Kedilerde Toksoplazma

Toksoplazma, Toxoplasma Gondii adı verilen bir organizmanın neden olduğu enfeksiyondur. Mikroskopik tek hücreli bir canlı olan Toxoplasma Gondii, koksidiyum familyasına aittir. Teorik olarak insanlar da dahil olmak üzere tüm sıcakkanlı canlılarda görülebilmektedir. Toxoplasma Gondii bulunduğu ortama harika bir şekilde adapte olabilmektedir. Bu nedenle enfekte ettiği canlılarda çok nadir olarak hastalığa neden olur. "Toksoplazma nedir?" sorusu basitçe bir parazitin neden olduğu enfeksiyon olarak cevaplanabilir. Ancak oluşum süreci daha karmaşıktır.

Kediler arasında oldukça yaygın olan bu parazit her kedide belirtiye neden olmaz. Yapılan araştırmalara göre bazı coğrafi bölgelerde yaşayan kedilerin yarısından fazlasında toksoplazma antikoru bulunur. Bu da kedinin hayatının bir bölümünde bu enfeksiyonu kaptığının göstergesidir. Enfeksiyon oranı sokak kedileri arasında daha yüksektir. Bu durum toksoplazmanın avlanmayan kedilerde ise daha az görülmesinin doğal olduğu şeklinde yorumlanabilir. Kuru mama ile beslenen kedilerde toksoplazma görülme oranı oldukça düşüktür.

Toksoplazma Nasıl Bulaşır?

Kediler genellikle ara konak olarak adlandırılan, enfekte olan başka bir hayvanda bulunan organizmayı yuttuğu için enfekte olur. Ara konaklar genellikle kemirgenlerdir. Enfeksiyon sonrasında toksoplazma organizması kedinin bağırsak sisteminde çoğalır. Bağırsak sisteminde çoğalma sonrasında yumurtalar dışkıyla bağırsaktan atılır. Kediler toxoplasma gondii için tek kesin konaktır. Yani parazitler sadece kedilerdeyken yumurta üreterek çoğalabilmektedir.

Yumurtalar aylarca hatta yıllarca dış ortamda hayatta kalabilecek kadar dayanıklıdır. Diğer canlılar bu yumurtaları yutarak enfekte olur. Çok sayıda yumurtanın yutulması durumunda enfeksiyon ortaya çıkar. Bağışıklık sistemi etkilenen kedilerde toksoplazma bağırsağın ötesine geçerek diğer iç organlara yayılabilir. İç organlarda hastalık belirtisine neden olabilecek kadar hasar meydana getirebilir. Ayrıca iç organlarda bir kist içerisinde uykuya dalabilirler. Bu doku kisti yumurtalardan farklıdır. Enfekte doku başka bir hayvan tarafından yendiğinde doku kistleri de bulaşıcıdır.

Toksoplazma Hangi Hastalıklara Neden Olur?

Her ne kadar toksoplazma kediler arasında yaygın bir enfeksiyon olsa da genellikle enfekte olan kedilerde bir hastalığa neden olmaz. Ancak bağışıklık sistemi yeteri kadar güçlü olmayan kedilerde toksoplazma çoğalabilir, yayılabilir ve doku hasarına neden olabilir. Böyle bir durum meydana geldiğinde toksoplazma belirtileri ortaya çıkabilir.

Toksoplazma kedilerde göz hastalıklarına, akciğer hastalıklarına, ishale, karaciğer hastalıklarına ve nörolojik rahatsızlıklara yol açabilmektedir. Bu durum genelde toksoplazmadan etkilenen dokuya göre değişmektedir. Toksoplazma kaynaklı rahatsızlıklar akut olabildiği gibi kronik de olabilmektedir.

Toksoplazma Tanısı ve Tedavisi

Toksoplazma genelde bir belirtiye neden olmadığı ya da çok farklı belirtilere neden olduğu için tanı konması zor bir rahatsızlıktır. Kedinin enfekte olup olmadığını anlamak için kan tahlili yapılmaktadır. Kedilerin çoğunda herhangi bir hastalık gelişmediği için maruz kalan kedilerde meydana gelen bir hastalığın toksoplazma kaynaklı olduğu kan tahlili ile söylenememektedir. Bununla beraber toksoplazma genellikle bir dizi antibiyotik ile tedavi edilmektedir.

Toksoplazmanın İnsanlarda Etkisi

Toksoplazma enfeksiyonu kedilerde olduğu gibi insanlarda da çoğunlukla bir hastalığa ya da belirtiye neden olmaz. Bağışıklık sisteminin güçsüz olduğu ya da toksoplazma enfeksiyonun çok ilerlediği durumlarda ise grip benzeri belirtiler görülmektedir. Ancak bir istisna bulunmaktadır. Toksoplazma hamile kadınlara bulaştığında fetüse geçerek ciddi hasara yol açabilmektedir. İnsanlar için sadece hamilelik döneminde enfekte olmak risklidir. Ancak daha önce enfekte olmuş ve sonradan hamile kalmış kadınlarda toksoplazmanın fetüse geçme riski bulunmamaktadır.

Her ne kadar kediler, toxoplasma gondii'nin yaşam döngüsünü tamamlamak için gerekli olsa da yapılan çok sayıda araştırmaya göre kedi sahibi olan kişiler ile olmayan kişiler arasında enfeksiyon kapma riski açısından farklılık bulunmamaktadır. Çünkü pek çok evcil kedi asla toksoplazmaya maruz kalmaz ve insanlara bulaştırmaz. Ayrıca bir kedi enfekte olsa bile yaklaşık olarak ilk on gün içerisinde yumurtaları dışkıyla atar. Sonrasında ise böyle bir durum gerçekleşmez ve bu nedenle insanlar için uzun süreli risk oluşturmaz. Son olarak insanlar yumurtalara maruz kalma yoluyla enfekte olabilmektedir. Ancak enfekte et tüketimi kaynaklı enfeksiyon oranı çok daha fazladır.