Kediler ev ortamında da yaşasalar, hayatlarını dış mekanlarda da sürdürseler iç ve dış parazit tehdidi altında olabilirler. Kedilerde iç parazit ve dış parazit belirtilerinin fark edilmesi sağlıklı bir yaşam sürmelerinin sağlanması adına oldukça önemlidir. Özellikle yavru kedilerde ciddi sorunlara neden olabilen parazitlerin önlenmesi adına iç ve dış parazit aşılarının ihmal edilmemesi gerekir. Bu yazımızda kedilerde parazit çeşitleri nelerdir? Kedilerde iç parazit neden olur? Kedilerde dış parazit neden olur? gibi önemli soruların yanıtlarını bulabilirsiniz.
Kedilerde parazit çeşitleri temelde iç ve dış parazitler olarak iki ayrı kategoride incelenir. Kedilerde dış parazitler kedilerin cildinde ve tüylerinde bulunan parazit çeşitleridir. Kedilerde iç parazit çeşitleri ise akciğer veya bağırsak gibi iç organlarda yaşarlar. Tanım olarak yaklaşıldığında parazitlerin konakçı bir organizma üzerinde veya organizmanın vücudunun içerisinde yaşamını süren, beslenmesini ise konakçıdan sağlayan canlılar olduğu ifade edilebilir. Kedilerde parazitler oldukça yaygın bir şekilde görülürler, türlerine göre birçok farklı belirtiye neden olabilirler ve tedavi edilmedikleri takdirde kedilerin sağlıklarını tehlikeye atabilirler.
Kedilerde iç parazitler, vücut içerisinde yaşarlar. Yaşamlarının tüm evrelerinde kediler iç parazitler nedeniyle sağlık sorunları yaşayabilirler. Kedilerde en sık görülen iç parazitler şu şekilde sıralanabilir:
Yuvarlak Solucanlar: Roundworm olarak da bilinen yuvarlak solucanlar kedilerde en sık görülen iç parazit çeşitleri arasında yer alır. Dış ortamlarda da varlıklarını sürdürebilen bu parazitler enfekte olan anne kediden göbek kordonu yolu ile yavru kedilere geçebilirler. Aynı şekilde anne sütü ile yavru kedilerde parazit oluşumuna yol açabilirler. Yuvarlak solucan parazitlerinin bir diğer bulaşma yöntemi ise enfekte olan yiyeceklerin veya canlıların yenmesidir. Yetişkin kedilerde daha sinsi seyreden bu parazit türü yavru kedilerde ciddi belirtilerle etkisini hissettirebilir.
Kancalı Kurtlar: Kedilerin sindirim sistemine yerleşen kancalı kurtlar "hookworm" olarak da bilinir. Kanca benzeri dişleri ile bağırsak duvarını tahrip ederek bölgeye yapışan bu iç parazitler kedilerde bağırsak iltihabına, kansızlığa, kanamaya ve kilo kaybına neden olabilir. Bu iç parazit deriden, özellikle de patilerden vücuda girebilir ve kan yolu ile vücuda yayılabilir. Parazit barındıran haşerelerin ve küçük kemirgenlerin kediler tarafından tüketilmesi sonucunda da kancalı kurtlar kedilerde iç parazit oluşumunun kaynağı hale gelebilir. Kancalı kurtlar yetişkin kedilerde hayati bir tehdit yaratmaz ancak söz konusu yavru kediler olduğunda şiddetli kansızlığa yol açarak ölümcül sonuçlara neden olabilir. Kancalı kurtların farklı türleri de bulunmaktadır ve bu türlerden bazılarının zoonoz özellik taşıdığı bilinmektedir. Diğer bir deyişle bazı kancalı kurtlar insanlara da geçebilir.
Tenyalar: Tapeworm veya yassı solucan olarak da isimlendirilen tenyalar, kedilerde yaygın olarak gözlemlenebilen ve kendi üreme sistemlerine sahip olan iç parazitlerdir. İnce bağırsaklarda yaşarlar ve olgunlaşmalarının tamamlanması ile birlikte dışkı yolu ile vücut dışarısına atılılar. Pirinci andıran ve gözle görülebilen özelliğe sahip olan tenyalar dışkı haricinde de gözlenebilirler. Dışkılama sürecinde kedilerin anüs bölgesindeki tüylere yapışabilirler, kedilerin sıklıkla zaman geçirdiği kedi yatağı veya koltuk gibi eşyalarda görülebilirler. Tenyaların en önemli özelliklerinden biri de insanlara geçebilmeleridir.
Kalp Kurdu: Dirofilariazis dirofilaria türündeki bir solucanın neden olduğu hastalıktır. Kediler kalp kurtları için alışılmadık bir konaktır ve bu nedenle bu parazitler çoğunlukla yetişkinlik dönemine ulaşana kadar hayatta kalamazlar. Kalp kurdu genellikle köpeklerde ortaya çıkan bir iç parazit türü olduğu için tedavi süreçleri de daha çok köpeklere göre planlanır. Köpeklerde kullanılan ilaçlar kedilerde sonuç veremeyebileceği için önlem alınması oldukça önemlidir.
Kedilerde iç parazit bulaşma yolları parazit türü doğrultusunda değişiklik gösterebilir. Bazı iç parazitler anne sütüyle ya da gebelik sürecinde kordon yoluyla bulaşırken bazı iç parazitlerin dışkı yoluyla bulaşabildiği bilinmektedir. Bazı iç parazitler, avlanan haşerelerden geçebilirken bazıları topraktan, çiğ tüketilen besinlerden, bitkilerden ve hatta içilen sudan bulaşabilir. İç parazitlerin bulaş mekanizmaları çok çeşitli olduğu için kedilerde iç parazit aşılarının ihmal edilmemesi gerekir. Bulaş süreci engellenemese de iç parazitlerin kedileri konak olarak kullanmaları engellenebilir. Kedilerde iç parazit aşılarının düzenli olarak tekrarlanması gerekir, yavruluk döneminde bağışıklık sistemlerinin zayıf olması iç parazitlerin neden olduğu sorunların ciddiyetini artırabilir.
Hayatlarının bir noktasında birçok evcil hayvan ciltlerinde, kulaklarında pire, kene veya akar gibi dış parazitler nedeniyle rahatsızlık yaşayabilirler. İç parazitlerden farklı olarak bağırsaklarda ya da organlarda bulunmayan dış parazitler kediler için de aşırı rahatsızlığa neden olabilir ve ciddi cilt sorunlarına neden olabilir. Günümüzde modern ilaçlar birçok dış parazitin tedavisini, kontrolünü ve önlenmesini sağlayabilir. Bu nedenle dış parazit aşılarının ihmal edilmemesi önemlidir. Kedilerde en sık görülen dış parazitler şu şekilde sıralanabilir:
Keneler: Çeşitli boyutlarda ve renklerde görülebilen kenelerin bir kısmı kolaylıkla fark edilebilirken bazı türleri teşhis etmek oldukça güç olabilir. Evde yaşayan ancak dışarı da çıkabilen kedilerde görülme sıklığı artan keneler kedilerin derisine tutunurlar, baş kısımlarını etlerine batırırlar ve kedilerin kanlarını emerler. Bu nedenle kedilerin ciltlerinin ve tüylerinin sıklıkla kontrol edilmesi, tarama süreçleri esnasında dikkatli olunması gerekir. Kediler için pire ve kene uzaklaştırıcı ürünlere ulaşmak için burayı tıklayabilirsiniz.
Pireler: Fark edilmesi çok zor olan, küçük kahverengi böceklerdir. En önemli özellikleri çok hızlı hareket edebilmeleri ve çok uzağa zıplayabilmeleridir. Kedilerde susam şeklinde parazit görülüyorsa bu parazitlerin kene olma ihtimali vardır, yine de her zaman teşhis edilmeleri mümkün olmaz. En tipik belirtileri kaşıntıdır.
Akarlar: Yavru kedilerde de yetişkin kedilerde de görülebilen kulak akarları çıplak gözle fark edilemeyebilirler. Ancak yerleştikleri kulak bölgesinde koyu renkli bir akıntının bulunması ile veya kulaklarda aşırı kir birikimiyle belirti gösterebilirler. Kedilerin deride kaşıntıya neden olabilen cilt akarlarına da yakalanabilecekleri bilinmektedir.
Kedilerin cilt üzerlerine veya tüylerinin arasına yerleşen parazit türleri dış parazitlerdir. Dış parazitler başka kedilerle bir arada olma, başka kedilerin eşyalarını kullanma gibi çeşitli mekanizmalarla ortaya çıkabilir. Ense damlası olarak da bilinen dış parazit ilaçları ile dostlarımızın dış parazit kapma riski azaltılabilir. Dış parazit etkenlerinin yoğun olarak görüldüğü bölgelerde kedilerin sokağa çıkmalarının engellenmesi de dış parazit riskinin azaltılması adına önemlidir.
Evcil hayvan sağlığı ve ürünleri dâhil olmak üzere sağlık, tekstil, gıda, dekorasyon ve kozmetik gibi sektörlerde, Türkiye ve dünya genelinde marka bilinirliği yüksek firmalar için içerik üretimi gerçekleştiren Deniz Öz, sosyal medya içerik stratejisi alanında da uzmanlaşmıştır. 2020 yılından bu yana Petlebi.com blog sayfası için düzenli olarak içerik üretmektedir.
