Köpeklerin gözleri yapısal olarak insanların gözlerine benzer. Köpeklerin gözlerinde de göz bebeği, kornea ve göz içi mercekleri gibi yapılar bulunur. Dolayısıyla göz hastalıkları da insanların yaşadıklarına benzer nitelik taşır. Köpeklerde katarakt; göz merceklerinin saydamlığını yitirmesi ile karakterize bir göz hastalığıdır. "Köpeklerde katarakt nasıl anlaşılır?" sorusunun yanıtları önem taşır. Böylece köpeklerde katarakt belirtileri erken dönemde fark edilebilir ve görüş netliğinin korunması veyahut sağlanması adına tedavi süreçlerine başvurulabilir. Bu yazımızda köpeklerde katarakt hastalığı hakkında bilinmesi gerekenlere odaklanacağız.
Köpeklerde katarakt nedir? ve katarakt nasıl oluşur? sorularının yanıtlarını vermeden göz yapısı ve görme mekanizması ile ilgili kısa bir bilgi aktarmak istiyoruz. Gözün en dış tabakasında saydam tabaka olarak da bilinen kornea bulunur. Korneanın arka kısmında ortasında ışığa duyarlı göz bebeklerinin bulunduğu renkli iris tabakası yer alır. Göz bebeğinin arka kısmında ise göz merceği bulunur. Göz merceği korneadan gelen ışığı toparlar ve retinaya iletir. Doğal yapısı şeffaf olan göz merceği berrak ve şeffaf yapısını kaybettiğinde katarakt hastalığı gündeme gelir. Köpeklerde katarakt hastalığı da göz merceğinin opaklaşması ile karakterize bir göz hastalığı olarak tanımlanabilir.
Köpeklerde katarakt nedenleri oldukça çeşitlidir. Katarakt oluşumuna neden olan en temel faktör yaşın ilerlemesidir. Göz merceklerinde yaşa bağlı meydana gelen değişimler köpeklerde katarakt oluşmasına neden olabilir. Göz merceğinin saydamlığını yitirmesinde güneş ışınlarına maruz kalınması, beslenme yanlışları ve kronik hastalıklar da risk faktörleri olarak kabul edilir. Nitekim tip 2 diyabet yani Diabetes Mellitus köpeklerde katarakt nedeni haline gelebilir. Tüm bunlara ek olarak inflamasyona neden olan göz yaralanmalarının da katarakt oluşumuna yol açabildiği bilinmektedir.
Katarakt birçok köpekte sonradan ortaya çıksa da genetik ve kalıtsal faktörler doğrultusunda doğumdan itibaren de görülebilmektedir. Göz merceğindeki opaklaşma merceğin farklı kısımlarında meydana gelebilir. Bazı durumlarda merceğin ortasından dışa doğru genişleyen bulutlanma, bazı durumlarda çevreden içe doğu bir yol izleyebilir.
Katarakt tüm köpeklerde görülebilir ancak bazı ırklarda katarakt gelişimine daha sık rastlanmaktadır. Bichon Frise, French Bulldog, Labrador Retriever, Siberian Husky, Poodle, Cocker Spaniel ve American Staffordshire Terrier gibi köpek cinsleri bu göz hastalığına daha yatkındır.
Göz renginde değişiklik, göz bebeği boyutunda veya şeklinde farklılaşma, göz bebeklerinde bulanıklaşma, sakarlıklarda artış, loş ışıklı alanlarda eşyalara çarpma, atlama veya tırmanma gibi eylemlerden kaçınma, tanıdık insanlara tepki vermeme, gözlerde sulanma gibi semptomlar köpeklerde katarakt belirtileri arasında yer alır. Bu belirtiler fark edildiğinde köpeklerin veteriner hekimlerce muayene edilmesi ve belirtilere neden olan faktör doğrultusunda tedavi seçeneklerinin değerlendirilmesi gerekir.
Köpeklerde katarakt tedavisinin temel amacı bulanıklaşan ve korneadan gelen ışığı retinada odaklama becerisini kaybeden merceğin çıkarılmasıdır. Bu nedenle köpeklerde katarakt ameliyatı, katarakt tedavisindeki tek yöntemdir. Köpeklerde katarakt ameliyatı öncesi detaylı tetkiklerin yapılması ve kontrol altına alınmayan herhangi bir sistemik hastalığın bulunup bulunmadığının teşhis edilmesi gerekir. Operasyon sırasında köpeklerin ihtiyaçları doğrultusunda farklı tekniklere başvurulması mümkündür.
Köpeklerde katarakt ameliyatı sonrası dönemde titiz bir bakım uygulanmalıdır. Süreç dahilinde veteriner hekimler tarafından köpeklerde katarakt damlası kullanımı önerilir. Göz damlaları sayesinde göz küresi nemli kalır ve iyileşme süreci daha sağlıklı bir şekilde gerçekleşir. Bu nedenle önerilen sıklıkta, dozda ve süre dahilinde damla kullanımının aksatılmaması gerekir. Erken dönemde göze dokunulmasının ve enfeksiyon oluşumunun önlenmesi adına yakalık kullanılması tavsiye edilir. Köpek güvenlik ürünleri kategorimize buraya tıklayarak ulaşabilir, farklı boyutlardaki yakalık ürünlerini inceleyebilirsiniz.
Katarakt tedavi edilmediğinde ilerleyebilen ve köpeklerde körlüğe neden olabilen bir sağlık sorunudur. Göz merceği saydamlığını tamamen yitirdiğinde korneadan gelen ışık retinaya aktarılamaz. Fakat operasyon ile bu durum ortadan kaldırılabilir. Dikkat edilmesi gereken tedavi edilmeyen kataraktın glokom adı verilen hastalığa neden olabileceğidir. Gözde çok fazla basıncın bulunması optik sinirlerin zarar görmesine ve optik sinirlerin hasar görmesi de kalıcı körlüğe yol açabilir.
Hastalığın hızla gelişmesi dostlarımızda yönelim bozukluğuna veya kafa karışıklığına neden olabilir. Ancak katarakt tek başına acı verici bir durum değildir. Katarakta iltihaplanma eşlik ettiğinde ise acı hissedilebilir. Merceğin protein yapısının değişimi vücut tarafından yabancı bir durum olarak algılanabilir ve enflamasyon oluşumu söz konusu olabilir. Olgunlaşmamış katarakt hastalığı ile karşılaşıldığında anti enflamatuar köpek katarakt göz damlası kullanılması önerilmektedir.
Katarakt çoğunlukla önlenebilen bir sağlık sorunu değildir. Ancak göz sağlığını iyileştirecek bir diyet programının uygulanması, göz yaralanma riskinin azaltılması ve güneş ışınlarına aşırı maruziyetin engellenmesi alınabilecek önemli tedbirler arasında sayılabilir. Köpeklerin göz sağlıklarının korunması için düzenli veteriner hekim ziyaretlerinin aksatılmaması önemlidir. Köpeklerin gözleri incelenmeli, gözlerinde bulutlu veya mavi gri bir görüntüye rastlanıyorsa tıbbi desteğe başvurulmalıdır. Bu kapsamda hareketlerinin yakından takip edilmeli, hareketlerinde sakarlık artışı görüldüğünde de tedbirli olunmalıdır. Tüm bunlara ek olarak diyabet gibi sistemik hastalıkların da göz sağlığını tehdit edeceği unutulmamalı; kronik hastalıkların kontrol altına alınması sağlanmalıdır.
Evcil hayvan sağlığı ve ürünleri dâhil olmak üzere sağlık, tekstil, gıda, dekorasyon ve kozmetik gibi sektörlerde, Türkiye ve dünya genelinde marka bilinirliği yüksek firmalar için içerik üretimi gerçekleştiren Deniz Öz, sosyal medya içerik stratejisi alanında da uzmanlaşmıştır. 2020 yılından bu yana Petlebi.com blog sayfası için düzenli olarak içerik üretmektedir.
