Solunum sıkıntısı veya solunum zorluğu olarak da adlandırılan dispne; kedilerin nefes almada, nefes vermede ya da her ikisinde birden zorlanması ile karakterize bir durumdur. Tek başına bir hastalık olmaktan ziyade farklı sağlık sorunlarının bir semptomu veya sonucu olarak ortaya çıkabilir.
Kedilerde solunum zorluğunun farklı belirtileri bulunmakla birlikte türleri de farklılık gösterebilir. Bu nedenle kedilerde solunum zorluğu türleri ve belirtileri hakkında bilgi sahibi olunması önemlidir. Bu yazımızda kedilerde solunum zorluğu özelinde önemli bilgiler bulabilirsiniz.
Konu hakkında detaylı bilgi aktarmadan önce bu sağlık sorunun acil tıbbi destek gerektiren durumlar arasında yer aldığını belirtmek isteriz. Bu gerekliliğin en önemli nedeni, kedilerde solunum sıkıntısına yol açan temel unsurların genellikle ciddi sağlık sorunları olmasıdır. Diğer bir neden ise kedilerin hastalık belirtilerini saklama konusundaki uzmanlıklarıdır. Solunum sıkıntısı fark edilebilir bir noktaya geldiğinde bu sorunun daha büyük bir nedeni olduğu kabul edilir.
Kedilerde solunum zorluğu, çeşitli solunum şikâyetlerini ifade etmek için kullanılan çatı bir terim olarak düşünülebilir. Farklı tiplerdeki solunum zorlukları, farklı şekillerde ortaya çıkar.
"Neden Hızlı Hızlı Nefes Alır?" adlı içeriğimizde köpeklerde soluk soluğa nefes alma hakkında detaylı bilgi aktarmıştık. Köpeklerden farklı olarak kedilerin soluk soluğa kalmaları yaygın bir durum değildir. Köpekler oyun oynadıktan sonra soğumak için böyle bir davranış gösterebilseler de kedilerin aynısını yapması beklenmez. Kedilerin soluk soluğa nefes almasının ardında genellikle aşırı stres vardır. Bu gibi bir durumda kedilerin stres yaşamasına neden olan faktörlerin belirlenmesi gerekir.
Kedilerde hırıltılı solunum, kediler nefes verdiğinde hırıltı duyulması ile karakterizedir. Bu sorunun ardında hava yollarının daralması, kısmi hava yolu tıkanıklıkları ya da astım gibi kronik solunum yolu hastalıkları bulunabilir. "Kedilerde Astım Nedir? Belirtileri ve Tedavi Süreci" adlı içeriğimizde konu hakkında daha detaylı bilgi bulabilirsiniz.
Kediler yeterli oranda oksijenle buluşamadıklarında ya da kanlarındaki karbondioksit miktarı fazlalaştığında oksijen alımının artırılması için hızlı nefes almaya başlarlar. Yoğun bir egzersiz kedilerin solunum hızını artırabilir ancak dinlenmeye geçtiklerinde normalleşmenin başlaması beklenir. Kedi aşırı hareketli olmadığında hızlı nefes almaya başlıyorsa dikkatli olunmasında fayda vardır. Üst solunum yolu rahatsızlıkları, akciğer ve kalp hastalıkları, kontrol altına alınmamış metabolik rahatsızlıklar, ağrı, stres ve vücut ısısındaki yükselme benzer belirtiye neden olabilir.
Solunum zorlukları tiplerinden biri derin derin nefes almadır. Kedilerin derin nefes alması solunum sorunlarının üstesinden gelinmesi amacını taşıyabilir. Yakından gözlem yapıldığında kedilerin nefes almak için ekstra gayret gösterdikleri fark edilebilir.
Tüm bunlara ek olarak kedilerin ağızdan nefes alması, gürültülü nefes alması, dinlenme hâlindeyken zor nefes alması, nefes alırken yutkunması gibi durumlar da kedilerde solunum zorluklarına örnek olarak gösterilebilir.
Solunum zorlukları tiplerinden biri ya da birkaçı görülen kedilerin zaman kaybedilmeden veteriner hekimler tarafından muayene edilmeleri gerekir. Böylece tedavi süreçlerine hızla başlanarak kedilerin hem sağlıkları hem de yaşam kaliteleri yükseltilebilir.
Kedilerde solunum zorluklarına neden olan birçok farklı faktör olabilir. En sık görülen nedenler arasında astım, kronik bronşit, solunum yollarını etkileyen enfeksiyonlar veya kanser türleri, kalp hastalıkları, akciğerlerin çevresinde sıvı veya faz birikmesi, toksinlere maruz kalma, travma ve yabancı cisimlerin solunum yollarını tıkaması vb. yer alır.
Kedilerde solunum yolu problemlerinin teşhis süreci, kedi özelinde planlanır. Kedinin durumu ağırsa öncelikle durumunun stabilize edilmesi amacıyla oksijen terapisinin başlatılması gerekli olabilir. Kedinin durumu stabil hâle geldiğinde fiziksel muayene tamamlanır ve kedi sahiplerine semptomların ne zaman görülmeye başlandığı, ne sıklıkta ortaya çıktığı gibi hastalık öyküsü hakkında sorular sorulur. Kedilerde solunum zorluklarının nedeninin tespit edilmesi için tam kan sayımı, kan kimyası testi, idrar tahlili, tansiyon ölçümü, dışkı analizi, ekokardiyogram, göğüs röntgeni gibi farklı teşhis yöntemlerine başvurulabilir.
Tedavi süreçleri solunum zorluğunun nedeni ve solunum zorluğunun ne kadar şiddetli yaşandığı gibi önemli değişkenler doğrultusunda planlanır. Bu nedenle tek bir tedavi yönteminden bahsetmek doğru değildir. Örneğin astım ve kronik bronşit nedeniyle solunum zorluğu yaşandığında hava kanallarının açılması ve inflamasyonun azaltılması için ilaç kullanımı önerilebilir. Kanser teşhisi konulduysa kedinin ömrünü uzatmak ve/veya yaşam kalitesini yükseltmek için kemoterapi, radyoterapi, palyatif bakım ve ameliyat gibi farklı tedavi yöntemlerine başvurulabilir. Bakteriyel enfeksiyonların tedavisi için antibiyotik, mantar enfeksiyonlarının tedavisi için antifungal ilaçlar, viral enfeksiyonların tedavisi için ise bütüncül yaklaşımlar sergilenebilir.
Kedilerde solunum zorluklarına yol açan nedenlere bağlı olarak tedavi alternatiflerinin değişmesi mümkündür. Önemli olan kedilerin kapsamlı bir muayene sürecinden geçirilmeleri ve solunum sıkıntısı yaşamalarına neden olan temel unsurun keşfedilmesidir.
Evcil hayvan sağlığı ve ürünleri dâhil olmak üzere sağlık, tekstil, gıda, dekorasyon ve kozmetik gibi sektörlerde, Türkiye ve dünya genelinde marka bilinirliği yüksek firmalar için içerik üretimi gerçekleştiren Deniz Öz, sosyal medya içerik stratejisi alanında da uzmanlaşmıştır. 2020 yılından bu yana Petlebi.com blog sayfası için düzenli olarak içerik üretmektedir.
