Evcil hayvana sahip olmanın evde yaşayan insanlara sağlık açısından birçok faydalarının olduğu yıllardır bilinmektedir. Bu faydaların bazıları kedilere özelken bazıları da köpeklere özeldir. Bu yazımızda pek çok insanın merak ettiği sorulardan birisine, "Kedilerle büyümek çocuklarda astımı engeller mi?" sorusuna değineceğiz.
Bir hayvan sahiplenmek istenildiği zaman öncelikli olarak bu yeni yaşam düzeninde temizliğin nasıl olacağı düşünülür. Elbette tüylü dostlarımızla yaşamanın ve bu özel deneyime sahip olmanın bir karşılığı olarak temizlik yapmak hiç zor değil. Ancak dökülen tüyler soru işaretlerini de beraberinde getiriyor. "Evcil hayvan tüyleri hastalıklara neden olur mu?" sahiplenme öncesinde en çok sorulan sorulardan birisidir. En titiz hayvanların bile tüyleri kolayca dağılabildiği ve bu durum tamamen normal olduğu için bu soru çok sık sorulmaktadır. Ancak son yıllarda yapılan araştırmalar, evcil hayvan sahibi olmanın çocukluk alerjilerini ve çocuklarda astımın görülmesini önemli ölçüde düşürdüğüne işaret ediyor. Üstelik bu düşüş hayvanların dökülen tüyleri sayesinde gerçekleşiyor. Evcil hayvanlar sadece psikolojik olarak değil somut anlamda yani fiziksel olarak da çocuklara büyük faydalar sağlayabiliyor. Çocukların erken yaşta evcil hayvanlarla tanıştırılması onların daha şanslı bir geleceğe sahip olmasında önemli adımlardan biri olarak kabul ediliyor.
Dünyanın her yerinde evcil hayvanların çocukların sağlığına olan etkileri merak edilmektedir. Cevap konusunda bir fikir birliğine varılmamış olsa da hijyen konusunda yaygın bir anlayış bulunmaktadır. İzole ve çok steril bir ortamda yetiştirilen çocuklar daha sağlıksız olmaktadır. Bu evcil hayvanlarından bulabilecek tüm organizmaların iyi olduğu anlamına gelmez ama evcil hayvanların aşılarının düzenli yapılması, yaşam alanlarının hijyenine özen gösterilmesi ile insanlar için zararlı olabilecek organizmaların önüne kolayca geçilebilir. Kısacası evcil hayvanların ideal şartlarda yaşamalarının sağlanması, kedilerin tuvaletinin temiz tutulması, köpeklerin dışkılarının toplaması gibi unsurlara özen gösterildiği takdirde ciddi sorunların gündeme gelmesi önlenir. Diğer taraftan hayvanların kepekleri, evcil hayvan ilişkili bakteriler ve diğer çeşitli evcil hayvan partikülleri çocukların daha sağlıklı ve güçlü bir bağışıklık sistemi geliştirmelerini sağlamaktadır. Bu durum aynı zamanda çocuğu yetiştiren evcil hayvan sahibi ailenin yaşam tarzı ile de oldukça alakalıdır. Evcil hayvanlarla birlikte büyüyen ve dışarı da yeteri kadar vakit geçiren çocuklarda bağışıklık sisteminin önemli ölçüde güçlü olduğu görülmektedir.
Yapılan araştırmalara göre evde kedilere büyüyen çocuklarda alerji ilişkili antikor görülme olasılığı daha yüksek. Üç yaşına kadar kedilere karşı antikorlara sahip olan çocuklarda hırıltı gibi astımla ilişkili olan solunum yolları rahatsızlığı belirtisi görülme riskinin daha düşük olduğu görülmüştür. Kediyle büyüyen çocuk beş yaşına geldiğinde ise hırıltının görülme riski daha da düşmektedir. Sonuç olarak kedilerin çocuklarda astımı yüzde yüz engellediği söylenemez. Ancak görülme olasılığını ya da semptomlarının ortaya çıkma olasılığını düşürmeye yardımcı olduğu kanıtlanmıştır. Danimarka'da yapılan bir araştırmaya göre evde kediyle büyüyen ve genetik olarak astıma yatkın çocuklarda astım görülme oranı daha düşüktür. Diğer taraftan aynı araştırma kedi kepeği ile temasa da dikkat çekmektedir. Kedilerin kepeklerine çok fazla maruz kalınması egzama riskini arttırabilmektedir. Sonuç olarak teşhis edilmiş astımı ve kedilere alerjisi olan çocukların kedilerden uzak tutulması tavsiye edilmekte ancak teşhis edilen bir sağlık sorunu olmadığı takdirde kediler ile çocukların birlikte yaşamasında herhangi bir tetikleyici unsurun ortaya çıkmadığı görülmüştür.. Bu alanda 22.000 çocuğun katıldığı yapılan en büyük araştırmada astım, alerji ve kedi ile büyüme arasında bir ilişki bulunamamıştır.
Özellikle son yıllarda alerji ya da astıma genetik yatkınlıkla ile evdeki kedilerin ve köpeklerin ilişkisi araştırılmaktadır. Bu araştırmalarda özellikle genetik olarak astıma yatkın olan çocuklar ile evcil hayvanların ilişkisi bu araştırmaların merkezinde yer almaktadır. Genlerin kromozomlarda bulunması onların illa aktif olduğu anlamına gelmemektedir. Bazı genler diğer genlerle ya da faktörlerle olan ilişkileri sonucunda da aktif olabilmektedir. Bazı genler ise tamamen pasif kalabilmektedir. Bu durum çocukluk dönemi astımını oldukça karmaşık bir hastalık haline getirmektedir. Bu nedenle de astım ile evcil hayvanların bağlantısı ile ilgili bir fikir birliğine varılamamaktadır. Ancak yapılan araştırmalar sonucunda kedilerin çocuklarda alerji ve astıma neden olduğuna dair bir bilgi elde edilmemiştir.
Çocuklarda alerji ve astımın nedeni kediler çalışmalara değildir ancak bu sağlık sorunlarının daha kapsamlı ele alınması gerekir. Alerjiler ya da astım tek bir faktöre bağlı olarak gelişmemektedir. Hava kalitesi, sigara dumanına maruz kalmak ve benzeri birçok durum sonucunda çocuklarda astım meydana gelmektedir. Bu nedenle tek bir faktöre bağlı olarak da önlenememektedir. Evcil hayvanların astım ya da alerji riskini düşürüp düşürmediği üzerine fikir birliğine varılamamış olsa da hem psikolojik ve hem de fiziksel olarak çok önemli faydalar sağladıkları bilinmektedir.
Uzun yıllardır sağlık, teknoloji, tekstil, kozmetik, evcil hayvan sağlığı ve ürünleri ile ilgili içerik üreten Ayşegül Tunçay Bilcen, sosyal medya yönetimi ve dijital pazarlama alanında da uzmanlaşmıştır. İçerik üretimi ve evcil hayvan bakımı ile ilgili deneyimleriyle Petlebi.com blog sayfasında 2020 yılından beri blog içeriği yazmaktadır.
