Köpeklerde Görme Kaybı: Makula

İnsanlar gibi köpeklerin de gözlerinin arkasında ışığı toplayan ve yorumlaması için beyne gönderen bir retina bulunur. Retinanın merkezinde ise renkleri, düşük ışıkta nesneleri, detayları ya da küçük nesneleri görmeye yarayan makula bölgesi yer alır. Bu bölgenin bozulması ve maküler hücreler altında yer alan destek dokularından ayrılmasıyla maküler dejenerasyon meydana gelir. Sonuç olarak köpeklerde görme kaybı ortaya çıkar. Köpek özellikle karanlıkta görmekte ve çevresindeki ayrıntıları seçmekte güçlük çeker. Önce görüntünün merkezinde görme kaybı meydana gelir. Bu nedenle yüzlerin ve nesnelerin görülmesi zorlaşır. Maküler dejenarasyon genetik ya da yaşa bağlı olarak ortaya çıkar. Günümüzde herhangi bir tedavisi bulunmamaktadır. Dejenerasyon köpekte herhangi bir ağrıya neden olmaz. Hastalık yavaş yavaş ilerler. Maküler dejenerasyon özellikle dişi köpeklerde daha sık görülen bir problemdir.

Maküler Dejenerasyon Belirtileri

Maküler dejenerasyon köpekte çeşitli belirtilere neden olur. İlerleyici bir rahatsızlık olduğu için belirtiler de giderek daha fark edilir hale gelir. En yaygın belirtiler arasında;

• Gece görmede giderek zorlanma,
• Göz bebeklerinde irileşme,
• Merdiven çıkmada zorlanma,
• Mama ve su kaplarını bulamama,
• Mobilyaların ya da koltukların üzerinden kolaylıkla atlamaktan kaçınma,
• Yürürken sağa sola çarpmak ya da yerdeki eşyalara takılma,
• Kafası karışmış, sersemlemiş ve ürkmüş davranışlar sergileme yer alır.

Belirtiler ilk başta çok fazla göze çarpmaz ancak zamanla fark edilir hale gelir. Bununla birlikte köpekler diğer duyularını telafi etmede ustadır. Bu nedenle köpeğiniz bu duruma uyum sağladığında belirtilerin de iyileşme görülebilir.

Maküler dejenerasyon nedenleri hala tam olarak anlaşılamamıştır. Rahatsızlığın risk faktörleri arasında yaşlanma, genetik yatkınlık, yüksek kan basıncı, sigara dumanına maruz kalma, obezite ve pıhtılaşma önleyici ilaç kullanma yer alır. Maküler dejenerasyon bazı köpek ırklarında daha sık görülür. Özellikle Labrador Retriever, Collie ve Terrier ırkı köpeklerde maküler dejenerasyona daha sık rastlanmaktadır.

Teşhis ve Tedavi Yöntemleri

Maküler dejenerasyon teşhisi için detaylı bir göz muayenesi gerekmektedir. Yapılan muayenede retinanın makula bölgesinde kanama olup olmadığı kontrol edilir. Daha kesin bir teşhis için makulanın özel bir ekipmanla muayene edilmesi gerekir. Bu muayenede makulada ve destek dokusunda küçük yırtıklar olup olmadığı incelenir.

Maküler dejenerasyon için herhangi bir tedavi bulunmamaktadır. Bazı veterinerler antioksidan ve çinkonun görmeye yardımcı olacağını düşünmektedir ancak bu konuda kesin bir kanıt yoktur. Aile içerisinde genetik aktarım kaynaklı maküler dejenerasyona Best1 adı verilen gendeki mutasyonun neden olduğu düşünülmektedir. Best1 genindeki mutasyonun varlığı maküler dejenerasyon göstergesidir ve hem insanlarda hem köpeklerde maküler dejenerasyon ile ilgili olduğu kanıtlanmıştır. Bu doğrultuda maküler dejenerasyonun genetik manipülasyonla tedavi edilmesi araştırılmaktadır.

Bazı araştırmalarda Best1 geni taşıyan zararsız virüsler maküler dejenerasyon bulunan köpeklere enjekte edilmiştir. Sonrasında yakından takip edilen köpeklerin hem makula bölgesinde hem de bölgeyi destekleyen dokularda iyileşme elde edilmiştir. Günümüzde bu araştırmaya bağlı geliştirilen bir tedavi yoktur ancak bu tedavinin gelecekte maküler dejenerasyon problemini ortadan kaldıracağı düşünülmektedir.

Maküler dejenerasyon için henüz bir tedavi olmadığından yapılması gereken en önemli şey hasta köpeğin hayatını mümkün olduğunca kolaylaştırmaktır. Tasma kullanımı ve köpeğin ev içerisinde özellikle gece saatlerinde hareketliliğini kısıtlamak onun kendisini sakatlamasını ya da yaralamasını önler. Köpeğin görmesi zaman içerisinde kötüleşse de evin içerisinde çok sıkıntı yaşamadan hareket edebilir. Bu noktada önemli olan evin içerisinde çok büyük değişiklikler yapmamaktadır. Ayrıca yerde köpeğin takılabileceği ya da görmekte zorlanacağı eşyalar bırakmamaya özen gösterilmelidir. Görme problemi yaşayan köpekler için sesli eğitimler bulunmaktadır. Bu eğitimler görme problemi olan köpeklerin hayatını önemli ölçüde kolaylaştırmaktadır.