Köpeklerde kanser düşünüldüğünden de yaygındır. Özellikle 10 yaşın üzerindeki köpeklerde kanser riski belirgin ölçüde artmaktadır: Uzmanlar 10 yaşın üstündeki köpeklerin %50'sinde kanser bulunduğunu belirtmektedir. Yaşın ilerlemesi ile birlikte bağışıklık sisteminin zayıflaması zararlı hücrelerin artışının kontrolünü zorlaştırıyor. Yaşa bağlı olarak hücre onarımının azalması da yaşlı köpeklerin çevresel kanserojenlere daha uzun süre maruz kalması da yaşın önemli bir risk faktörü olması ile sonuçlanıyor.
Bazı kanser türleri diğerlerinden daha yaygın şekilde görülür. Cilt kanseri, lenfoma ve kemik kanseri köpeklerde en sık görülen kanser türlerine örnek olarak gösterilebilir. Tıpkı insanlarda olduğu gibi köpeklerde de erken teşhis son derece önemlidir. Bu nedenle köpeklerde kanser belirtileri hakkında farkındalığın artması gerekir. Köpeklerde kanser belirtileri hakkında hazırladığımız bu yazımızda köpek sahipleri tarafından bilinmesi gerekenleri bulabilirsiniz.
Hücrelerin kontrolsüz olarak büyümesi ve çoğalması ile karakterize kanser, insanlarda olduğu gibi köpeklerde de farklı nedenlerle meydana gelebilen bir hastalıktır. Kanserin potansiyel nedenleri şu şekilde sıralanabilir:
Köpeklerde kanser her zaman spesifik belirtilere neden olmayabilir, üstelik kanser belirtileri de belirtilerinin şiddeti de köpek özelinde değişebilir. Yine de yaygın belirtilerden bahsetmek mümkündür. Köpeklerde en sık görülen kanser belirtileri şu şekilde sıralanabilir:
Cilt altında hissedilen şişlikler ve yumrular, köpeklerde yaygın görülen kanser belirtileri arasında yer alır. Köpeğin vücudunun herhangi bir yerinde ortaya çıkabilen şişlikler ve yumrular her zaman kötü huyludur demek doğru bir yaklaşım değildir: Şişlikler iyi huylu yağ bezeleri de olabilir. Dolayısıyla köpeğin bedeninde şişlik fark edildiği anda veteriner hekim kliniklerine götürülmesi gerekir. Yumruların yeri kadar boyutu ve şekli de değişebilir. Köpeği severken vücudunun farklı bölgeleri kontrol edilmelidir. Böylece yumrular erken dönemde fark edilebilir ve tedavi seçeneklerine başvurulabilir.
Köpeklerde iştah azalması ve ani kilo kaybı dikkat edilmesi gereken semptomlar arasında yer alır. Bu semptomların ardında diş problemleri ya da farklı sağlık sorunları da bulunabilir. Yine de iştahın azalması ve kilo kaybı gibi belirtiler her zaman dikkat gerektirmektedir.
Astım, alerji, toksinlerle temas gibi birçok unsur köpeklerde öksürüğe ve nefes almakta zorluğa yol açabilir. Sıklıkla kalp ve akciğer hastalıkları ile ilgili şüphe yaratabilen bu belirtiler, kansere de işaret edebilir. Özellikle boğaz bölgesinde büyüyen nodüllerin yutkunma zorluklarına, öksürüğe ve solunum zorluklarına neden olabildiği bilinmektedir. Benzer belirtiler sergileyen köpeklerin veteriner hekim kontrollerine götürülmeleri ihmal edilmemelidir.
Köpeklerde su tüketiminin ideal seviyede olması gerekir, su tüketiminde belirgin ölçüde artış yaşanması dikkate değer semptomlar arasında yer alır. Özellikle köpekler geceleri daha sık tuvalete çıktığında veteriner hekimlerin görüşleri alınmalıdır.
Köpeklerde kanser belirtileri arasında kronik ağrı da bulunur. Köpekler yaşadıkları sağlık sorunlarını saklamaya meyilli olsalar da bazı davranışları çektikleri ağrıyı gözler önüne serebilir. Bir köpek ağrı çektiği zaman kasları titreyebilir, topallamaya başlayabilir, başını omuzlarının arasında tutabilir, hızlı hızlı nefes alıp verebilir. Fiziksel belirtilerin dışında davranış değişiklikleri de ağrının göstergelerindendir. Temastan kaçınma, aşırı yalanma, huzursuzluk, her zamankinden çok havlama, agresiflik, uyku alışkanlıklarında değişiklik köpeklerde kronik ağrı sorunu olduğuna işaret edebilir.
Köpeklerin her zamankinden daha az hareketli olması, severek oynadıkları oyunlara karşı ilgilerini kaybetmesi, uzun süre aynı yerde kalması gibi enerjide düşüş belirtileri göstermesi dikkate değer semptomlar arasındadır.
Köpeklerin ağzından, kulaklarından ya da vücutlarının farklı bölgelerinden gelen sıra dışı kokulara karşı tetikte olmak gerekir. Köpeklerden kötü koku gelmesinin nedeni genellikle enfeksiyon olmakla birlikte kanser ihtimalinin de değerlendirilmesi önerilir.
Yukarıdaki belirtilerden biri gözlemlendiğinde veteriner hekimlerin kontrolüne başvurulması ihmal edilmemelidir. Kanser teşhisi sırasında öncelikle köpeklerin fiziksel muayeneleri yapılır ve yaşadıkları belirtilerin seyri hakkında bilgi alınır. Gerekli görüldüğü takdirde biyopsi, röntgen, ultrason, kan testleri gibi tetkikler yapılabilir. Kanser teşhis edildiğinde tedavi süreçleri; kanserin türüne, metastaz yapıp yapmadığına, köpeğin genel sağlık durumuna göre planlanır. Kanser her zaman tedavi edilebilir olmayabilir, kimi zaman kanser tedavisinin amacı köpeğin yaşadığı şikâyetlerin azaltılması ve yaşam süresinin uzatılmasıdır. Köpeklerin kanser tedavisi kapsamında cerrahi yöntemlere, kemoterapiye ve radyoterapiye başvurulabilir.
Ne yazık ki köpeklerde kanser her zaman engellenebilen bir hastalık değildir. Birçok kanser türü genetik yatkınlıkla ilişkilidir. Diğer bir deyişle kanserin engellenmesi için atılabilecek pek bir adım bulunmaz. Bu noktada önemli olan köpeklerde görülen belirtilerin fark edilmesi durumunda zaman kaybetmeden veteriner hekimlere danışmaktır. Böylelikle kanserin türüne de bağlı olarak erken teşhisin sunduğu avantajlardan yararlanılabilir.
Köpeklerde kanser genetik dışındaki nedenlerle de ortaya çıkabilir. Zararlı çevresel faktörlerin minimize edilmesi ve ideal kilo dengesinin korunması köpeklerde kanserin önlenebilmesi adına önemli gereklilikler olarak kabul edilir. Örneğin evde sigara içiliyorsa özellikle uzun burunlu köpeklerde nazal kanser ihtimalinin arttığı bilinir. Colorado State University'de yapılan bir çalışmada Labrador Retriever, Collie ve Dachshund gibi uzun burunlu ırkların sigara dumanına maruz kaldığında nazal kanser riskinin arttığı gösterilmiştir. Kısa burunlu köpeklerde ise ikinci el sigara dumanı akciğer kanserine yol açabilmektedir. Sigara dumanı gibi güneş ışınları da köpeklerde kanser oluşumunu tetikleyebilir. Bu nedenle köpeklerin güneşte çok uzun zaman geçirmelerinin engellenmesi tavsiye edilir.
Köpeklerde kanserin önlenebilmesinde sağlıklı ve dengeli beslenme de önemli bir role sahiptir. İdeal kilo dengesinin korunması kanser olasılığını azaltabilir. Yapılan çalışmalar fazla kilolu dişi köpeklerde meme tümörlerinin oluşma riskinin daha yüksek olduğunu göstermiştir. Dolayısıyla sağlıklı ve dengeli beslenmek, ideal oranda egzersiz yapmak köpeklerin daha sağlıklı bir yaşam sürmesi bakımından değerlidir. Köpeklerin yaşlarına, genel sağlık durumlarına, aktivite düzeylerine ve ırklarına özel beslenmesi için köpek maması seçiminin doğru yapılması gerekir.
Köpeklerin sağlıklarının korunmasında düzenli veteriner hekim kontrollerinin aksatılmaması da eşit derecede önemlidir. Sağlık sorunlarının erken dönemde teşhis edilmesi problemler ilerlemeden gerekli tedavilerin uygulanabilmesini sağlayabilir. Yıllık kontrollere ek olarak sağlıklarının yolunda gitmediğine dair belirtiler gözlemlendiğinde de veteriner hekim kontrollerine ihtiyaç duyulur.
Uzun yıllardır sağlık, teknoloji, tekstil, kozmetik, evcil hayvan sağlığı ve ürünleri ile ilgili içerik üreten Ayşegül Tunçay Bilcen, sosyal medya yönetimi ve dijital pazarlama alanında da uzmanlaşmıştır. İçerik üretimi ve evcil hayvan bakımı ile ilgili deneyimleriyle Petlebi.com blog sayfasında 2020 yılından beri blog içeriği yazmaktadır.
