Panikatak genellikle insanların yaşadığı bir duygu durum değişimi olarak görülse de aslında köpekler de panikatak yaşayabilir. İnsanlarda panikatak aniden ortaya çıkan endişe ve korku karışık duyguların yoğun olarak yaşandığı bir durumdur. Kalp çarpıntısı ve nefes alıp vermede zorlanma panikatağın dışa vurum şeklidir. Köpeklerde panikatak halinde agresif davranışların yaygın olarak görüldüğü de bilinmektedir.
Köpeklerde panikatak geçirebilir ve bu durum kolay bir şekilde anlaşılabilir. İnsanlarda panikatağın ortaya çıkmasına neden olan durumlar ile köpeklerde panikatağa neden olan durumlar aynı değildir. Özellikle fazla sosyalleşme insanlarda panikatak duygusunu körüklerken bu durum köpeklerde tam tersi olarak ele alınmalıdır. Köpeklerde kaygıya neden olan durumlar genellikle rutinlerinden uzaklaşmaları veya yaşam alanlarında ciddi değişimler meydana gelmesi halinde ortaya çıkar.
Köpeklerde panikatağa neden olan farklı kaygı durumları vardır. Bunları hapsedilme kaygısı, seyahat kaygısı, gürültü kaygısı, terk edilme kaygısı olarak ele almak mümkündür.
Hapsedilme Kaygısı: Köpeğin kapalı bir alana kapatılması, daha önce alışık olmadığı şekilde kapalı alanlarda kalmaya başlaması ile ortaya çıkar. Köpeğin bir odaya, kulübeye ya da sınırları keskin bir alana kapatılması hapsedilme kaygısına bağlı anksiyeteyi ortaya çıkabilir. Bazı durumlarda çitle çevrili bir alanda olmak bile köpekler için anksiyete nedeni olabilir. Bu noktada köpeğin genel rutininde nasıl yaşadığına ve nasıl bir değişim sonucunda anksiyeteye kapıldığına bakılması gerekir.
Seyahat Kaygısı: Köpekler yolculuk yapmaya karşı kedilerle kıyaslandıkları zaman daha sakin olsalar da bazı köpekler için yolculuk yapmak kaygıya neden olabilir. Araba, uçak, tren ya da otobüs yolculukları köpeklerin stres seviyesinin artmasını sağlayabilir. Bunun dışında seyahat sonunda gidilen yerlerde köpeğin konforunun sağlanması veya köpeğin bu yerlerde çeşitli travmalar yaşaması seyahat kaygısının ortaya çıkmasına yol açar.
Gürültü Kaygısı: Yüksek sesler köpeklerin kaygı hissetmesine ve korkmasına neden olabilir. Havai fişek gösterileri, fırtınalar, araç sirenleri, aniden ortaya çıkan gürültüler köpeklerin korkmasına ve kaygı hissetmesine neden olur.
Ayrılık Kaygısı: Köpeklerde ayrılık veya terk edilme kaygısı yaygın olarak görülen bir durumdur. Alışkın olmadıkları sürelerde yalnız kalmak, travmatik bir olay sonucu rutinlerinin değişmesi, sevdikleri birinin veya bir oyun arkadaşının kaybı, köpeğin hayatınca çok ciddi bir değişim olması bu kaygının ortaya çıkmasına neden olabilir.
Köpeklerde panikatak genellikle yukarıda bahsedilen nedenlere bağlı olarak gelişse de bazı durumlarda herhangi bir uyaran olmadan da ortaya çıkabilir. Çok belirgin bir tetikleyici de panikatak halinin ortaya çıkmasında etkili olabilir. Panikatak belirtileri bazı davranışsal sorunlara benzerlik gösterdiği için kısa sürede fark edilmeyebilir ancak hem panikatak nedenlerini hem de belirtileri göz önünde bulundurarak köpeğin panikatak geçirip geçirmediğini anlamak mümkündür.
Köpeklerde panikatak;
Köpeğin günlük yaşamında yukarıdaki davranış değişimlerinin sıklıkla gözlemlenmesi sonucunda bir veteriner hekime danışılması gerekir. Panikatak teşhisinin net bir şekilde konulabilmesi için öncelikle belirtilere neden olan farklı bir hastalık olup olmadığı incelenir. Fiziksel muayene, idrar ve gaita testi, kan testi gibi incelemeler sonucunda herhangi bir sağlık sorunu olmadığının anlaşılması ile panikatak teşhisi konulabilir. Bu tür bir şüphe olması halinde köpeğin panikatak geçirdiğini düşündüğünüz zamanlarda videosunu çekmek ve veteriner hekime izletmek de teşhisin koyulabilmesi açısından önemlidir. Köpeğin saldırganlaştığı koşulların kaydını tutmak ve saldırgan dönemlerde bir benzerlik olup olmadığına bakmak da panikatak teşhisi açısından önemlidir.
Köpeklerde panikatak tedavisi öncelikli olarak mevcut durumun kontrol altına alınması sonrasında ise köpeğin kaygı yaşamasına neden olan durumlarla barışması veya bu durumların iyileştirilmesi şeklinde planlanır.
İlaç Tedavisi: Panikatak tedavisinde köpeğin kaygı yaşamasına neden olan durumlara alışma sürecinde daha sakin ve konforlu olabilmesi adına ilaç kullanımı önerilebilir. Özellikle yaşam koşullarının değişmesi, sevdikleri bir insanın ya da evcil arkadaşlarının kaybı gibi travmatik durumlarda ilaç tedavisi etkili olmaktadır.
Egzersiz: Panikatak sorunu yaşayan köpeklerin günlük egzersizlerinin arttırılması köpeğin hem zihinsel hem de fiziksel olarak enerjisini atması ve endişelenmesinin önüne geçilmesidir. Egzersiz yapan köpeklerde serotonin hormonu daha çok salgılanacağı için bu hormon anksiyete ilacı görevi de görür.
Zihinsel Uyarıcılar: Panikatak sorunu yaşayan köpeklerin zihinsel uyaranlar ile zaman geçirmeleri önerilir. Zekâ geliştiren oyuncaklar, bulmacalar, interaktif köpek oyuncakları köpeklerde panikatak durumunun kontrol altına alınmasına yardımcı olur. Köpeklerin zihinsel gelişimini destekleyen, sıkılmadan oynayabilecekleri zeka geliştiren köpek oyuncaklarını buraya tıklayarak inceleyebilirsiniz.
Eğitim: Eğer panikatak ile birlikte davranış sorunları kanıksanmış bir noktaya geldiyse bir uzmana danışılabilir. Bu noktada köpeğin yaşam alanında gözlemlenmesi ve eğitimlerinin de yaşam alanında devam etmesi gerekir. Eğitim için tekrar bir değişim yaşamak köpeğin panik atağının artmasına neden olabilir.
Köpeklerde panikatağa neden olan farklı kaygılardan bahsetmiştik. Hapsedilme kaygısı, seyahat kaygısı, gürültü kaygısı ve ayrılık kaygısı şeklinde ele alınan bu kaygıları ortadan kaldırmak ve köpeğin panikatak yaşamasını engellemek mümkün olabilir. Bu nedenle öncelikli olarak köpekte kaygıya neden olan durumları ele almak ve bu doğrultuda önlemlere başvurmak önerilir.
Hapsedilme kaygısı yaşayan bir köpek için ona ait bir yaşam alanı oluşturmak kaygının azalmasına yardımcı olur. Ona özel bir oda vermek, oda sağlanamıyorsa köpek içerdeyken kapıları kapatmamak şartıyla bir kafes veya kulübe hazırlamak hapsedilme kaygısının önüne geçebilir. Bunu yaparken köpeğin yaşam alanında sevdiği eşyaların olmasına özen göstermek gerekir. Köpeğin sevdiği oyuncakları ya da battaniyesi bu alanda olduğu zaman kendini daha güvende hisseder.
Seyahat kaygısı yaşayan köpekler için seyahatleri daha eğlenceli hale getirmek etkili bir çözüm olacaktır. Seyahat süreçlerini eğlence ile bağdaştıracak aktiviteler planlamak seyahatlere daha olumlu şartlanmayı beraberinde getirir.
Gürültü kaygısı olan köpeklerde gürültünün ortaya çıktığı zamanları keyifli hale getirmek panikatağın ortaya çıkmasına engel olur. Fırtınalı havalarda, havai fişek gösterileri yapılırken ya da şampiyonluk kutlamalarında büyük konvoylar olurken köpeğin dikkatini dağıtacak aktiviteler planlamak, onunla zaman geçirmek kaygının azalmasına yardımcı olur.
Ayrılık kaygısı köpekler için başetmesi en zor kaygılardan birisidir. Ayrılık kaygısının nedenini anlamak ve bu doğrultuda çözüm aramak gerekir. Günlük rutininde aniden değişim yaşayan bir köpek terk edildiğini düşünebilir ve bu durumda her zaman sakin ve olumlu yaklaşarak köpeğin yeni rutine alışma sürecinde konforu arttırılabilir. Travmatik bir değişim veya kayıp sonucunda köpeğin kaygısı daha şiddetli olabilir. Profesyonel destek almak, köpeğin yeni yaşamına alışmasını sabırla beklemek ve onunla bağ kurup terk edilme hissinin azalmasını sağlamak kaygısının azalmasına yardımcı olacaktır.
Uzun yıllardır sağlık, teknoloji, tekstil, kozmetik, evcil hayvan sağlığı ve ürünleri ile ilgili içerik üreten Ayşegül Tunçay Bilcen, sosyal medya yönetimi ve dijital pazarlama alanında da uzmanlaşmıştır. İçerik üretimi ve evcil hayvan bakımı ile ilgili deneyimleriyle Petlebi.com blog sayfasında 2020 yılından beri blog içeriği yazmaktadır.
