Kedilerin gözleri ile insanların gözleri arasında birçok ortak özellik vardır. Aynı şekilde insanlarda görülen göz hastalıkları ile kedilerde göz hastalıkları da benzerlik taşır. Ancak kedilerin gözleri ile ilgili ayırt edici unsurların olduğu da bilinmektedir. Örneğin insanların göz bebekleri yuvarlak bir yapıya sahipken kedilerin göz bebekleri dikey özelliktedir. Kedilerin göz kapağı sayıları da insanlardan farklıdır. Bu yazımızın konusu kedilerin gözleri ve kedi gözleri ile ilgili ayırt edici anatomik özellikler. Keyifli okumalar dileriz...
Göz küresini çevreleyen kemikli boşluk veya yuva; yörünge (orbit) olarak adlandırılır. Kedilerin gözlerini çevreleyen orbit birkaç kemikten oluşan bir yapıdır. Aynı zamanda kasları, sinirleri, göz yaşı kanallarını ve kan damarlarını da barındırır. Gözün görünen, beyaz renkli kısmına "sklera" adı verilir. Sklera tabakası gözün en dışında yer alır ve nispeten sert bir tabakadır. Sklera, "konjonktivita" adı verilen ince bir zarla kaplıdır. Bu zar, kornea tabakasının kenarına kadar uzanır ve göz kapaklarının iç kısmını kaplar.
Kornea, gözün ön kısmında bulunan, ışığın gözün iç katmanlarına girmesini sağlayan şeffaf bir yapıya sahiptir. Kornea hem gözü korumakla hem de ışığın retinada odaklanmasında görevlidir. Kedilerin gözleri dendiğinde akla ilk gelen katman ise muhteşem renklere sahip iristir. İris; gözün dairesel biçimli renkli alanıdır. Görevi göz bebeğini daraltıp genişleterek göze giren ışık miktarını kontrol etmektir.
Gözün bir diğer önemli yapısı ise göz bebeğidir. Kedilerin göz bebekleri insanlar gibi siyah renkli olmakla birlikte dikey yapıya sahiptir. Gözün orta kısmında bulunur, sfinkter kası tarafından kontrol edilir. Kedilerin göz bebekleri ışığın az olduğu ortamlarda daha çok ışığı alabilmek için büyür, ortamda yeterince ışık olduğunda ise küçülür.
Kedi gözleri söz konusu olduğunda detaylı bilinmesi gereken yapılardan biri de göz içi merceklerdir. Mercekler, irisin arka kısmında bulunur. Tamamen şeffaf yapıya sahip olan merceklerin temel görevi ışığı retinada odaklamaktır. Bazı durumlarda kedilerin göz içi mercekleri şeffaf ve berrak yapılarını kaybederek bulutlanmaya, opaklaşmaya başlar. Bu durumda kedilerde katarakt hastalığı gündeme gelir. Kedilerde katarak hastalığı hakkında detaylı bilgi almak için, Kedilerde Katarakt Hastalığı Hakkında Sık Sorulan Sorular adlı içeriğimize buradan erişebilirsiniz. Kedilerin gözleri içerisinde bulunan lensler siliyer kaslar tarafından kontrol edilir. Siliyer kaslar gevşediğinde lensler uzaktaki nesnelere odaklanır ve göz bebekleri daralır!
Kedilerin görüşünde en önemli göz katmanlarından biri de retinadır. Retina ışık algılayan hücreler barındırır, bu hücreler fotoreseptör olarak adlandırılır. Fotoreseptörler koni ve çubuk hücreleri olarak sınıflandırılabilir. Koni hücreleri, kedilere muhteşem keskinlikte bir görüş sağlar. Bu özellikleri onların çok başarılı avcılar olmalarını; hızı ve mesafeyi çok iyi değerlendirmelerini mümkün kılar. Koni hücrelerinin kedilerin renkleri görmelerini sağladığı da kabul edilir, fakat bu bilginin %100 doğruluğu konusunda kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Koni hücrelerine ek olarak kedilerin gözleri, loş ışıkta görmeyi kolaylaştıran çubuk hücrelerine de sahiptir. Tüm bunlara ek olarak kedilerin gözlerin "tapetum lucidum" adı verilen bir katman da barındırır; ki bu katman kedilerin gözlerine geceleri gelen ışığı artırmayı sağlayan mavi ya da yeşil parıltıyı verir.
Kedilerin göz yapıları ne kadar karmaşık değil mi? O zaman biraz daha devam edelim ve hayatımızı paylaştığımız kedilere olan hayranlığımızı biraz daha artıralım... Kedilerin gözlerindeki retina tabakasındaki en hassas bölge "area centralis" yani merkez bölge olarak isimlendirilir. Bu bölge binlerce fotoreseptör içerir. Her bir fotoreseptör bir sinir fiberine yani lifine bağlıdır. Bu sinir lifleri ise bir araya gelerek optik sinirleri oluşturur. Optik sinirlerin görevi görüntüyü beyne taşımak için elektriksel uyarılara dönüştürmektir.
Kedilerin de tıpkı bizler gibi alt ve üst göz kapakları bulunur. Bu ince cilt kıvrımları refleks olarak açılıp kapanır ve gözü dış tehlikelere karşı korur. Gözü korumalarının yanı sıra göz kırpma eylemi gözün nemli kalmasını ve göz üzerindeki toz partiküllerinin de temizlenmesini sağlar. Buraya dikkat! Kedilerin alt ve üst göz kapaklarına ek olarak üçüncü bir göz kapakları daha vardır. Bu ek göz kapakları beyaz ve pembemsi renktedir. Konum olarak gözün iç kısmında, burun tarafında yer alır. Göz küresinin çizilmelere karşı korunması temel görevleridir.
Kedilerin gözlerinin sağlıklı bir şekilde çalışabilmesi için sürekli olarak nemli kalmaya ihtiyaçları vardır. Gözyaşları sayesinde gözler gereksinim duyduğu neme kavuşabilirler. Göz yaşları sudan, yağdan ve mukustan oluşmaktadır. Kedilerin de tıpkı insanlar gibi gözyaşı bezleri bulunur ve bu salgı bezleri gözlerin üst ve dış kısımlarında konumlanır. Üçüncü göz kapaklarındaki bezler de gözyaşı üretimine katkıda bulunurlar.
Kedilerin gözleri görmelerine yarayan ancak aynı zamanda hem onları çevreleyen dünyayı algılamalarını hem de hislerini yansıtmalarını kolaylaştıran organlardır. Komplekstirler ve düzenli olarak bakıma ihtiyaç duyarlar. Kedilerde göz sağlığının korunması ve iyileştirilmesi adına veteriner hekim ziyaretlerinin aksatılmaması önemli bir gerekliliktir. Ek olarak kedi göz bakımı ürünlerinin de önerilen şekilde kullanılması önerilmektedir. Kedi göz bakımı için gerekli ürünlere buraya tıklayarak ulaşabilir, dostunuzun sağlığına katkıda bulunabilirsiniz.
Evcil hayvan sağlığı ve ürünleri dâhil olmak üzere sağlık, tekstil, gıda, dekorasyon ve kozmetik gibi sektörlerde, Türkiye ve dünya genelinde marka bilinirliği yüksek firmalar için içerik üretimi gerçekleştiren Deniz Öz, sosyal medya içerik stratejisi alanında da uzmanlaşmıştır. 2020 yılından bu yana Petlebi.com blog sayfası için düzenli olarak içerik üretmektedir.
