Kedilerin aşılarının zamanında ve düzenli yapılması gerekir. Bu, minik dostlarımızın hastalıklardan korunmasını sağlamak ve sağlıklı bir hayat yaşama şanslarını artırmak için kritik öneme sahip bir konudur. Günümüzde aşıların güvenliği ve etkinliği özelindeki çalışmaların artması sayesinde, aşıların önemi hakkındaki farkındalık yükselmiştir. Nitekim veteriner hekimler, tüm kediler için zorunlu olan aşıların yanı sıra kedinin yaşam tarzı doğrultusunda önerilen belirli aşıların da yapılmasını tavsiye ederler. Bu yazımızda her kedi sahibini ilgilendiren, en önemli temel aşılar arasında yer alanlardan biri hakkında bilgi vereceğiz: karma aşı. Veteriner hekimler, kedilerin temel aşı protokollerinin en önemli parçalarından biri olan karma aşıları, kedilerin çok tehlikeli üç ayrı hastalığa karşı bağışıklık kazanması amacıyla gerçekleştirirler. Feline Viral Rhinotracheitis, Feline Calicivirus ve Feline Panleukopenia hastalıklarına karşı kedilerin bağışıklık sistemi yanıtı oluşturmasını sağlayan karma aşıları birlikte tanıyalım.
Aşılar, bağışıklık sisteminin spesifik virüsleri, bakterileri veya mikroorganizmaları tanımasını, onlarla savaşmasını sağlar. Aşılanma sonrasında vücudun bağışıklık sistemi, aşılandığı mikroorganizmaya bağışıklık kazanır. Diğer bir deyişle onu tanır, enfeksiyon oluşması durumunda virüse nasıl tepki vereceğini öğrenir ve ona karşı bir savunma geliştirir. Bu sayede mikroorganizmanın yol açacağı ciddi sağlık sorunları önlenebilir.
Kedilerin Feline Viral Rhinotracheitis, Feline Calicivirus ve Feline Panleukopenia hastalıklarından korunmaları için parvo virüs, herpes virüs ve calicivirüs etkenlerini içeren aşı, karma aşı olarak adlandırılır. Karma aşı, kedi aşı takvimi protokolünün temel basamaklarından biridir ve hem evde hem de dışarıda yaşayan kedilerin sağlığının korunması için gereklidir.
Az sonra detaylarına değineceğimiz bu üç tehlikeli viral hastalığa karşı maksimum derecede koruma sağlayan ve en güvenli yöntem olarak öne çıkan karma aşının ilk dozu, yavru kedi 6-8 haftalık olduğunda yapılmalıdır. Daha sonra kedi 16 haftalık - 20 haftalık olana dek her 3-4 haftada bir hatırlatıcı doz gerçekleştirilmesi önemlidir. Kedi 16 haftalık olduğunda ve son yapılan aşının üzerinden 1 yıl geçtikten sonra 1 kez daha güçlendirici doz alır. Bu ilk aşılama bittikten sonra her 3 senede bir karma aşı tekrarlanır. Kedilerin aşılama takvimi başladığında veteriner hekiminiz karma aşı dâhil olmak üzere tüm aşıların zamanlaması hakkında detaylı bilgi aktaracaktır.
Karma aşı, 3 ayrı viral hastalığa karşı koruma sağlar.
Feline Viral Rhinotracheitis/Herpesvirus 1 - (FVR/FHV-1): Kedilerde FHV, ilk olarak üst solunum yollarını ve göz yapılarını etkisi altına alır. Enfekte olmuş kedilerin burun, göz ve ağız salgıları ile doğrudan temas sonucunda bulaşır. Bulaştıktan sonraki 24 saat içerisinde farklı kedilere yayılmaya başlayabilir. Kedilerin solunum yollarında ciddi enfeksiyon belirtilerine neden olabilen Feline Rhinotracheitis virüsü, kedi herpesvirüsü olarak da bilinir. Burun akıntısı, burun tıkanıklığı, hapşırma ve konjonktivit gibi belirtilere neden olabilir. "Kedilerde Konjonktivit Hakkında Bilinmesi Gerekenler" adlı içeriğimizde konu hakkında detaylı bilgi bulabilirsiniz. Bu virüs bazı kedilerde ağız ülserlerine ve zatürreye de yol açabilmektedir. Kedi, herpesvirüsü nedeniyle oluşan ilk enfeksiyonu atlatsa da virüs sinirlerde bekleme sürecine girer. Kedilerin bağışıklık sistemi zayıfladığında ve vücutları strese girdiğinde yeniden etkilerini göstermeye başlayabilir.
Feline Panleukopenia - FPV: Feline Parvovirüs ya da gençlik hastalığı olarak da bilinir. Son derece bulaşıcıdır, ne yazık ki hayati tehlikeye neden olabilir. Özellikle yavru kedileri ve aşı olmamış kedileri ekiler. Virüsün temel özelliği bağırsaklardaki, ciltteki ve kemik iliğindeki hücreler dâhil olmak üzere vücuttaki büyüyen ve bölünen hücrelere saldırmasıdır. Etkisi kademeli olarak artan virüs, öncelikle enerjiyi düşürür ve iştahı azaltır. Sonrasında kusmaya ve ishale neden olabilir. Beyaz kan hücrelerinin ölümüne yol açan bu virüs, yavru kedilerde ikincil enfeksiyonları tetikleyebilir. Beyaz kan hücreleri vücudun enfeksiyonlarla savaşmasında görevlidir, virüs bu hücrelere saldırdığında vücut farklı enfeksiyonlara karşı savunmasız hâle gelir. Parvovirüs çevrede herhangi bir yerde bulunabilir, oldukça güçlü olduğu ve yıllar boyunca yaşayabildiği bilinir. Evden dışarı çıkmayan kedileri de tehdit eder çünkü en basitinden, dışarıdan eve gelindiğinde ayakkabılar ev içerisine giriyorsa bu durumda virüs de eve taşınabilmektedir.
Feline Calicivirus - FVC: Kedilerde üst solunum yolu enfeksiyonuna neden olan viral bir patojen olan calicivirüs, kedinizin grip benzeri semptomlar göstermesine yol açabilir; aynı zamanda akciğerleri, eklemleri ve organları etkileyen ciddi enfeksiyonlara neden olabilir. Hapşırma, burun akıntısı, burun cildinde yara, göz akıntısı, konjonktivit, ateş, dehidrasyon, ağız yarası, salya üretiminde artış ve iştahta azalma calicivirüsün yaygın semptomları arasındadır. Bu semptomlara bazı durumlarda nefes almakta zorlanmaya ve öksürüğe yol açan zatürre, etkilenen eklemlerde şişmeye neden olan eklem iltihabı, çoklu organ yetmezliğini tetikleyebilen damar duvarı enflamasyonu eşlik edebilir. Enfekte kedinin sekresyonları ile doğrudan ya da sekresyonların bulaştığı eşyaların kullanımı ile dolaylı olarak bulaşabilir. Hastalığın belirtileri virüse maruz kaldıktan 2-6 gün sonra ortaya çıkabilir. Şiddetli vakalarda akciğerler, eklemler ve böbrekler virüs tarafından istila edilebilir.
Kedilerde karma aşı, 3 bulaşıcı hastalığa karşı bağışıklık kazanılmasını sağlar; böylece kedilerin, yaşamlarını tehdit edebilecek viral hastalıklara karşı korunması mümkün olur. Günümüzde, artan aşılama uygulamaları sayesinde, kedileri etkileyen birçok hastalığın görülme sıklığının azaldığı bilinmektedir. Bu nedenle veteriner hekimler tarafından kedi özelinde hazırlanabilen aşı takvimine uyum sağlanması, dostlarımızın sağlığının sürdürülmesi bakımından oldukça değerli adımlar olarak kabul edilir.
Evcil hayvan sağlığı ve ürünleri dâhil olmak üzere sağlık, tekstil, gıda, dekorasyon ve kozmetik gibi sektörlerde, Türkiye ve dünya genelinde marka bilinirliği yüksek firmalar için içerik üretimi gerçekleştiren Deniz Öz, sosyal medya içerik stratejisi alanında da uzmanlaşmıştır. 2020 yılından bu yana Petlebi.com blog sayfası için düzenli olarak içerik üretmektedir.
