13.08.2021 Veteriner Hekim Tuğba Dağdelen
Köpeklerde göz tansiyonu ya da diğer adıyla glokom erken teşhis edilmesi ve mutlaka doğru tedavi yöntemleri ile yaklaşılması gereken bir sağlık sorunudur. Teşhisi ve tedavisi yapılmayan göz tansiyonu, görme kaybına neden olabilir. Bu yazımızda köpeklerde göz tansiyonu hakkında merak edilen soruların cevaplarına ulaşabilirsiniz.
Köpeklerde glokom göz içi basıncının artmasına yol açan bir sağlık sorunudur. Göz tansiyonu olarak da bilinen bu hastalığın teşhisinde göz içi basıncının tonometre adı verilen bir alet ile ölçüm yapılması esastır. Göz içi basıncın artması sonucunda retinada veya optik sinirlerde hasar meydana gelmesi söz konusu olur ve bu durumun sonucunda körlük gelişebilir.
Göz içi basıncı, aqueous humor siliyer uzantıları tarafından kan sıvısının süzülmesi ile oluşur. Süzülme sonucunda ortaya çıkan hafif formdaki sıvı kornea ve iris arasındaki boşluğu doldurur. Sıvı aynı zamanda kornea ve lensi besler, göz içi basıncı oluşturarak göze şeklini verir. Göz içi basıncı oluşturan sıvı göz içerisindeki yapıların ihtiyacı olan besinleri ve oksijeni taşır. Fazla sıvı kornea ve iris arasında dolaşırken boşaltılır. Göz içi basıncı sıvı üretimi, emilimi veya drenajı eşit seviyede olduğunda sabit kalır.
Köpeklerde göz tansiyonu ya da diğer adıyla glokom göz içindeki sıvının yeterince emiliminin olmaması ya da yeterli miktarda drenaj sağlanmaması sonucunda ortaya çıkar. Göz içi basıncı artması aşırı sıvı üretimi ile de gerçekleşebilecek gibi gözükse de aslında aşırı sıvı üretimi ile alakalı değildir. Köpeklerde glokom birincil veya ikincil glokom olarak sınıflandırılır.
Birincil Glokom: Sağlıklı bir gözde göz içi basıncının artması durumu olarak ifade edilebilir. Bazı ırklarda birincil glokom daha yaygın olarak görülür. Drenaj açısındaki kalıtsal anatomik anomaliler sebebiyle birincil glokom meydana gelir. Akita, Dalmaçyalı, Norveç Elkhound, Cocker Spaniel, Chow Chow, Danua, Sibirya Kurdu, Samoyed, Bull Mastiff gibi ırklardan birincil glokom görülme ihtimali daha fazladır.
İkincil Glokom: Bir hastalığıa ya da gözde yaralanmaya bağlı olarak göz içi basıncı artması sonucunda ortaya çıkan glokom, ikincil glokom olarak ifade edilir.
İkincil glokom nedenleri;
Yüksek göz içi basıncının oluşması retina ve optik sinirde hasara neden olur. Retina göz küresinin en iç kısmındaki astar tabakadır. Bu tabaka ışığa duyarlı çubuklar, koniler ve görüntüleri sinir sinyallerine dönüştüren hücreler içerir. Optik sinir ise gözün arkasında bulunan ve beyne giden sinirdir. Retinadan gelen sinyalleri beyne ileterek görmenin gerçekleşmesini sağlar. Bu iki yapı göz içi basıncın artması ile deforme olabilir ve sonuç olarak görme kaybı yaşanabilir.
Köpeklerde glokom ya da göz içi basınç artışı insanlarda olduğundan çok daha şiddetli ağrıya neden olabilir. Ancak köpekler yaşadıkları sağlık sorunlarını insanlar gibi ifade edemezler. Bu nedenle onların ne zaman acı çektiğini anlamak zor olabilir. Köpeklerde glokom ile ilgili dikkat edilmesi gereken belirtiler;
Yukarıdaki belirtilerden herhangi birini fark ettiğiniz anda köpeğinizi bir veteriner hekime götürmeniz gerekir. Zamanında müdahale edilmeyen glokom şiddetli ağrının yanı sıra görme kaybına neden olabilir.
Köpeklerde göz tansiyonu geri dönüşü olmayan hasar bırakmadan ve körlük riski oluşturmadan önce tedavi edilmelidir. Bu nedenle göz içi basıncına neden olan durumun en kısa sürede anlaşılması ve tedavinin başlatılması gerekir. İlaç tedavisi bu sağlık sorununda sıkça tercih edilmektedir. İlaç tedavisinin işe yaramadığı durumlarda ya da ilerlemiş vakalarda cerrahi müdahalenin de değerlendirilmesi gerekir.
İlaç Tedavisi: Göz içi basıncı düşürmek ve basıncı mümkün olan en kısa sürede göz içi basıncı normal aralığına çekmek için ilaç tedavisi uygulanabilir. Göz içi basıncının düşürülmesi için topikal ilaçlar tercih edilirken soruna bağlı meydana gelen ağrının kontrol altına alınması için de ilaç kullanımı önerilebilir.
Siklokriyoterapi: Göz içi sıvısı üreten hücrelere müdahale edilen bir uygulamadır. Sıvı boşaltılabilir ve göz içinde sıvı birikmesini engellemek için hücrelere müdahale edilebilir. Bu prosedür genellikle erken teşhiste uygulanır.
Cerrahi: Glokomun uzun süre teşhis edilmemesi durumunda tercih edilen yöntemdir. Bu durumda optik sinir ve kornea onarılamayacak hasarlar aldığında gözün alınması ihtiyacı gündeme gelir. Bölgede şiddetli ağrı meydana gelmemesi adına oküler boşluğun ortaya çıkmayacağı şekilde boş yuva kapatılabilir ya da göz boşluğu bir protez ile doldurulabilir.
Köpeklerde glokom teşhisi konulup tedavisi yapıldıktan sonra düzenli olarak takibinin yapılması gerekir.
