Kedilerde C Vitamini: Eksikliği ve Fazlalığı
Hayatı sürdürmek için gerekli olan organik bileşiklerden birisi olan C vitamini bazı gıdaların içerisinde doğal olarak bulunur. Turunçgiller, brokoli, yaban mersini, kırmızıbiber ve koyu yeşil yapraklı bitkiler C vitamini açısından oldukça zengindir. Tıpkı insanlar gibi kediler de sağlıklı olmak için vitaminlere ihtiyaç duyarlar. Bunlardan bir tanesi de C vitaminidir. Askorbik asit ya da askorbat olarak da bilinen C vitamini özellikle dokuların tamirinde önemli bir rol oynar.
C Vitamini Nedir?
C vitamini suda çözünebilen bir vitamindir. İnsanların aksine bazı hayvanlar C vitamini sentezleyebilir bu nedenle dışarıdan almaya daha az ihtiyaç duyar. Kediler karaciğerlerinde C vitamini sentezleyebilirler. Kedilerde C vitamini önemli fizyolojik görevlere sahiptir. Dokunun büyümesi ve sağlıklı kalması, oksidatif stresin iyileşmesi ve bağışıklık sistemi düzenlemesi açısından C vitamini önemli bir yere sahiptir. Sağlık durumu kritik olan bazı vakalarda C vitamini desteği hastalığın şiddetini azaltarak yaşama şansını arttırmaktadır. Bununla beraber septik şok gibi hayatı tehlikeye atan durumlarda serum olarak C vitamini kullanılmasının yararlı sonuçlar sağladığı görülmektedir. Her ne kadar C vitaminin hayvanlarda kullanım bilgisi henüz sınırlı olsa da düşük yan etki riski, üretim kolaylığı ve sağladığı yararlar nedeniyle özellikle kedilerde ve köpeklerde daha sık kullanılan vitaminler arasında yer alır.
C Vitaminin Farklı Formları
C vitamininin farklı formları bulunmaktadır ve bu nedenle kedilerde C vitamini kullanımı da çeşitlenebilmektedir. Bu formların birbirinden farklı özellikleri bulunur.
Askorbik Asit: C vitaminin doğal formudur.
Askorbil Palmitat: C vitaminin yağda çözülen formudur. Bu özelliği ile diğer antioksidanlar ile daha etkili çalışır.
Kalsiyum Askorbat: Özellikle hassas midesi olanlar için en kullanışlı C vitamini formudur. Kalsiyum askorbat memeli hayvanların genelinin bağırsak yolunun herhangi bir yerinde kolay bir şekilde emilir.
Ester C Kalsiyum Askorbat: Asidik olmayan C vitamini formu olan Ester C Kalsiyum Askorbat'ın pH derecesi nötrdür ve bu nedenle midede rahatsızlığa neden olmaz. Kalsiyum, askorbat ve metabolitlerin karıştırılması ile üretilir.
Sodyum Askorbat: Sodyum askorbat da vücutta kolay emilen bir C vitamini türüdür. Ayrıca asit formu olduğu için vücutta 2 kat daha uzun kalır.
Yapılan araştırmalara göre C vitamini için maliyet, biyoyararlanım ve etkililik açısından en etkili seçenek sodyum askorbattır.
C Vitaminin Kediler İçin Yararları Neler?
"Kedilerde C vitamini ne işe yarar?" sorusu için kapsamlı bir cevap vermek gerekir çünkü kediler için C vitamini oldukça önemlidir. C vitamini özellikle proline ve lisin adı verilen ve kolajen üretilmesini sağlayan iki önemli amino asitin üretilmesinde kullanılır. Kolajen vücutta kemik, diş ve bağ dokuların sağlıklı ve güçlü olmasını sağlar. Ayrıca iskeletin büyümesine ve gelişmesine önemli katkı sağlar. Kedilerde C vitamini kullanımı ile displazi, omurga problemleri ya da dejeneratif eklem hastalığı görülme riski önemli ölçüde düşer.
İnsanlarda olduğu gibi kedilerde de çeşitli alerjiler vardır. C vitamini bu noktada histamine karşı koyan ve iltihapla savaşan bir bileşik olan antihistamin gibi davranarak alerji semptomlarının hafiflemesini sağlar. Bununla beraber etkili bir antioksidandır. Kedilerin sağlıklı ve parlak tüylere sahip olması için gereklidir. Sağlıklı kürk yapısı için E vitamini ile birlikte kullanılır.
C vitamini doğal bir bağışıklık sistemi güçlendiricidir. Vücut tarafından emildiğinde toksinlerle, bakterilerle ve virüslerle savaşan antikorların sayısını arttırır. Bu nedenle kedilerde C vitamini eksikliği bir hastalığın daha uzun sürede iyileşmesine neden olur. Özellikle kanser ve viral enfeksiyonlara karşı savaşan interferon seviyeleri C vitamini ile artar. Bununla beraber C vitaminin bir diğer önemli özelliği de doğru miktarda tüketildiğinde beraberinde tüketilen diğer besin maddelerinin de emilme oranını arttırmasıdır.
Kediler Ne Kadar C Vitaminine İhtiyaç Duyar?
İnsanlar için C vitamini söz konusu olduğunda genel inanış C vitaminin en iyi ihtimalle fayda sağlayacağı en kötü ihtimalle de zarar vermeyeceği yönündedir. Kediler için de C vitamini görece zararsızdır. "Kedilere C vitamini verilir mi?" sorusunun cevabı evet olarak verilse de önemli olan verilen C vitaminin miktarıdır. Kedilere fazla C vitamini verilmesi ishale neden olabilmektedir. Ayrıca günlük C vitamini miktarı ihtiyacı kedinin kilosuna göre değişiklik gösterebilmektedir. Bu nedenle dozaj ayarlamasını veteriner hekim ile birlikte yapmak gerekmektedir. Genellikle kediler için günlük 25mg C vitamini yeterli olarak kabul edilir. Kediler, C vitamini sentezleyebildiği için mama üreticileri genellikle mama içeriğine C vitamini eklemez ya da çok az miktarda ekler. Bu nedenle ek olarak kedilere C vitamini verilebilmektedir. Kediler için formüle edilen vitamin ve takviyelerini burayı tıklayarak inceleyebilirsiniz.
Bununla beraber kediler stresli, hasta ya da yorgun olduğunda iyileşme için vücuttaki C vitamini kullanılır. Bu da vücuttaki stoğun azalmasına yol açar. Vücuttaki vitamin seviyelerini normale getirmek için veteriner hekimler vitamin takviyesi önerebilmektedir.
Uzun yıllardır sağlık, teknoloji, tekstil, kozmetik, evcil hayvan sağlığı ve ürünleri ile ilgili içerik üreten Ayşegül Tunçay Bilcen, sosyal medya yönetimi ve dijital pazarlama alanında da uzmanlaşmıştır. İçerik üretimi ve evcil hayvan bakımı ile ilgili deneyimleriyle Petlebi.com blog sayfasında 2020 yılından beri blog içeriği yazmaktadır.