Kedilerde Östrus Döngüsü

Dişi kedilerde östrus, kedinin üreme döngüsü sırasında çiftleşmeye hazır olduğu zaman olarak tanımlanmaktadır. Kızgınlık olarak da bilinen bu dönem dişi kedilerin çiftleşme dönemidir. Kızgınlık aslında tam olarak çiftleşme ile başlar ve çiftleşme sona erdiğinde biter. Kedilerde yumurtlamanın uyarılması için çiftleşme davranışı gerekmektedir.

Evcil kediler genellikle 5 - 12 aylıkken cinsel olgunluğa ulaşır ve ilk kızgınlıkları bu zaman diliminde yaşanır. Yetişkin kedilerde hamilelik ya da kızgınlığı etkileyen bir rahatsızlık bulunmadığı sürece üreme mevsimi boyunca tekrar tekrar kızgınlık meydana gelir. Kedilerde üreme mevsimi ocak ayı ortasından ağustos ayına kadar sürer. Bu süreçte dişi kediler yaklaşık her iki ya da üç haftada bir kızgınlığa girer. Östrus döngüsü birkaç ana aşamadan oluşur. Bu süreçte hormon dengesinde görülen değişiklikler östrus döngüsünün aşamalarını belirler.

Östrus döngüsünün aşamaları proöstrus, östrus, diestrus, anestrus ve nonöstrus şeklindedir.

Proöstrus: Östrus döneminden hemen önceki dönemdir. Bu dönemde erkek kediler dişi kedilere yanaşmaya çalışır ancak dişi kediler buna izin vermez. Yaklaşık 2 gün sürer ve dişi kedilerin davranışlarında herhangi bir değişim gözlenmez.

Östrus: Östrus dönemi ise kızgınlık olarak bilinir ve dişi kediler için çiftleşme dönemidir. Ortalama olarak 7 gün sürer. Genel olarak 2 - 19 gün kadar sürdüğü kabul edilir. Dişi kedide gözle görülür davranış değişiklikleri ile karşılaşılır.

Diestrus: Çiftleşmeden hemen sonraki dönemdir.

Anestrus: Üreme durgunluğu dönemidir. Dişi kedilerin bu dönemde erkek kediler için hiçbir çekiciliği yoktur.

Nonöstrus: Nonöstrus dönemi ise hormonal hareketsizlik dönemidir.

Kedilerde Üreme

Her ne kadar hayvanlar âleminde üreme konusunda tavşanlar meşhur olsa da aslında kedilerin de en az tavşanlar kadar ünlü olması gerekir. Kısırlaştırılmamış olan bir dişi kedi yaklaşık 4 - 18 aylıkken cinsel olgunluğa ulaşır ve çiftleşmeye hazır olur. Dişi kediler yılda 2 - 3 defa doğum yapabilirler ve her seferinde 1 - 8 adet yavru kedi dünyaya gelir. Kısacası bir dişi kedinin bir yıl içerisinde 24 tane yavru dünyaya getirmesi mümkündür. Dişi kedilerde kısırlaştırmanın birçok faydası bulunur. Ancak bazı kişiler bunu tercih etmeyebilir. Bu gibi durumlarda kısırlaştırılmamış dişi kedide meydana gelen değişiklikleri bilmek onun hayatını kolaylaştırmaya yardımcı olur.

Kedilerde çiftleşme dönemi temelde yıllık bir döngüden oluşur. Kuzey yarım kürede çiftleşme dönemi ocak - mart ayları arasında başlar ve ağustos - eylül ayları arasında sona erer. Gün süresinin kısalması ile birlikte üreme dönemi de sona erer ve anestrus dönemi başlar. Bu dönemde barınaklardaki yavru kedi sayıları ciddi biçimde artar.

Östrus Döneminde Meydana Gelen Değişiklikler

Östrus döngüsü ile beraber kedide gözle görülür değişiklikler meydana gelir. Östrus döneminde olan dişi kedilerde en sık görülen değişiklikler;

• Sürekli olarak miyavlama ya da uluma benzeri sesler çıkarma,
• Sürekli etrafta koşturma,
• Etrafa idrar bırakma,
• Vücudunu çevredeki eşyalara sürtme,
• Erkekleri kabul etme gibi değişikliklerdir.

Kediniz östrus dönemindeyken belinin okşanmasına ve kuyruk tabanının kaşınmasına, dirsekleri yere değecek şekilde ön bacağını indirip leğen kemiğini kaldırarak ve kuyruğunu sağa sola hareket ettirerek cevap verir. Östrus dönemindeki kedilerde vulvar şişmesi ya da vajinal kanama görülmez.

İlk Östrus Sonrası Kısırlaştırma

Bazı kedi sahipleri dişi kedilerini bir defa hamile kalıp doğum yaptıktan sonra kısırlaştırmayı tercih eder. Dişi kedilerin yavru kedi besledikten sonra daha arkadaş canlısı ve sosyal hâle geleceğine yönelik bir kanı bulunur. Ancak çiftleşmenin, doğum yapmanın ya da yavru yetiştirmenin böyle bir etkisi yoktur. Tam aksine bir anda evdeki kedi popülasyonunun artması gibi ciddi bir soruna kaynaklık eder. Kediler ilk kızgınlık döneminde hamile kalabilirler. Üstelik kediler gelişigüzel çiftleşen canlılardır. Yani anne ya da baba kedi yavruları ile, yavrularsa kendi aralarında çiftleşebilirler. Böyle bir durumun yaşanmaması için kedilerin cinsel olgunluğa erişmeden kısırlaştırılması tavsiye edilir.