Kısırlaştırma kedilerin sağlığı açısından oldukça önemli ve önerilen bir işlemdir. Öte yandan bazı kedi sahipleri kedilerini kısırlaştırmak istemeyebilmektedir. Kısırlaştırılmamış dişi kedilerde östrus döngüsü adı verilen bir döngü görülür. Bu, kadınlardaki âdet döngüsünden çok farklı bir şekilde gerçekleşmektedir.
Dişi kedilerde östrus döngüsü çok erken başlar. Kediler poliöstrus canlılardır ve çiftleşme döneminde hamilelik oluşmadığında iki üç haftada bir kızgınlık dönemine girerler. Kedilerdeki östrus döngüsünün bir diğer önemli farklılığı da ömür boyu sürmesidir. Kısacası kedilerde menopoz gibi bir değişim yaşanmaz ve doğurganlık ömür boyu devam eder. Günümüzde kaydedilmiş doğum yapan en yaşlı kedi Kitty isimli bir kedidir ve 30 yaşında iki yavru kedi doğurmuştur.
Kedilerde kızgınlık dönemi belirtileri oldukça belirgindir. Eğer evde erkek bir kedi yoksa kızgınlığa giren dişi kedi daha yüksek sesli bir şekilde özellikle kapı ve pencere önünde miyavlar. Bu, erkek kedileri çiftleşmeye çağırmak için yapılır. Kızgınlık dönemindeki kedilerde aynı zamanda etrafa koku bırakma da görülür. Az miktarda çok keskin kokulu idrar bırakarak etraftaki erkek kedilere çiftleşmeye hazır olduğuna dair mesaj verir.
Çiftleşmeye hazır olan dişi kediler aynı zamanda başka davranışlar da sergilerler. Yerde yuvarlanırlar ve sürekli olarak genital organlarını yalarlar. Ancak bu durum kedilerde çok ciddi problemlere yol açan idrar yolu enfeksiyonu ve tıkanıklığı belirtileri ile karıştırılmamalıdır. Kedinizin kızgınlık dönemi dışında genital organlarını yalaması, tuvalete çıkmakta zorlanması ve başka diğer belirtileri göstermesi durumunda hemen muayene için veteriner hekime götürülmesi gerekir. Kısırlaştırılmamış kedilerde hamilelik meydana gelmediğinden bu süreç sık tekrarlayacağı için kedilerin çiftleştirilmesi tavsiye edilir.
Kedilerde çiftleşme neredeyse yıl boyunca sürebilir. Kuzey Yarım Küre'de mart ve eylül ayları arası çiftleşme dönemi olarak kabul edilmektedir. Anestrüs yani östrus döngüsünün yaşanmadığı dönemler genellikle gündüz süresinin düşük olduğu ekim - aralık ayları arasıdır.
Çiftleşme için kızgınlık dönemi yaklaşık birkaç gün ile iki hafta arasında değişir. Kızgınlık döneminde hamileliğin oluşmaması durumunda 2 - 3 hafta içerisinde kedi tekrar kızgınlık dönemine girer. Hatta bazı durumlarda dişi kediler çiftleşip hamile kalsalar bile tekrar çiftleşmek isteyebilir. Ayrıca kedilerde çiftleşme için bir ayrım yoktur. Anne ya da baba kedi daha önce doğmuş ve yetişkinliğe ulaşmış kendi yavrularıyla çiftleşebilir. İstenmeyen hamileliklerin yaşanmaması için dişi kedileri hamilelik döneminde fiziksel olarak erkek kedilerden uzak tutmak oldukça önemlidir.
Dişi kediler kısırlaştırılmadığı takdirde bir yıl içerisinde yaklaşık 20 kedi yavrusu doğurabilmektedir. Eğer bulunduğunuz ortam çok sayıda yavru kedinin bakımına uygun değilse istenmeyen hamileliklerin önlenmesi için kedinizi kısırlaştırmanız gerekir.
Öte yandan kısırlaştırmanın tek faydası yavru popülasyonunun kontrol altına alınması değildir. Yapılan araştırmalara göre kısırlaştırılmış dişi kediler, kısırlaştırılmamış dişilere göre daha uzun süre yaşamaktadır. Kısırlaştırma rahim enfeksiyonu, meme kanseri, ya da diğer kanserli tümörlerin gelişme riskini %90 kadar düşürmektedir. Kedinizin daha uzun ve sağlıklı bir hayat yaşayabilmesi için mutlaka kısırlaştırmanız gerekir. Dişi kedilerin ilk kızgınlık dönemine girmeden kısırlaştırılması potansiyel hastalıklara karşı en iyi koruma olarak kabul edilmektedir. Yaklaşık olarak kedinin 5 aylık olmadan kısırlaştırılması tavsiye edilir. Dişi kedinin etrafa koku bırakması hamile kalabileceğinin bir göstergesidir. Eğer kedinizi henüz kısırlaştırmadıysanız, kızgınlık döneminde bu işlemi yaptırabilirsiniz. Kediniz için en doğru kısırlaştırma dönemine veteriner hekim ile görüşerek karar verebilirsiniz.
Kısırlaştırma sonrasında kedilerin aşırı kilolu aldığına dair yanlış bir görüş bulunmaktadır. Kısırlaştırma kedinin vücudunda birçok değişikliğin meydana gelmesini sağlayan bir işlemdir. Buna metabolik değişiklikler de dahildir. Kısırlaştırılmış kedinin ideal kilosunda, sağlıklı bir şekilde hayatına devam edilmesi için kısırlaştırılmış kedi mamaları tercih edilmelidir. Bu sayede kedinin tüm besin ihtiyaçlarının eksiksiz bir şekilde karşılanması sağlanırken aynı zamanda aşırı kilo almasının önüne geçilebilir.
Uzun yıllardır sağlık, teknoloji, tekstil, kozmetik, evcil hayvan sağlığı ve ürünleri ile ilgili içerik üreten Ayşegül Tunçay Bilcen, sosyal medya yönetimi ve dijital pazarlama alanında da uzmanlaşmıştır. İçerik üretimi ve evcil hayvan bakımı ile ilgili deneyimleriyle Petlebi.com blog sayfasında 2020 yılından beri blog içeriği yazmaktadır.
