23.12.2021 Veteriner Hekim Tuğba Dağdelen
İdrar yolları tümörleri bulundukları bölgede kanser oluşumuna neden olan tümörlerdir. Köpeklerde idrar yolu tümörleri yaygın olarak mesane kanserine neden olur. Erken teşhisin ve tedavinin yaşam konforu açısından çok önemli olduğu hastalıklardan birisi olan mesane kanseri hakkında merak edilenleri bu yazımızda bulabilirsiniz.
Mesane kanseri idrar yolları tümörünün mesanede meydana gelmesinden kaynaklanan bir kanser türüdür. İdrar yolları tümörü, idrar sistemini oluşturan hücrelerin düzensiz ve kontrolsüz bir şekilde büyümesi olarak tanımlanabilir. İdrar yolları tümörü böbrekleri, idrarı böbreklerden mesaneye taşıyan üreteri, mesaneyi, prostatı ve idrarı mesaneden dışarı atmayı sağlayan üretrayı etkilemektedir.
Köpeklerde mesane kanseri açık ara farkla en sık rastlanan idrar yolları kanseridir. Mesane kanserinin farklı türleri bulunmaktadır. Bunların başında da transizyonel hücreli mesane kanseri gelmektedir. Transizyonel hücreli mesane kanseri, mesaneyi kaplayan hücrelerden kaynaklanır. Mesane tümörleri, mesane duvarında kalınlaşmaya neden olan inflamatuar kitleler veya polipler gibi kanser olmayan iyi huylu yapılardan ayırt edilmelidir. Köpeklerde idrar kesesi kanseri mesane duvarının kas dokusu gibi derin dokulara kadar inebilmektedir. Mesanenin büyümesi sonrasında meydana gelen sıkışıklık idrarın böbreklerden mesaneye ya da mesaneden dışarı aktarılmasını zorlaştırmaktadır.
Mesane kanserinin lenf düğümlerine, akciğere, karaciğere ve diğer organlara sıçrama olasılığı bulunmaktadır. Köpeklerde mesane tümörü insanlardaki gibi düşük seviye yani yüzeysel ve yüksek seviye yani istilacı olmak üzere ikiye ayrılır. İnsanlarda genellikle düşük seviye mesane kanseri görülmektedir ve bu kanser mesane dışına pek sıçramaz. Diğer taraftan köpeklerde ise yüksek seviye mesane kanseri daha sık görülmektedir ve kısa süre içerisinde vücudun diğer bölümlerine sıçrayabilmektedir.
Mesane kanserinin neden olduğu genellikle bilinememektedir. Ancak genel olarak köpeklerde mesane kanseri genetik yatkınlık ve çevresel etmenlerin bir araya gelmesiyle gelişmektedir. Bazı türlerde mesane kanserine genetik yatkınlık daha yüksektir. Scottish Terrier ırkında mesane kanseri görülme olasılığı diğer ırklardan 18 - 20 kat daha fazladır. Kansere neden olan çevresel etmenlerin başında da zirai ilaçlar ve böcek ilaçları gelmektedir. Evcil köpeklerde mesane kanserinin başlıca nedeninin köpeğin çevresindeki insanların sigara içmesi olduğu düşünülmektedir. Bu kanser türü genellikle orta yaşlı köpeklerde görülmektedir. Ayrıca aşırı kilo da köpeklerde mesane kanseri görülme riskini önemli ölçüde arttırmaktadır. Kronik mesane enfeksiyonu ya da enflamasyonu da mesane kanseri riskini arttıran diğer etmenler arasında yer alır.
Mesane kanseri belirtileri meydana geldiği bölgeye göre değişiklik gösterebilmektedir. En sık rastlanan belirtiler;
Mesane kanseri ile beraber tekrarlayan idrar yolları enfeksiyonu birlikte görülebilmektedir. Mesanenin büyümesi ile üretranın sıkıştığı durumlarda idrarın mesaneye akması zorlaşır. Bu nedenle böbrek içerisinde birikir ve bu da ağrıya neden olur. Ayrıca uyuşukluk, kusma ve ishal gibi belirtiler de mesane kanserinde görülebilmektedir. Mesane kanseri genellikle kemik de dahil olmak üzere vücudun diğer dokularına sıçramaktadır. Bu da beraberinde yeni belirtilerin görülmesine neden olmaktadır.
Tekrarlayan idrar yolları enfeksiyonu ya da idrar yolları enfeksiyonunun bir türlü tedavi edilememesi durumunda mesane kanseri şüphesi ortaya çıkabilmektedir. Bu durumda genellikle röntgen ve ultrason gibi görüntüleme yöntemlerinden yararlanılarak teşhis konulur. Böylelikle böbreklerde, mesanede ya da idrar yollarında başka bir kitle olup olmadığı kontrol edilebilmektedir. Böbrek fonksiyonunu değerlendirmek için idrar tahlili ve kan tahlili yapılır. Bazı durumlarda kanserli hücrelere idrar tahlilinde de rastlamak mümkündür. Fiziksel muayene esnasında böbreklerin büyük ve sert görülmesi de şüphe oluşturabilmektedir. Doku biyopsisi de tanı koyabilmek için başvurulan yöntemlerden bir tanesidir. Anormal dokudan ya da tümörden alınan bir parça mikroskop altında incelenir. Bu incelemeye histopatoloji adı verilmektedir. Histopatoloji ile kanser tanısının koyulmasının yanı sıra aynı zamanda hangi tür tümörün kansere neden olduğu da belirlenebilmektedir. Mesanede meydana gelen tümörlerden kateterizasyon ile de parça alınabilmektedir. Mesane kanseri için başvurulabilecek bir diğer tanı yöntemi de sistoskopidir. Ucunda kamera bulunan küçük bir tüp mesaneye ulaştırılarak bölgeler incelenebilir ve biyopsi için doku örneği alınarak gerekli incelemeler sonucunda tanı konulabilir.
Köpeklerde görülen iki tip mesane kanseri türü vardır. Düşük ve yüksek seviye tümörlere bağlı mesane kanseri olarak ifade edilen türler arasından yüksek seviye tümörlerden kaynaklı mesane kanseri daha yaygın görülmektedir. Düşük seviye tümörler sadece mesanede meydana gelir ve genellikle vücudun diğer bölgelerine sıçramaz. Mesanede çok büyümeye neden olmadığı durumlarda da bir belirti göstermeyebilirler. Ancak yüksek seviye tümörler lenf düğümleri, akciğer, karaciğer, kemik, beyin, omurilik ve böbrek üstü bezlere sıçrayabilmektedir. Kanserin ilerlemesini gözlemek için ilk olarak nereye doğru ilerleyeceğini belirlemek gerekmektedir. Akciğer, omurilik, ve kalçaları kontrol etmek için röntgen tercih edilmektedir. Karaciğer, böbrek üstü bezleri ve lenf düğümleri de ultrason ile kontrol edilir.
Mesane kanserinin tedavisi tümörün tipine, seviyesine ve lokasyonuna göre değişiklik gösterir. Mesane kanseri genellikle non steroidal antirnflamatuar ilaçlar ile tedavi edilmektedir. Ancak bazı durumlarda kemoterapi ya da radyasyon terapisine de başvurulması gerekebilir. Mesane kanserine neden olan tümörler genellikle mesanenin üretraya bağlandığı noktada görülürler. Bu nedenle cerrahi müdahale bir seçenek olmaktan çıkmaktadır. Bu bölge dışında mesanenin farklı bölgelerinde oluşan tümörler ameliyat ile alınabilmektedir. İdrar akışının zorlandığı durumlarda tedavinin birincil önceliği bu akışı normale çevirmektir aksi takdirde idrar akışının yeteri kadar gerçekleşmemesi hayati tehlikeye neden olabilmektedir.
Veteriner hekim kimliğiyle evcil hayvan sağlığı hakkında farkındalığı artırmak için Petlebi.com blog sayfasına yazıları ile değer katan Tuğba Şenol Dağdelen, evcil hayvanlarda hastalıkların önlenmesi, teşhis ve tedavisi, hayvan davranışları ve ferahı, evcil hayvanlarda beslenme ve diyeti özelinde çalışmalarını sürdürmektedir.
