Köpekler gerek yaşadıkları çevreyle gerek diğer köpeklerle ya da insanlarla girdikleri etkileşim sonucu sürekli olarak bir öğrenme hâlindedir. Özellikle yavruluk dönemindeki köpeklerde öğrenme oldukça hızlıdır. Bu dönemlerinde verilecek eğitimler sayesinde köpeklerin mutlu ve huzurlu bir hayat sürmelerine yardımcı olunabilir.
Yavruluk dönemindeki köpekler için en temel eğitimlerin başında tuvalet eğitimi gelir. Yavru köpeklerde tuvalet eğitimi genellikle yavru sekiz haftalık olduğunda başlar. Bu yaşta aynı zamanda otur, bekle ya da gel gibi temel köpek eğitimi ipuçlarını da öğrenebilirler.
İlk defa köpek besleyen birisi için tuvalet eğitimi zor gibi gözükebilir. Ancak doğru yaklaşımla yavru köpeğiniz kısa sürede tuvaletini nereye yapabileceğini, nereye yapamayacağını ve tuvaleti geldiğinde haber vermesi gerektiğini öğrenebilir.
Tuvalet eğitimini kararlı bir şekilde sürdürmeniz ve köpeğinize verdiğiniz eğitimi alabilmesi için zaman tanımanız gerekir. İlk başta özellikle tecrübesiz kişiler için yıldırıcı olabilen bu süreci bazı ipuçları sayesinde son derece kolay bir hâle getirmek mümkündür.
Yavru bir köpeği eğitmenin çok farklı yolları vardır. Ancak kabul edilebilir ve bilimsel olarak desteklenen tek eğitim yöntemi olumlu pekiştirmedir.
Olumlu pekiştirme, istenilen bir davranışı teşvik etmek için ödül verme sürecidir. İstenmeyen davranışı azaltmak ya da ortadan kaldırmak için ceza kullanımı gibi tekniklerden kaçınılmalıdır. Çünkü bunlar köpeğinizde travma, korku ve endişe yaratarak uzun vadede olumsuz sonuçlara yol açabilir. Bunu önlemek için yavru köpeğinize en uygun ödüllerin ne olduğunu öğrenmelisiniz. Bazı köpekler için her gün yedikleri mamadan birkaç tane daha almak büyük bir ödül gibiyken bazıları daha zor ikna olurlar ve daha lezzetli bir atıştırmalık isteyebilirler. Köpeğinize verebileceğiniz birbirinden farklı ödül mamalarını buradan inceleyebilirsiniz.
Bazı yavrular ise yemekle motive olmayabilir. Bu yavrulara iyi bir iş çıkardıklarında oynamaktan keyif alabilecekleri oyuncakları vermeyi deneyebilirsiniz. Övgüyse bir köpek yavrusunu olumlu yönde güçlendirmenin diğer bir yoludur. Hatta bazı durumlarda temel tuvalet eğitimi için ihtiyacınız olan tek şey sevginizi ve övgünüzü göstererek onu ödüllendirmeniz bile olabilir.
Yavru köpeklerin dikkat süreleri oldukça kısa olduğu için köpeğinize tuvalet eğitimi verirken eğitim sürelerini kısa tutmalısınız. Her biri yaklaşık 5 dakika olacak şekilde günde 3 kere tuvalet eğitimi vermeniz genellikle yeterlidir. Ayrıca bu sayede onların bir sonraki eğitimi heyecanla beklemelerini de sağlayabilirsiniz.
Köpeklerin eğitiminde ilişkilendirme çok önemlidir. Ondan beklediğiniz bir davranışı ne kadar çok unsur ile ilişkilendirirseniz onun o kadar kolay öğrenmesini sağlarsınız. Tuvalet eğitiminde koku ve lokasyon köpeğin tuvalet eylemi ile ilişkilendirilebileceği unsurlar arasında yer alır. Bir başka unsur anahtar kelimedir. Ona tuvaleti hatırlatacak kelimeyi seçmeli ve tuvaletini yapmak için oturduğu her seferde bu kelimeyi ona söylemediniz. Bu noktada anahtar kelimenin tek kelime olması ve evdeki herkes tarafından aynı kelimenin kullanılması önemlidir. Bu kelimeyi duyduktan sonra tuvaletini yaptığı zaman onunla oynamanız ve onu ödüllendirmeniz sürecin daha da hızlanmasını sağlar.
Köpekler düzenli bir hayata sahip olduklarında daha mutlu hissederler. Bu durum eğitim dahil onlarla ilgili her alanda tutarlı olmayı gerektirir. Her gün aynı saatte mama vermek önemli bir tutarlılık örneğidir. Köpekler yemekten kısa bir süre önce beslenmeyi bırakırlar. Bu da köpeğin kafa karışıklığı ve tuvalet kazası yaşamasını önler.
Köpeklerin etrafındaki dünyayı algılayabilmelerinde kokular çok önemli bir yer taşır. Köpekler kendilerinden beklenen bir davranışı sergileyebilmek için kokulardan çokça yardım alır. Bu nedenle tuvalet eğitiminde lokasyonun önemi oldukça büyüktür. Eğer köpeğiniz tuvaletini eve yapacaksa bundan sonra tuvaletini yapmasını istediğiniz yere tuvalet pedi, gazete ya da köpek tuvaleti koymalısınız. Evde kullanabileceğiniz, köpekler için özel tasarlanmış pedlere ve tuvaletlere buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz. Eğer köpek tuvaletini dışarı yapacaksa eğitim boyunca sürekli olarak aynı yere götürmelisiniz. Bu sayede çevreyi, o çevrede aldığı kokuları ve tuvalet yapması gerektiğini ilişkilendirerek tuvaletini nereye yapacağını öğrenecektir.
Özellikle 12 haftalıktan küçük olan yavruların tuvaletlerini yapabilmesi için 1 - 2 saatte bir dışarı çıkması gerekir. Uyuduktan, oyun oynadıktan, yemek yedikten sonra köpeğinizi dışarı çıkarmak onun hem özgürce hareket etmesini sağlar hem de evi kirletmek yerine tuvaletini nereye ve ne zaman yapması gerektiğini öğrenmesine yardımcı olur.
Kafes eğitimi sadece tuvalet eğitimi için değil, köpeğin ev olarak nitelendirebileceği güvenli bir yere sahip olması için de etkili bir yöntemdir. Köpekler doğal olarak oyuklarda, kapalı alanlarda ya da mağaralarda yaşayan canlılardır. Bu nedenle içgüdüleri onlara günün sonunda yemek yemek ve dinlenmek için kapalı, sessiz bir yer bulmalarını söyleyecektir.
Köpekler uyudukları ya da mama yedikleri yere tuvaletini yapmayı sevmezler. Bu nedenle kafes eğitimi, tuvalet eğitimi sırasında köpeğin ev içerisinde bir kaza yaşamasını engellemenin en etkili yöntemlerinden birisidir. Özellikle yavruluk döneminde hızla büyüyen dev ırk cinsler için doğru kafes seçimi yapılmalıdır. Köpeğiniz kafesin içerisinde rahatça oturup kalkabilmeli ve dönebilmelidir.
Tuvalet eğitimi de dahil olmak üzere tüm eğitimlerde yapılan ortak hatalardan bir tanesi, köpek yanlış bir şey yaptığında ona kızmak, bağırmak ya da şiddet göstermektir. Bu davranışın cezalandırma ile ortadan kaldırılmasına neden olur. Köpekler her zaman birlikte yaşadıkları insanları mutlu etmek isterler. Negatif pekiştirme olduğunda ise bu onların istenmeyen davranışı sergilememesini sağlamaz. İstenmeyen davranışı çevrelerinde kimse yokken yapmalarına sebep olur. "Yavru köpeklerde tuvalet eğitimi ne zaman başlar?" sorusunun cevabı köpek oldukça küçükken başlamalı şeklinde verilebilir. Ancak erken dönemde eğitim uzun vadede olumlu sonuçlar verse de kazaların yaşanması normaldir. Köpek nerede ne yapması gerektiğini öğrenirken sabırlı olmanız gerekir. Köpeği cezalandırmak, korkmasına ve daha çok hata yapmasına neden olmaktan başka bir sonuç elde etmenize yardımcı olmaz. Ayrıca köpeğiniz ile kuracağınız ilişkinin travmatik bir deneyime dönüşmesine neden olabilir.
Evcil hayvan sağlığı ve ürünleri dâhil olmak üzere sağlık, tekstil, gıda, dekorasyon ve kozmetik gibi sektörlerde, Türkiye ve dünya genelinde marka bilinirliği yüksek firmalar için içerik üretimi gerçekleştiren Deniz Öz, sosyal medya içerik stratejisi alanında da uzmanlaşmıştır. 2020 yılından bu yana Petlebi.com blog sayfası için düzenli olarak içerik üretmektedir.
