Kedilerin tuvalet alışkanlıklarını değiştirmesinin altında pek çok farklı neden olabilir. Bu nedenle kedi normal tuvalet alışkanlığının aksi davranışlar sergiliyorsa mutlaka takibinin yapılması gerekir. Kediler temizlikleri ile meşhur canlılar olsalar da yaşadıkları bazı psikolojik ve fizyolojik değişimler en titiz oldukları tuvalet konusunda bile farklı davranmalarına neden olabilir. Bu yazımızda kediler neden kumundan başka yere işer veya kediler neden sahiplerinin yataklarına çiş yapar sorusunun altında yatan nedenleri ele alacağız.
Kedilerin tuvaletleri dışında başka bir yere çiş yapmalarının altında pek çok farklı neden yatıyor olabilir. Doğru nedeni bularak sorunu tamamen çözümlemek mümkündür.
Kedilerin tuvalet alışkanlıklarını ani bir şekilde değiştirdiği durumlarda ilk akla gelen unsurun idrar yolları enfeksiyonu olması gerekiyor. Kediler idrar yolları ile ilgili bir sorun yaşadıkları zaman sorunu doğrudan tuvaletleri ile ilişkilendirmeye ve buna bağlı olarak da tuvalet yaptıkları yeri değiştirmeye meyillidirler. İdrar yolu hastalıkları, böbrek hastalıkları, idiyopatik sistit gibi üriner sistem sorunları kedilerin tuvaletleri dışında bir yere çiş yapmalarına neden olabilir. Erkek kedi işeme problemi yaşadığında ürolitler yani idrar yolu taşlarından şüphelenilebilir. Sık idrara çıkma, genital bölgenin yoğun olarak temizlenmesi, kedi kumunun normalden fazla eşelenmesi ve tuvaletten farklı bir yere idrar yapma erkek kedilerde idrar taşı oluşumlarının belirtileri arasında yer almaktadır. İdrar yolu enfeksiyonları yavru kedilerde de meydana gelebilen bir sağlık sorunudur. Bu sorunu yaşayan tüm kedilerde kedi tuvaleti dışında başka bir yere idrar yapma değişimi gözlenebilmektedir.
Stres
Kedinin fizyolojik bir sağlık sorunun olmadığı kanıtlandıysa ve kedi tuvaleti dışında farklı noktalara çiş yapma alışkanlığı devam ediyorsa stres mutlaka göz önünde bulundurulması gereken bir faktördür. Kedinin yaşam alanında köklü değişimler yaşaması, eve yeni bir evcil hayvan gelmesi, sahip değişikliği gibi faktörler kedilerde stresin ortaya çıkmasına neden olabilir. Bunun yanı sıra kedi tuvaletinin durduğu yer de kedinin stres yaşamasına neden olabilir. Yüksek sesli, çok aydınlık, dış seslere oldukça yakın olan kedi tuvaletleri kedilerin stres yaşamasına ve buna bağlı olarak tuvalet alışkanlıklarının değişmesine neden olabilir.
Kedi tuvaletinin düzenli temizlenmesi, yeterli miktarda kum içermesi kedilerin tuvalete konforlu bir şekilde gitmelerinin en iyi yoludur. Özellikle evde birden fazla evcilin yaşadığı durumlarda, tek başına yaşayan bir kedinin yanına ikinci bir kedi geldiği zaman kedi tuvaleti hijyenine ekstra özen göstermek gerekir. Bazı kediler farklı bir kedi ile aynı tuvaleti paylaşmak istemez. Bu durumda paylaşmayı reddetmenin etkili bir yolu evdeki kedi sayısı kadar kedi tuvaleti edinmektir. Fazla sayıda kedi tuvaletine sahip olmak hem masraflar hem de temizliğe ayrılacak zaman göz önünde bulundurulduğunda çok başarılı bir çözüm gibi gözükmese de olmadık zamanlarda tüm yatak takımını değiştirmek, yıkamak zorunda kalmak, halı ve koltuk temizliği ile uğraşmak yerine kedilerin konforunu sağlayacak sayıda kedi tuvaleti edinmek daha etkili bir çözümdür.
Kediler seçicilikleri ve rahatlarına düşkünlükleri ile tanınırlar. Eğer kedinizin kullanmaktan keyif almadığı, içinde rahat hareket edemediği bir tuvaleti varsa tepkisini farklı bir noktaya çişini yaparak gösteriyor olabilir. Kedi tuvaletinin tasarımı içerideki kokuyu hapsedecek şekildeyse yani kapalı ve giriş kapısı oldukça sıkıysa tuvaletin çok sık temizlenmesi gerekir. Bu tür bir tuvalet sık sık temizlenmediği sürece kedinin içine girmek istemeyeceği bir yere dönüşür. Bu durumda kedinin farklı noktaları tuvalet ihtiyacı için tercih etmesine yani bir tür tepki göstermesine neden olur. Ayrıca kedi tuvaleti modelinin kedinin genel sağlık durumuna ve ihtiyaçlarına göre değiştirilmesi gerekebilir. Eklem rahatsızlıkları olan bir kedi için yüksek kenarlı ya da tepeden girişli bir kedi tuvaleti konforlu bir seçim olmayacaktır. Tuvalete giriş çıkış zorlaştıkça kedi farklı yerlere yönelebilir. Kedinizin ihtiyaçlarına yönelik doğru tuvalet modelini bulmak için sitemizde yer alan kedi tuvaleti modellerini buraya tıklayarak inceleyebilirsiniz.
Kediler kısırlaştırılmadıkları zamanlarda kokularını bırakmak ve bölgelerini işaretlemek için farklı noktalara çiş yapabilirler. Erkek kedi işeme problemi kısırlaştırılmama sebebiyle bölge işaretleme ihtiyacına istinaden ortaya çıkar. Dişi kediler neden yatağa işer? sorusunun yaygın cevaplarından birisi de kedinin kızgınlık dönemine girmiş olabileceğidir. Dişi kediler de kızgınlık dönemlerinde çiftleşmeye hazır olduklarını başka kedilere iletebilmek için farklı noktalara çiş yapabilirler.
Kedilerin duyguları söz konusu olduğunda bu duyguların insanlar tarafından algılanması zor olabilir. Duygusal anlamda karmaşık canlılar olan kedileri anlamamız zor olsa da onları gözlemleyerek anlatmak istediklerini anlayabiliriz. Kedi sahibinin hayatının yoğunlaşması ve önceliklerinin değişmesi kedi ile geçirilen zamanın azalması neden olabilir. Bu duruda kediler kendi kokuları ile sahiplerinin kokusunu birleştirmek isteyebilirler. Bu istek kediyi sahibinin yatağına ya da eşyalarına çiş yapması ile sonuçlanabilir.
Tuvalete yetişememe hali genellikle yavru veya sağlık sorunu olan kedilerin yaşadığı durumlardan birisidir. Yavru kediler dünyayı keşfe çıktıkları maceracı ruhları ve küçük mesaneleri ile tuvalet ihtiyaçlarını son anda fark ederek tuvalete yetişemeyebilirler. Yavru kedim neden yatağa işiyor? Sorusunu soran pek çok kedi sahibi kedileri ile oyun oynama alanlarının yataklarını olduğunu fark edebilirler. Yavru kediler için yatak, koltuk gibi eşyalardan inmek zor olabilir bu da tuvalete yetişmek için daha az zamanı olan yavruların istenmeyen noktalara çiş yapmasına neden olacaktır. Kedilerin tuvalete yetişmekte zorlandığı durumlarda yaşam alanının farklı noktalarına, rahatça erişebilecekleri tuvaletler yerleştirmek sorunun çözülmesine yardımcı olacaktır.
Kediler temiz canlılar olsa da yaşadıkları durumlar sebebiyle onlardan beklenmeyen davranışlar sergileyebilirler. Bunlardan birisi de kedilerin yatak ya da koltuk gibi eşyalara çiş yapmasıdır. Bu davranışın gelişmesine neden olabilecek unsurlardan yukarıda bahsettik ancak nedeni bulunmayan bir alışkanlık geliştiğinde yapılması gerekenler de bu alışkanlığın ortadan kalkması açısından büyük öneme sahiptir.
Uzun yıllardır sağlık, teknoloji, tekstil, kozmetik, evcil hayvan sağlığı ve ürünleri ile ilgili içerik üreten Ayşegül Tunçay Bilcen, sosyal medya yönetimi ve dijital pazarlama alanında da uzmanlaşmıştır. İçerik üretimi ve evcil hayvan bakımı ile ilgili deneyimleriyle Petlebi.com blog sayfasında 2020 yılından beri blog içeriği yazmaktadır.
