Bütün gün keyifle uyuklayan, tüylerini temizleyen, canı sıkıldığı zaman oyun oynayan kedilerin stresli bir yaşamı olduğu düşünülmeyebilir. Ancak kediler oldukça hassas canlılardır ve genellikle etraflarındaki olaylardan ya da farklı canlıların onlarla iletişime geçmesinden endişe duyabilirler. Yalnız bir tür olarak bilinen vahşi kedilerden evrilen evcil kediler yaşadıkları stresi ya da sağlık sorunlarını gizlemede oldukça başarılıdır. Bu davranışın altında ise kedilerin vahşi doğada yırtıcılar için kolay bir hedef olduklarını gizleme iç güdüsü yatar. Hasta ya da iyi hissetmeyen bir kedi kolay bir av haline geleceği için kediler evcilleşseler dahi bu iç güdülerini devam ettirirler.
Bir kedinin stres altında olduğunu fark etmek ve stresin nedenini bulmak kedinin genel sağlık durumu açısından önemlidir. Bu yazımızda stres yaşayan kedilerin davranış biçimleri, stresin kediler üzerindeki etkileri ve kedilerde stres azaltma yolları hakkında bilgi bulabilirsiniz.
Kediler rutinlerine ve yaşadıkları alanlara bağlı canlılardır ve değişimle başa çıkmakta zorlanırlar. Bir kedinin yaşam alanında meydana gelen ufak bir farklılık stres yaşamasına neden olabilir. Kum kabının yerinin değişmesi gibi küçük değişikliklerden evden taşınma gibi büyük değişimlere kadar pek çok farklı olay kedinin kendisini stresli hissetmesine yol açabilir.
Yolculuk: Kediler yaşam alanlarını güvenli alanları olarak kabul ettikleri için yolculuk onlar açısından stresli bir deneyimdir. Kedilerin zorunlu hâller ve veteriner hekim ziyaretleri dışında evlerinden ayrılmaması önerilir. Yavruluk döneminden itibaren ailesi ile dışarıda zaman geçirmeye alışan ve stres yaşamayan kedilerin de gerekli güvenlik önlemleri alınarak, veteriner hekimlerin de onaylamaları durumunda, dışarı çıkarılması gündeme gelebilir.
Taşınma: Yaşam alanının tamamen değişmesi kediler için oldukça stresli bir durumdur. Taşınma sürecinde eşyaların toplanmasından yeni bir eve yerleştirilmesine kadar geçen sürede kedinin stres yaşamasına neden olabilecek pek çok olay yaşanır.
Kokular ve Sesler: İnsanlar yaşam alanlarını değerlendirirken daha çok görsele odaklanır. Kediler ise çevrelerini daha çok koku ve işitme duyularıyla algılamayı tercih ederler. İnsanlara çekici ve güzel gelen kokular kediler için rahatsız edici ve bunaltıcı olabilir. Ayrıca insanların kolayca fark etmediği kokuların da kedileri rahatsız edebileceğini unutmamak gerekir. Tütsü, esansiyel yağlar ve kokulu mumlar insanlar için oldukça hoş olsa da kedileri rahatsız edebilir. Kediler kendi kokularını çevrelerindeki nesnelere yanaklarında ve pati yastıklarında bulunan koku bezleri aracılığı ile bırakırlar. Kokuları kedilerin kendilerini yaşam alanlarında daha güvende ve rahat hissetmelerine yardımcı olur. Kedilerin bıraktıkları kokuları silmek ya da baskılamaya çalışmak onların kendilerini güvende hissetmelerinin önüne geçer.
Tuvalet: Kedi tuvaletinin kedinin kendisini rahat ve güvende hissettiği bir yerde durması gerekir. Tuvaletin bulunduğu yerin çok gürültülü ve aşırı aydınlık olmaması önerilir. Kedi tuvaletinin kirli olması da kedinin stres yaşama nedeni olabilir. Eve yeni bir kedi geldiği zaman kedilerin aynı tuvaleti kullanması da stres nedenidir. Birden fazla kediniz varsa kedi tuvaleti sayısının kedi sayısına uygun olacak şekilde belirlenmesi önemlidir.
Temas: Kedilerin sevgilerini gösterme şekilleri insanlardan oldukça farklıdır. Onların strese girmesini önlemek için davranışlarını takip etmek gerekir. Bir kediye aniden sarılmak stresli hissetmesine neden olur. Kediler birlikte yaşadıkları insanlarla temas etmek istedikleri zaman bacaklara sürtünebilirler, ellerine yaslanabilirler ya da kucağa oturabilirler. Bu mesajların alınması durumunda kedinin temas etmek istediği çıkarımı yapılabilir.
Rutinde Değişme: Kediler yaşam alanlarına olduğu kadar rutinlerine de bağlı canlılardır. Kedinin rutininde değişim meydana gelmesini engellemek her zaman mümkün olmasa da değişim yaşandığı zaman bunu etkilerini azaltmaya çalışmak gerekir. Örneğin mamasının her gün aynı saatlerde verilmesi, taranma sıklıklarının belirlenmesi, macun tüketiminin sürekliliği gibi rutinlere sahip olmak ve bu rutinlere uyum sağlamak streslerini azaltacaktır.
Yeni Bir Aile Üyesi: Yeni doğan bir bebek, eve uzun zaman sonra geri dönen bir aile üyesi ya da yeni bir patili dost... Kediler yaşam alanlarına sonradan dahil olan canlılara karşı tedbirlidir. Kedinin yaşam alanına dahil olan canlılar stres nedeni olabilir.
Kediler stresli olduklarını saklamak için çaba harcasalar da kedilerin davranış değişimleri onlarla ilgili çok fazla bilgi verir.
Kediler tuvaletlerinden farklı bir yere idrar yaptığı zaman bu kedi sahibine bir sorun olduğu mesajını verir. Böyle bir durumda veteriner hekiminizden bilgi almak en iyisidir. Tuvalet ve kum dışına idrar yapmak stresin yanı sıra idrar yolu sorunlarına da işaret edebilir.
Kedinin ishal ya da kabız olması bir sağlık sorunu yaşadığı anlamına gelebilir. Bu durumlar strese bağlı meydana gelen kısa süreli sorunlar olabileceği gibi ciddi bir problemin belirtisi olarak da görülebileceğinden veteriner hekime danışmak en doğrusudur.
Kediler uyanık oldukları zamanın önemli bir kısmını kendilerine bakım yaparak geçirirler. Ancak stres altındaki kedilerde yalanma davranışı aşırıya kaçabilir. Belirli bir bölgede tüylerin dökülmesi ve kelleşme görülmesi o bölgenin aşırı yalandığının belirtisidir.
Aşırı yalanmaya benzer bir şekilde aşırı kaşınma da stres sorunu gibi çeşitli sorunların bir belirtisi olarak ortaya çıkar. Kedinizde aşırı kaşınma problemini fark etmeniz durumunda veteriner hekimle iletişime geçmeniz tavsiye edilir.
Saklanma kediler arasında sık görülen bir davranıştır. Ancak kedilerin sürekli olarak evdeki insanlardan kaçması ve saklanması bir davranış bozukluğudur. Stres ve anksiyete bozukluğunun en yaygın belirtilerinden birisi saklanmadır.
Kediler insanlarla iletişime geçmek istedikleri zaman miyavlama seslerini kullanırlar. Kedinizin her zamankinden daha fazla miyavladığını ya da normalden farklı sesler çıkardığını fark ettiğiniz zaman hareketlerini ve sağlığını biraz daha yakından gözlemlemeye özen göstermeniz tavsiye edilir.
Kedilerde iştahın aniden azalması bir sorun olduğuna işaret eder. Stres ya da anksiyete iştah azalmasına neden olabileceği gibi farklı sağlık sorunları ihtimali de göz önünde bulundurulmalıdır.
Kedilerin günlük uyku süresi genel olarak yüksek olduğundan normalden fazla uyuduklarını fark etmek zor gelebilir. Ancak kedinin normal rutinine alışkın olan kedi sahipleri uyku süresindeki artışı ya da kedinin hareketlerindeki azalmayı daha kolay fark edebilir. Uyku süresinin artması ya da hâlsizlik strese bağlı olabilir.
İnsanlara, evdeki diğer evcil hayvanlara ya da dışarıda görülen canlılara karşı agresif hareketler sergilenmesi kedinin stresli olmasından kaynaklanıyor olabilir.
Kedilerin strese girmesini engellemek ya da kedinin mevcut stresini azaltmak için yapılabilecek bazı düzenlemeler vardır.
Kedinin taze su ve mama erişiminin sürekliliğini ve kendine özel alanları olmasını sağlamak gerekir. Kedi yatağı, tırmalama tahtası gibi eşyalar kedinin kendisini daha güvende ve rahat hissetmesine yardımcı olur. Kedilerin severek kullanacağı tırmalama tahtası çeşitleri için burayı tıklayabilirsiniz.
Birden fazla kedinin yaşadığı evlerde ise her kedinin kendi kokusunu bırakabileceği eşyaları olmasına özen göstermek gerekir. Kedi tuvaleti sayısının kedi sayısından bir fazla olması da kedilerin daha rahat hissetmesine yardımcı olur.
Evde yaşayan kedinin güvende hissetmesi için ihtiyaç duyabileceği alanların hazırlanması gerekir. Kediler yüksekte bulunan ya da saklanabilecekleri yerlerde daha rahat hissederler.
Dışarıya çıkma alışkanlığı olan kediler için sadece onların kullanımına uygun olan çipli tasmalarla çalışan kedi kapılarıyla evlerine istedikleri zaman ulaşmalarını sağlamak gerekir.
Kedilerin tüm eşyaları aynı zamanda temizlenmemelidir. Kediler kokulara önem veren canlılar oldukları için eşyalarının aynı zamanda temizlenmesi tedirgin hissetmelerine neden olur.
Çevresel gürültünün yüksek olduğu ya da kedinin çok tedirgin olduğu zamanlarda kedi stres giderici olarak beyaz gürültü tercih edilebilir. Ortak sesi olarak beyaz gürültü kullanılması ya da kediler üzerinden rahatlatıcı etkisi olduğu bilinen müziklerin tercih edilmesi kedilerde kaygının azalmasına yardımcı olur.
Kedilerin strese girmesini önlemek ve stresten uzaklaşmalarını sağlamak için çevresel faktörleri düzenlemenin yanı sıra onların rahatlamasını sağlayacak farklı teknikleri de kullanabilirsiniz.
Kediler yavruluk dönemlerinde anneleri tarafından masaj yapılarak ve yalanarak rahatlatılırlar. Kedinizi rahatlatmak için masaj yapabilirsiniz. Kedinizin yüzünü baş parmağınız ile okşayarak onu yavruluğuna dönmesini sağlayabilirsiniz. Kediniz yüzüne yaptığınızdan masajdan keyif alırsa ona daha kapsamlı bir kedi masajı sunabilirsiniz. Kedinizin sırtına hafif hafif masaj yapmak onun rahatlamasına yardımcı olur. Eğer kediniz masajdan hoşlanırsa sırt bölgesinin kapsamını artırarak masaja devam edebilirsiniz. Elbette her kedi farklıdır bazı kediler için sahiplerinin doğrudan yaptığı masaj çok keyifliyken bazıları nazikçe taranmaktan hoşlanırlar.
Kedilerin stresini azaltmanın eğlenceli ve hareketli yöntemlerinden birisi de oyun oynamaktır. Kedinin enerjisini atması, günün stresinden uzaklaşması ve iç güdülerini tatmin etmesi için keyifli bir oyun seansından daha iyisi yoktur.
Kediler lezzetli atıştırmalıklardan keyif alırlar. Onların damak zevklerine uygun şekilde hazırlanan kedi ödül mamalarını oyun ya da masaj seanslarının bir parçası haline getirebilirsiniz. Kediler için özel olarak formüle edilen kedi ödül maması çeşitlerini buraya tıklayarak inceleyebilirsiniz.
Bazı kediler kedi çimine bayılır. Sizin kediniz de çim seviyorsa hem sindirim sisteminin rahatlaması hem de rutinine keyifli bir adım daha eklemesi için onun için kedi çimi yetiştirebilirsiniz.
Evcil hayvan sağlığı ve ürünleri dâhil olmak üzere sağlık, tekstil, gıda, dekorasyon ve kozmetik gibi sektörlerde, Türkiye ve dünya genelinde marka bilinirliği yüksek firmalar için içerik üretimi gerçekleştiren Deniz Öz, sosyal medya içerik stratejisi alanında da uzmanlaşmıştır. 2020 yılından bu yana Petlebi.com blog sayfası için düzenli olarak içerik üretmektedir.
