Kedi genç hastalığı, kedi gençlik hastalığı ve panlökopeni gibi farklı isimlerle anılan sağlık sorunu, dünya genelinde görülen, çok bulaşıcı, ölümcül sonuçlara neden olabilen viral bir hastalıktır. En çok yavru kediler etkilenir. Kedi genç hastalığı nedeni olan parvovirüsün çok dirençli olduğu, organik materyaller ile korunduğu takdirde ise oda sıcaklığında 1 yıl kadar yaşayabildiği bilinmektedir. Aşılama nedeniyle görülme sıklığı azalan bu viral hastalık, aşısı yapılmayan kedi popülasyonlarında sıklıkla görülmeye devam etmektedir. Kedi parvovirüsü kedi vücudundaki beyaz kan hücrelerini azaltır, bağışıklıkta rol oynayan beyaz kan hücrelerinin sayısının azalması kedilerin enfeksiyonlara ve hastalıklara karşı savunmasız hale gelmesine neden olur. Gerek yol açabileceği sonuçlar gerekse kedilerde görülen en ciddi hastalıklardan biri olması nedeniyle bu yazımızda kedi gençlik hastalığı nedenleri, belirtileri ve tedavi seçenekleri hakkında bilgi aktaracağız.
Kedilerde gençlik hastalığı, kedi panlökopeni virüsü (FPV) olarak adlandırılan parvovirüs ailesine ait bir virüsten kaynaklanır. Aynı ailede yer alan farklı bir virüs de köpeklerde parvovirüs hastalığına neden olabilmektedir. Parvovirüsler oldukça dayanıklı virüs tipleridir, yalnızca çok güçlü dezenfektanlar tarafından öldürülebildikleri bilinmektedir. Kedi genç hastalığı nedeni olan bu virüsün uygun koşullarda bir yıl ve hatta daha uzun süre hayatta kalabileceği kabul edilir.
Evet, bu hastalığın bulaşıcılık oranı çok yüksektir. Kedilerde gençlik hastalığı temel olarak FPV virüsü nedenlidir. Enfekte olan kedilerin kanı, dışkısı, idrarı veya diğer vücut sıvıları ile temas eden kedilere hastalık bulaşır. Dikkat edilmesi gereken temel nokta bu virüsün yalnızca kedilerin birbirleriyle temas sonucu bulaşmayabileceğidir. Enfekte olan kedilere dokunan kişilerin ellerini uygun şekilde yıkamaması, kedilerle temas sonucu eve gelindiğinde kıyafetlerin değiştirilmemesi de bulaşa neden olabilmektedir. Bu nedenle evde kedi bakan hayvan severlerin dışarıdaki kedilerle temas ettikten sonra gerekli önlemleri almayı ihmal etmemeleri gerekir. Kedi panlökopeni virüsü farklı ortamlarda ve yüzeylerde uzun süre kalabilir. Ortamda enfekte olan bir kedi zaman geçirmişse en temiz koşullar altında dahi virüs yaşamaya devam edebilir. Yavru kediler rahimde ya da anne sütü aracılığı ile de bu virüse yakalanabilirler. Rahimdeyken virüse maruz kalınması sonucu yavru kediler için prognoz ne yazık ki iyi değildir.
Kedi genç hastalığı belirtileri oldukça çeşitlidir. Kusma, ishal, dışkıda kan, dehidrasyon, kilo kaybı, yüksek ateş, kırmızı kan hücrelerinin sayısının azalmasına bağlı olarak anemi, tüylerde kalınlaşma ve sertleşme, iştahsızlık, koordinasyon eksikliği gibi nörolojik semptomlar ve saklanma davranışında artış gibi belirtilerle etkisini hissettirebilen kedi gençlik hastalığı, mutlak surette veteriner hekimlere başvurulmasını gerektirir.
Kedilerde gençlik hastalığı belirtileri gözlemleniyorsa veteriner hekimlere kedilerin sağlığı ve son dönemdeki faaliyetleri hakkında detaylı öykü aktarılması gerekir. Yakın zamanda farklı kedilerle temas edip etmediği, dışarıya çıkıp çıkmadığı gibi bulaş riskini artırabilecek durumlar hakkında veteriner hekimlerin bilgi edinmesi önemlidir. Kedi gençlik hastalığı zehirlenme, kedi lösemisi (FeLV), kedi immün yetmezlik virüsü ve pankreatit dahil olmak üzere birçok hastalıkla benzer belirtilere sahiptir. Veteriner hekimlere mümkün olduğunca detay aktarılması tedavi sürecine hızla başlanması adına belirleyici öneme sahiptir.
Kedi gençlik hastalığı teşhisi kapsamında fiziksel muayenenin yanı sıra tam kan sayımı, biyokimya profili ve idrar tahlili gibi rutin laboratuvar testlerine başvurulur. Rutin laboratuvar testlerinin sonuçları teşhis için yeterince spesifik olmayabilir ancak beyaz ve kırmızı kan hücrelerinin kaybının boyutu kedi gençlik hastalığı şüphesi duyulmasını sağlayabilir.
Kedilerde gençlik hastalığı teşhisi yapıldıktan sonra kedilerin tedavisinin acilen başlatılması gerekir. Bu süreçte hastaneye yatırılmaları gerekli olabilir. Kedi genç hastalığı tedavi planlaması yapılırken ilk amaç vücudun sıvı seviyesini ve elektrolit dengesini yeniden sağlamak olacaktır. Diğer tedaviler, kedilerdeki hastalığının ciddiyeti ve semptomlar doğrultusunda değişiklik gösterebilir. Özellikle birden fazla kedinin bulunduğu evlerde hastalığın yayılmasını engellemek için hasta kedilerin hastanede birkaç gün boyunca izolasyon edilmeleri önerilir.
Kedilerde gençlik hastalığı tedavisi kapsamında destekleyici bakım yapılması çok önemlidir. Kediler hastaneden eve döndüğü zaman tüm semptomlar ortadan kalkana ve veteriner hekimler onay verene kadar diğer evcillerden uzak tutulmaya devam etmeleri; ortak kullanımdaki eşyaların ayrıştırılması gerekir. İzolasyon 6 haftaya kadar sürebilir. Kedilerde genç hastalığı evde tedavisi devam ettirilmesi ve sürece bütüncül yaklaşılması gereken bir hastalıktır.
Enfeksiyon kedilerde fiziksel sağlığı da psikolojik sağlığı da olumsuz yönde etkileyebilir. Bu nedenle kedilerin tedavi sürecinde psikolojik sağlıklarının da göz önünde bulundurulması önemlidir. Bu esnada birden çok kediye sahip olan kişilerin diğer kedilerle temas etmeden önce kıyafetlerini değiştirmesi ve el hijyenlerine çok dikkat etmesi gerekecektir. Tedavisi doğru planlanan, tedavisine kısa sürede başlanan ve etkili bir bakım gören kedilerin, kedi gençlik hastalığını atlatabileceği bilinmektedir. Ancak tedavi başarısına dair ne yazık ki bir garanti verilmemektedir.
Kedi genç hastalığı çok tehlikeli ve ne yazık ki kayıplara neden olabilen bir hastalıktır. Her kedide ortaya çıkan belirtiler farklı olabilir, bu nedenle tedavi kedi özelinde planlanmalıdır. Hastalığın kaynağı virüs olduğu için antibiyotik tedavileri işe yaramaz; hastalığın tedavisi tamamlayıcı bakımlardan ve kedi özelinde belirlenen tedavi yöntemlerinden oluşur. Kedilerde gençlik hastalığının iyileşmesi mümkün olabilir, ancak bu oranın oldukça düşük olduğu da bilinmektedir.
Kedilerde gençlik hastalığı tedavi edilmesi zor, her zaman mümkün olmayan ancak büyük ölçüde önlenebilir bir sağlık sorunudur. Kedilerin temel aşı takviminde yer alan gençlik aşısı hastalığın yol açabildiği risklerin ortadan kaldırılması adına tek ve en etkili yoldur. Bu nedenle yavru kedilere FPV aşısı yaptırılmalıdır. İki dozdan oluşan aşının ilki kediler 7 - 9 haftalık olduğunda, diğer doz ise bu zaman diliminden 3-4 hafta sonra uygulanmalıdır. Aşının etki süresi ikinci dozun ardından bir süre sonra başlayacağı için yavruların bu zaman diliminde dışarıya bırakılmaması gerekir. FPV aşısı yılda bir kere tekrarlanmalıdır.
Kedilerde gençlik hastalığı her yaş grubundaki kedide görülebilir. Bu nedenle aşılama oldukça önemlidir.
Kedi gençlik hastalığı kedilerden insanlara bulaşmaz, ancak enfekte olan kedilerle temas eden ve doğru tedbirler alınmayan insanlar virüsü kedilere taşıyabilir.
Gençlik hastalığını atlatan kedilerin yaşam alanlarının dezenfeksiyonunun kapsamlı yapılması gerekir. Hastalığı atlatan kediler yeniden enfekte olabilirler.
Kedi genç hastalığı tedavisinde antibiyotiklerin hiçbir etkisi yoktur, antibiyotikler dahil olmak üzere herhangi bir ilacın veteriner onayı dışında kedilere verilmemesi gerekir.
Evcil hayvan sağlığı ve ürünleri dâhil olmak üzere sağlık, tekstil, gıda, dekorasyon ve kozmetik gibi sektörlerde, Türkiye ve dünya genelinde marka bilinirliği yüksek firmalar için içerik üretimi gerçekleştiren Deniz Öz, sosyal medya içerik stratejisi alanında da uzmanlaşmıştır. 2020 yılından bu yana Petlebi.com blog sayfası için düzenli olarak içerik üretmektedir.
