Kedilerle yaşamak her anın özel bir deneyime dönüşmesi olarak ifade edilebilir. Onlarla ne kadar uzun süre zaman geçirirseniz geçirin sürekli farklı bir yönlerini keşfedebilirsiniz. Her yenidoğan canlı gibi kedilerin de yeni doğdukları dönem çok hassastır. Bir kedinin tüm yaşamını etkileyebilecek gelişme sürecinin de kedilerin 1 yaşına kadar devam ettiği bilinmektedir. Bu yazımızda tüylü dostlarımızın dünyaya gözlerini açmalarından itibaren geçen bir yıllık süreçte neler yaşadıklarını ele alacağız.
Yenidoğan kedilerin dünyaya geldikleri ilk yıl nasıl yaşadıkları çok önemlidir. Gelişim döneminde sağlıklı ve dengeli beslenme kedinin tüm yaşamını etkileyecek önemli bir unsurdur. Ayrıca kediler ilk yıllarında çevrelerini tanırlar, diğer canlılar ile iletişim kurmayı öğrenirler, sosyalleşirler ve pek çok yeni beceri öğrenirler. Kediler için ilk yıldaki gelişim oldukça önemlidir ve gelecekteki hayatlarını şekillendirmektedir. Bu bir yıllık süreçte edinilen deneyimler ile kediler uzun ve mutlu bir hayat sürmektedir. Doğduklarında neredeyse bir avuç içinden daha küçük olan kediler 12 ayın sonunda hemen hemen yetişkin bir kedi boyutlarında olurlar.
Kediler dünyaya geldiklerinde gözleri kapalıdır ve duyma duyuları da gelişmemiştir. Bu nedenle ilk haftayı duymadan ve görmeden geçirirler. Yavru kediler ortalama 100 gram olarak dünyaya gelirler. İlk hafta sona erdiğinde ise vücut ağırlıkları 2 kat artar. İlk hafta genellikle beslenme ve uyku ile geçmektedir. İkinci hafta da yavruların gözleri açılır ancak görüşleri oldukça kısıtlıdır. Bu nedenle çok parlak ışığa maruz bırakılmamaları gerekir. Kedilerin gözleri ilk açıldığında mavi renklidir ancak üçüncü hafta itibarıyla gözlerde renk değişimi oluşur. Üçüncü hafta aynı zamanda kedilerin duymaya başladığı döneme olarak da önemlidir. Kediler bu haftadan itibaren artık sesle dolu bir dünyayı keşfetmeye başlayabilirler. Yavru kediler doğduklarında annelerine aç olduklarını belirtmek için miyavlama sesleri çıkarırlar. Mırıldama ise üçüncü hafta itibarıyla başlamaktadır. Kediler ses çıkarmaya başladıktan sonra yürümeye, oynamaya ve etrafındaki dünyaya keşfetmeye hazır hale gelmektedir.
Üçüncü hafta itibarıyla kediler titrek titrek adım atmaya başlarlar. Dördüncü haftada ise dengelerinde gözle görülür bir gelişme meydana gelir. Dengelerinin güçlenmesi yavruların etraflarında olan biteni keşfetme konusunda daha da cesaretlenmelerine yardımcı olur.
4 ile 5. haftalar itibarıyla kediler artık annelerinin yardımı olmadan tuvaletlerini yapabilmektedir. O nedenle tuvalet eğitimine başlamak ve onları kumla tanıştırmak için en ideal dönem bu haftalardır. Kediler tuvalette ne yapmaları gerektiğini tipik olarak annelerini izleyerek öğrenirler. O yüzden yavrulara tuvalet kutusunu göstermek çoğu zaman yeterlidir. Ancak hâlâ öğrenme aşamasında oldukları için kazaların meydana gelmesi oldukça muhtemeldir. Yavrular dördüncü hafta itibarıyla yetişkin kedilerin daha tüylü ve küçük versiyonları gibi görünmeye başlarlar. Bu hafta aynı zamanda sosyalleşmeye başlamaları için idealdir. Evde yaşayan insanlarla oyun oynayabilir ve vakit geçirebilirler. Ancak etraflarının çok kalabalık olmaması önemlidir. Ayrıca küçük çocuklarla tanışmaları için bu dönem erken kabul edilir.
5. hafta sonrasında artık kediler daha meraklı ve oyuncu hale gelirler. Bu değişimin en büyük nedeni kendi başlarına daha rahat hareket edebilmeleridir. Bu süreçte onlarla oynamak, sosyalleşmek diğer hayvanlarla tanıştırmak ve etrafındakilerle etkileşime geçmesini sağlamak yeni bakış açıları kazanmalarında yardımcı olur. Ayrıca ilk veteriner ziyareti de bu dönemde yapılmaktadır. 6 - 8. haftalar arasında karma, kuduz ve lösemi aşısı yapılmaktadır. Karma ve kuduz aşıları genellikle çift doz şeklinde gerçekleştirilmektedir. Bu aşıların yapıldığı gün sersemlik, iştahsızlık ya da hafif ateş görülmesi son derece normaldir. Kediler için detaylı aşı takvimini incelemek için "Yavru ve Yetişkin Kedilerde Aşılama Takvimi" blog başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.
Bu haftalar yavruların kuru mama ile tanışma haftalarıdır. Ancak yine de anne sütüne devam ederler. Bazı durumlarda veteriner hekimler anne kedilere de bu süreçte yavru kedi maması ya da hamile kedi maması önerebilmektedir. Yavru ya da hamile kedi mamalarının protein ve yağ açısından zengin olması anne kedilerin hem daha sağlıklı olmasına hem de yavrularını daha iyi besleyebilmesine yardımcı olmaktadır. Hamile ve emziren kediler için özel olarak formüle edilen kedi maması çeşitlerini burayı tıklayarak inceleyebilirsiniz.
9. hafta itibarıyla artık yavruların kuru mamaya geçişi tamamlanmaktadır. Ne kadar miktar ile ne sıklıkla besleneceği genellikle mama ambalajlarının üzerinde belirtilmektedir. Ancak genel olarak yaş mamaların 3 aylık olana kadar az miktarda günde 4 defa verilmesi tavsiye edilmektedir. Kuru mamalarda ise açıkta bırakılması ve yavruların acıktıkça yemesi önerilir. Bu süreçte onların aşırı miktarda yemediğinden emin olmak için izlenmeleri tavsiye edilmektedir. Yavru kedilerin gelişimsel ihtiyaçlarına uygun olarak üretilmiş yavru kedi maması çeşitlerini burayı tıklayarak inceleyebilirsiniz. Bu haftalarda yemek yeme ve uyuma dışında kediler aynı zamanda kedi gibi davranmayı öğrenirler. Anne kedi bu dönemde yavrulara avlanmayı, iletişimi, diğer kedilerle oynamayı ve tuvalet eğitimini vermektedir. Bu dönem kedilerin oyuna alıştırılması için çok değerlidir. Yavru kedilerin sevecekleri çeşitli oyuncaklarla tanışmaları ve oyun rutinlerinin oluşturulması için bu dönem çok uygundur. Kedilerin severek oynadığı kedi oyuncaklarını burayı tıklayarak inceleyebilirsiniz.
Yavru kediler tamamen sütten kesilene ve sosyalleşene kadar annelerinden ayrılmamalıdır. Kediler annelerinden 10. haftaya kadar eğitim almaktadır. Bu nedenle her bir yavrunun hayatta başarılı olması için annelerinin yanında yeteri kadar vakit geçirmeleri gerekmektedir. Bu nedenle ancak 10. haftadan sonra yavru kedilerin sahiplendirilmesi tavsiye edilmektedir. Bununla beraber birçok yavru kedi sahibi aşılama takvimi açısından önemli olduğu için 12. haftaya kadar beklemektedir.
Kısırlaştırılmamış dişi kediler 6 - 8 aylık olduğunda ilk kızgınlık dönemine girerler. Bununla beraber davranışlarında da değişiklik görülmektedir. Erkek ve dişi kediler bu dönemde sevdikleri yeri işaretlemeye başlarlar. Bu aylarda 30 adet kalıcı diş çıkar. Yavru kediler yeni dişlerini etrafındaki eşyaları ısırarak denemeyi oldukça severler. Bu nedenle onlara çiğneyebilecekleri bir oyuncak almanın tam zamanıdır. Kediler bu dönemde sınırları test etmeyi de severler. Kısırlaştırma sonrasında kilo alımı gerçekleşmektedir. Aşırı kilonun önüne geçmek için bu süreçte yavruların kilosu yakından takip edilmelidir.
9. ayda yapılan parazit aşısı ile beraber artık kedilerin geri kalan ömürleri boyunca her 3 ayda bir parazit aşısı olmaları gerekmektedir. 10 aylık kedilerde ise yavaş yavaş yavru kedi mamasından yetişkin kedi mamasına geçiş başlamaktadır. Yavrular bir yaşına geldiğinde ise artık birer yetişkin kedidir. Her ne kadar yetişkin olsa da hâlâ daha yavruluk dönemindeki davranışlarını sergilemeye ve fiziksel olarak büyümeye devam edebilir. Ayrıca iletişim de hâlâ gelişim sürecindedir. 1 yaş itibarıyla kediler yetişkin olarak kabul edilse de aslında 18 aylık oluncaya kadar ergenlik dönemindedir. Etrafındaki sınırları test etmeye devam ederler. 18. aydan itibaren ise olgunlaşma başlamaktadır. Kedilerin yetişkinlik geçişini 12 ay ile sınırlandırmamak gerekir. Kedi ırkları özelinde yetişkinliğe geçişin farklı zamanlarda gerçekleşebileceği unutulmamalıdır.
Uzun yıllardır sağlık, teknoloji, tekstil, kozmetik, evcil hayvan sağlığı ve ürünleri ile ilgili içerik üreten Ayşegül Tunçay Bilcen, sosyal medya yönetimi ve dijital pazarlama alanında da uzmanlaşmıştır. İçerik üretimi ve evcil hayvan bakımı ile ilgili deneyimleriyle Petlebi.com blog sayfasında 2020 yılından beri blog içeriği yazmaktadır.
