. İçerik üretimi ve evcil hayvan bakımı ile ilgili deneyimleriyle Petlebi.com blog sayfasında 2020 yılından beri blog içeriği yazmaktadır.
