Karaciğer lobları arasında yer alan safra kesesi, insanların ve bazı diğer hayvanların vücudunda sıvı tutan küçük bir organdır. Bu organ genellikle karaciğerin yanında sessiz sedasız bir şekilde çalışır. Ancak bazı durumlarda köpeklerin sağlığını olumsuz yönde etkileyen rahatsızlıklara neden olabilir. Safra kesesi düzgün çalışmadığında safra birikebilir, safra kesesi yırtılabilir ya da başka ciddi sorunlar ortaya çıkabilir.
Safra kesesi sorunları zamanında tedavi edilmediği takdirde köpeklerde ciddi sağlık problemlerine ve sonunda ölüme neden olabilir. Bu nedenle köpek sahiplerinin safra kesesiyle ilgili potansiyel sağlık problemleri ve bu problemlerin sebepleri hakkında temel bir anlayışa sahip olmaları, ayrıca bu süreçte köpeklerine destek olabilmek adına neler yapabileceklerini bilmeleri son derece önemlidir.
Safra kesesi hastalığı, karaciğerden gelen safrayı kontrol eden bu organın normal ve sağlıklı işlevini etkilenmesine neden olan bir rahatsızlıktır. Genellikle iltihap, enfeksiyon ya da tıkanıklık şeklinde ortaya çıkar. Karın bölgesinde, karaciğerin altında ve pankreasın yanında yer alan safra kesesi köpeklerde safrayı toparlayan, konsantre hâle getiren ve taşıyan küçük, kese benzeri bir organdır. Safra, karaciğerden safra kanalları yoluyla safra kesesine doğru salgılanır. Sonrasında bazı yağların ve vitaminlerin sindirilmesine yardımcı olması için ince bağırsağa gönderilir. Safra ayrıca atık maddelerin de vücuttan atılmasına yardımcı olur. At gibi safra kesesi olmayan hayvanlarda ise safra karaciğerden direkt olarak ince bağırsağa geçer. Safra kesesi taşları veya safra kesesi kistleri gibi safra kesesinde gelişebilecek pek çok sorun olabilir.
Köpeklerin safra keselerinde farklı belirtilere yol açan ve farklı tedaviler gerektiren çeşitli problemler görülebilir. Bu problemlerin bazıları tedavi edilmediğinde ciddi sonuçlar doğurabilir.
Safra kesesi adından da anlaşılabileceği gibi kese benzeri bir organdır ve içerisinde sıvı barındırır. Safra kesesi yırtılabilir ve bu durumda kese içerisinde yer alan safra karın bölgesine akar. Bu durum genellikle ciddi bir enflamasyona ve travmaya neden olur. Muayene için kan tahlili ve gelişmiş görüntüleme yöntemlerinden yararlanılır. Tedavi için kolesistektomi ameliyatı yapılır ve safra kesesi alınır.
Safra kesesi taşları aşırı doymuş safradaki kolestrol, bilirubin ve diğer kimyasallardan oluşur. Bu kimyasallardan safra kesesine yüksek miktarda geçmesi taş oluşumuna yol açabilir. Bazı durumlarda taşlar safra kesesi içerisinde serbestçe yüzebilir. Diğer durumlarda ise kanalların birinde tıkanıklığa yol açarak safra birikmesine neden olur. Ultrason ile oldukça kolay bir şekilde teşhis edilebilir. Safra kesesi taşı ilaç kullanımı ya da ameliyat ile tedavi edilebilir.
Safra taşının kanala sıkışması sonucunda sadece safra geri gitmez, aynı zamanda safra kesesinde de iltihap oluşur. Safra kesesinin iltihaplanmasına kolesistit adı verilir. Ultrason ve bilgisayarlı tomografi ile teşhis edilebilen bu rahatsızlığın tedavisi için genellikle antimikrobiyal tedavi uygulaması yapılır ya da ameliyat gerçekleştirilir.
Diğer çeşitli hastalıklar ya da genetik yatkınlık safra kesesinde aşırı miktarda mukus birikmesine ve mukosel oluşumuna neden olur. Mukosel, safra kesesinin gerilmesine ve normalden daha fazla büyümesine yol açar. Mukosel aynı zamanda safra kesesinde çamur birikmesi gibi ikincil problemlere de neden olabilir. Ultrason ile kolay bir şekilde teşhis edilebilir. Safra kesesi yırtığında olduğu gibi mukoselde de safra kesesi ameliyatla alınır.
Yaşlı köpeklerde daha sık görülen kanserli tümörler safra kesesini, karaciğeri ve safra kanallarını istila edebilir. Tümörler genellikle safra akışını engeller, bu da safranın geri çekilmesine neden olur ve ikincil problemlere yol açar. Safra kesesi kanserlerini teşhis etmek için ultrason ve biyopsi gibi yöntemlerden yararlanılır. Kemoterapi, radyoterapi ya da ameliyat gibi tedavi yöntemleri uygulanır.
Kistler safranın safra kesesi içine ve dışına akışını engelleyen kitlelerdir. Bu kistlerin içi mukusla doludur. Bu nedenle safra kesesi kistleri ile safra kesesi mukoseli birlikte görülebilir. Kistler ultrason ile görüntülenebilir.
Safra kesesi hastalığı sonucunda görülen belirtilerin büyük bir kısmı gastrointestinal sistemi etkileyen diğer hastalıklarla kolayca karıştırılabilir. Kusma, ishal, iştahsızlık gibi belirtiler safra kesesi hastalıklarında en sık görülen belirtilerdendir. Bununla birlikte sorunu daraltmaya yardımcı olmak için tipik olarak görülen diğer semptomlara da bakılır.
Safra kesesi hastalıklarının diğer belirtileri arasında;
Sarılık köpeklerde karaciğer veya safra kesesi hastalıklarının en belirgin belirtisidir. Sarılık vücuttaki bilirubin miktarının artması sonucunda cildin mukoza zarlarının ve göz beyazının sararmasına neden olur.
Safra kesesi hastalıklarının belirtilerinden birisi de karın ağrısıdır. Şiddetli karın ağrısı çeken köpekler duruşlarını değiştirir ve kambur gibi durur. Ayrıca karında dokunmaya karşı hassasiyet gelişir. Karın ağrısı köpeğin anormal bir şekilde nefes almasına yol açabilir ya da hareket ederken sıkıntılı sesler çıkarmasına sebebiyet verebilir.
Köpekler çimen yedikten sonra oluşan basit bir karın ağrısı nedeniyle kusabilir. Diğer taraftan kusma ciddi bir sağlık probleminin belirtisi olarak da ortaya çıkabilir. Safra kesesi, karaciğer ve sindirim sistemi hastalıkları kusmaya yol açabilen hastalıklardır. Köpeğin kusmasının altında yatan nedeni anlamak için veteriner hekim tarafından muayene edilmesi gerekir.
Safra kesesi hastalıklarının belirtilerinden birisi de ishaldir. Eğer köpeğinizin ishal olduğunu görür ya da dışkısında farklı anormalliklere rastlarsanız vakit kaybetmeden veteriner hekime muayeneye götürmelisiniz.
İştah kaybı safra kesesi problemi yaşayan köpeklerde görülen belirtilerden bir tanesidir. Ancak iştah kaybı genellikle tek başına meydana gelmez. Beraberinde karın ağrısı, kusma ya da ishal gibi belirtiler ile birlikte görülür.
Ciddi safra kesesi hastalıklarında karın bölgesinde şişlik ve hassasiyet meydana gelir. Karın bölgesinde sıvı birikmesi ya da karaciğer büyümesi nedeniyle bu bölgede şişlik ve gerginlik hissi görülür.
Safra kesesi hastalıklarının teşhisinde görüntüleme yöntemlerinden sıkça yararlanılır. Röntgen ve ultrason gibi yöntemlerle safra kesesi taşları, mukoseller, kistler ve tümörler teşhis edilebilir. Yükselen karaciğer enzimlerini, safra asitlerini, kolestrol ve bilirubin seviyelerini kontrol etmek için kan tahlili gerekebilir. Bazı durumlarda safra kesesinde bulunan kitleden ya da sıvıdan örnek alınır.
Safra kesesi hastalığının türüne bağlı olarak farklı tedavi yöntemlerinden yararlanılır. Tedavi hem belirtileri hem de belirtilere neden olan sorunun kaynağını ele alır. Safra kesesi hastalıklarının tedavisinde ilaç kullanımı ya da ameliyat tercih edilir. İştah açıcı ilaçlar, safra kesesi destek takviyeleri, antibiyotikler, antienflamatuarlar, ağrı kesici ilaçlar ve bulantı önleyici ilaçlar safra kesesi hastalıklarının tedavisinde kullanılan bazı ilaçlardır. Kanser, taş ya da kitle gibi oluşumlarda cerrahi müdahale gerekebilir. Safra kesesi hastalıkları tedavi edilmediğinde ciddi problemlere ve hayati tehlikeye neden olabilir. Safra kesesi yırtığı gibi bazı problemlerde ise acil tıbbi müdahale gerekir. Ancak zamanında fark edildiğinde oldukça kolay ve kısa sürede tedavi edilebilir. Öte yandan ileri evrelerde safra kesesi kanserinin tedavisi çok etkili olmayabilir.
Uzun yıllardır sağlık, teknoloji, tekstil, kozmetik, evcil hayvan sağlığı ve ürünleri ile ilgili içerik üreten Ayşegül Tunçay Bilcen, sosyal medya yönetimi ve dijital pazarlama alanında da uzmanlaşmıştır. İçerik üretimi ve evcil hayvan bakımı ile ilgili deneyimleriyle Petlebi.com blog sayfasında 2020 yılından beri blog içeriği yazmaktadır.
