Kediler ile birlikte bir hayatı paylaşan kişiler için sevgili dostları tarafından sevgi gösterisine maruz bırakılmak eğlenceli ve mutluluk verici bir deneyimdir. Kediler kucakta çok zaman geçirmez, sahipleri ile köpekler kadar ilgilenmez ve sevgilerini de çoğunlukla insanların anlayacağı şekilde göstermez. Örneğin kediler nadir olarak insanları yalarlar ve bu davranış onların güvenlerinin kazanıldığının en belirleyici göstergelerinden biridir. Benzer bir tutuma maruz kalmışsanız ilk anda şaşkınlık yaşamanız muhtemeldir. Kedilerin dilleri ciltte bir nevi zımpara etkisi yaratan özel bir anatomiye sahiptir. Kedilerin dili onların benzersiz özelliklerinden biri olmasının yanı sıra oldukça fonksiyoneldir. Sadece yemeklerin tadına bakmak için değil yemek yemelerinde, su içmelerinde ve kendilerini temizlemelerinde de kedilerin dilleri önemli işlevlere sahiptir. Bu yazımızda "kedilerin dilleri neden tırtıklı?", "kedilerin dili antibakteriyel mi?" gibi en çok merak edilen soruların yanıtlarını bulabilirsiniz.
Kedilerin dil yapısı alışılagelmişin dışındadır. Kedi dilinin üzerinde papilla adı verilen kıvrık, sert ve minik dikensi yapılar bulunur. Dilin orta kısmında bu yapılar uç kısımlara oranla daha uzundur. Dikenlerin yapısında keratin vardır. Keratin şeffaf bir yapıya sahiptir ve dayanıklı olduğu için kedilerin dilleri üzerindeki dikenler oldukça güçlüdür. Papillaların anatomik özelliklerinden biri de yapısal olarak ağız arkasına yani boğaza dönük olmalarıdır. Kedi dili üzerinde bulunan dikenler ve bu dikenlerin yapısı kedilerin hayatta kalmaları, avlanmaları ve beslenmeleri için oldukça önemlidir. Avını yakalayan kediler kemiklerin üzerindeki etleri papillalar aracılığı ile sıyırabilmekte ve avlarından maksimum besini alabilmektedir. Fakat ev kedileri için dil yapıları ne yazık ki sorun çıkarabilmekte ve yaramaz kedilerin ip yutabilme ihtimalini artırmaktadır. Bu nedenle dikkatli olunmasında fayda vardır.
Bu sorunun yanıtı verilirken kedi dilinden ziyade kedi tükürüğüne odaklanılması daha doğru bir yaklaşım olacaktır. Kedilerin tükürüğünde antijenleri nötralize eden antikorlar bulunur. Antikorlar antiseptik özellik taşımaz; bakterilerin varlığına tepki verebilirler ancak antiseptikler gibi doğrudan değil dolaylı olarak enfeksiyonu önleyebilirler. Kedi tükürüğünde bakterilerin hücre duvarına zarar veren lizozim enzimleri bulunur. Bu enzimler kedilerin bağışıklık sisteminin bir parçasıdır ve ağız içindeki bakterilerin ölmesine yardımcı olurlar. Kedilerin tükürüğünde aynı zamanda doğal bir anti bakteriyel ajan olarak görev yapan peroksidaz bulunur. Kedilerin tükürüğü, bakteriler de içerir. Bu nedenle kedilerin dilinin ya da tükürüklerinin tam anlamıyla antibakteriyel özellik taşıdığını söylemek mümkün değildir. Kediler yaralarını yalarlar ancak bu davranışları tüylerine yapışan kanı temizleyerek doğadaki avcılardan kokularını gizlemelerine olanak sağlar; yaygın kanının aksine enfeksiyonu %100 engelleyemez.
Kedi dilinin özel anatomik yapısı kendilerini temizlemeye bayılan dostlarımıza büyük bir avantaj sağlar. Papillalar kedi tüylerindeki kir ve kalıntıların toplanmasına yardımcı olurken aynı zamanda tüylerin taranmasını ve ölü tüylerin toplanmasını da sağlar. Salyaların tüylere taşınmasında oldukça önemli görevlere sahip olan dikensi yapılar kedilerin kokularını temizlemelerini, avlarının kokularının giderilmesini ve diğer avcılardan korunmalarını mümkün kılar. Kedi dilinin yapısı temizlenen tüylerin yutulması sonucunu doğurur. Tüy yumakları çoğunlukla dışkı ve kusma yoluyla vücut dışarısına atılabilir. Ancak her kedide süreç aynı şekilde işlemez. Bazı kediler tüylerini tamamen kusamayabilir ya da dışkı yolu ile atamayabilir. Bu durumda yutulan tüyler mide ve bağırsak tıkanmalarına neden olabilir. Tüy yumaklarının doğal yollarla vücut dışarısına atılması için kedi malt macunları önemli bir avantaj sağlar.
Kediler kendini temizlerken hem ölü tüylerinden arınır hem de tüylerindeki kalıntılardan kurtulur. Ancak bu aktivitenin önemli bir nedeni de serinlemektir. Kediler kendilerini yaladıklarında dilleri tarafından taşınan tükürüklerinin bir kısmı tüylerinde kalarak buharlaşmalı soğutma etkisinin yaratılmasını da sağlamaktadır.
Dildeki dikensi yapılar yavru kediler için ek avantajlar da sunmaktadır. Yavru kediler kör ve sağır doğarlar bu nedenle dokunma algıları onlar için çok önemlidir. Annelerinin dillerinin sertliği yavrularının bakımını yaparken aralarında bağ kurulmasına yardımcı olur. Aynı zamanda çok küçük kedilerin idrara çıkması ve dışkılaması için de uyarılmalarının papillaların sert dokunuşunun yardımı ile gerçekleştiğinin unutulmaması önemlidir.
Kediler dillerini su içerken de aktif olarak kullanır. Kediler, köpekler gibi su içtikten sonra ağızlarından su damlatmazlar. Kediler su içerken asla ağızlarını su ile temas ettirmezler. Dillerini suya değdirirler ve çok hızlı şekilde geri çekerler. Bu esnada dillerindeki dikensi yapılar devreye girerek içilen suyu muhafaza eder.
Kedilerin dilleri tat alma işlevine de sahiptir. Ancak kedilerin insanlarla kıyasla daha az tat tomurcuğuna sahip olduğu kabul edilmektedir. Örneğin kediler şekerli ve tatlı yiyeceklerin tadını alamazlar. Tabii bunun bir eksiklik olarak düşünülmesi doğru değildir. Bununla birlikte kediler insanlardan farklı olarak protein kaynaklarında yer alan adenozin trifosfat (ATP) tadını alabilirler. ATP hücrelerin ne kadar enerji değeri bulunduğunu belirleyen önemli bir birimdir. Kedilerin ATP tadını alabilmelerinin etobur doğaları ile yakından ilişkili olduğu düşünülmektedir. Kedilerin tat alma becerileri ile ilgili çeşitli görüşlerin olduğunun da bilinmesinde fayda vardır. Bazı uzmanlar kedilerin düşünüldüğünden daha fazla tadı algılayabileceklerini ve kendi damak zevklerinin bulunabileceğini fakat kedilerle araştırma yapılmasının çok mümkün olmaması nedeniyle bazı sonuçlara henüz ulaşılamadığını vurgulamaktadır.
Evcil hayvan sağlığı ve ürünleri dâhil olmak üzere sağlık, tekstil, gıda, dekorasyon ve kozmetik gibi sektörlerde, Türkiye ve dünya genelinde marka bilinirliği yüksek firmalar için içerik üretimi gerçekleştiren Deniz Öz, sosyal medya içerik stratejisi alanında da uzmanlaşmıştır. 2020 yılından bu yana Petlebi.com blog sayfası için düzenli olarak içerik üretmektedir.
