20.07.2021 Veteriner Hekim Tuğba Dağdelen
Kedilerde iltihaplı bağırsak hastalığı, bir kedinin mide bağırsak yolunun kronik olarak tahriş olduğu ve iltihaplandığı bir durumdur. Bu açıdan yaklaşıldığında doğrudan bir hastalık olarak değil bir sendrom olarak nitelendirilir. Kedilerde inflamatuar bağırsak hastalığının kesin nedeni tam olarak bilinmez ancak yapılan araştırmalar bu durumun bağışıklık sistemi ve beslenme, bağırsaklardaki bakteri popülasyonu ve çeşitli çevresel faktörler arasında bulunan kompleks ilişkinin sonucu olarak ortaya çıkabildiğini göstermektedir. Kedilerde iltihaplı bağırsak hastalığı olduğunda inflamasyon yaratan hücreler mide ve bağırsak duvarlarına sızabilir, bölgede kalınlaşmaya neden olabilir ve sindirim yolunun yiyecekleri düzgün şekilde sindirme ve emme yeteneğini bozabilir. Kedilerde iltihaplı bağırsak hastalığı tüm yaş gruplarında görülebilse de genellikle orta yaşlı ve yaşlı kedileri etkisi altına alır. Kedilerde bağırsak hastalıkları dostlarımızın sağlığını ciddi şekilde tehdit edebileceği için erken dönemde fark edilmesi ve bunun için de belirtilerinin bilinmesi büyük bir öneme sahiptir. Bu yazımızda kedilerde iltihaplı bağırsak hastalığı hakkında önemli bilgiler bulabilirsiniz.
"Kedilerde inflamatuar barsak hastalığı nedir?" sorusuna kısaca mide veya bağırsakların kronik tahrişi sonucu ortaya çıkan spesifik bir reaksiyon şeklinde yanıt verilebilir. Enflamasyon vücudun yaralanmaya veya yabancı maddelere verdiği bir tepki sonucunda oluşabilir. Kedilerde iltihaplı bağırsak hastalığı türleri doğrultusunda spesifik tipte inflamatuvar hücreler mide ve/veya bağırsak duvarını istila eder. Bu istila sonucu gastrointestinal yolda kalınlaşma meydana gelir. Sindirim yolu kalınlaştığında ise hem besinlerin emilimi hem de sindirilen besinlerin sindirim yolunda hareketi zorlaşır.
İltihaplı bağırsak hastalığı mide iltihaplanması şeklinde görülüyorsa "gastrit" adını alır. Kedilerde gastrit hakkında detaylı bilgi için ilgili blog yazımızı buradan okuyabilirsiniz. İnce bağırsak iltihaplanması söz konusu ise bu durumda "enterit" adını alır. Kalın bağırsak iltihaplanıyorsa bu durumda "kolit" adlandırması yapılır. Kedilerde iltihaplı bağırsak hastalığının en yaygın türü ince bağırsağın iltihaplanması yani lenfositik plazmasitik enterit türüdür. Bu sendroma bazı durumlarda karaciğer ve pankreas dahil olmak üzere diğer karın içi organların iltihabı da eşlik edebilir.
Kedilerde iltihaplı bağırsak hastalığının kesin nedeni bilinmemekte veya belirlenememektedir. Olası nedenler hakkında ise çeşitli görüşler bulunur. Salmonella veya E. Coli gibi bakterilerin yol açtıkları enfeksiyonların, parazitlerin yol açtığı enfeksiyonların veya kedilerin beslenmelerine dahil edilen proteinlere karşı alerjik reaksiyon geliştirmesinin ve genetik faktörlerin inflamatuar bağırsak hastalığına neden olabileceği kabul edilmektedir.
Kedilerde inflamatuar bağırsak hastalığı belirtileri arasında kusma, kilo kaybı, ishal, sert dışkı, iştahta azalma ve rahatsızlık hissi gibi şikayetler yer alabilir. Belirtiler sindirim yolunun hangi kısmının iltihaplandığı ve bu iltihabın ne boyutta olduğuna göre değişiklik gösterebilir. Örneğin kedinin ince bağırsağı veya midesi iltihaplanıyorsa en yaygın belirtinin kronik kusma şikayeti olabileceği, kalın bağırsak iltihaplanması durumunda ise kedilerde kanlı ishal veya ishal gibi şikayetlerin görülebileceği ifade edilebilir. Kedi Dışkısında Kan Olmasının Sebepleri ve Tedavi Yöntemleri hakkında bilgi almak için buraya tıklayabilirsiniz.
Kedilerde İBH teşhisi sırasında veteriner hekimler öncelikle hastalık öyküsü, semptomların sıklığı ve süresi hakkında bilgi alırlar. Daha sonra kapsamlı bir fiziksel muayene gerçekleştirilir. Rutin laboratuvar testleri dahilinde tam kan sayımı, idrar tahlili, dışkı analizi ve biyokimya profili istenebilir. Tüm bu testler kedilerde iltihaplı bağırsak hastalığını kesin olarak teşhis etmek için yeterli olmayabilir. Bu testlerin sonuçları çoğunlukla normal çıkar ancak bazı kedilerde anemi ve beyaz kan hücrelerinde belirgin bir artış gözlemlenebilir. Kedilerde anemi hakkında detaylı bilgi için buraya tıklayabilirsiniz. İltihaplı bağırsak hastalığı olan kedilerde anormal protein seviyelerine ve karaciğer enzimlerine rastlanması mümkündür. Teşhis kapsamında karın ultrasonuna, mide ve ince bağırsak biyopsisine de ihtiyaç duyulabilir. Hastalık teşhis edildikten sonra tedavi planlamasına geçiş yapılabilir.
Kedilerde iltihaplı bağırsak hastalığının kesin teşhisi içim mide veya bağırsak biyopsisinin yapılması ve alınan doku örneklerinin mikroskop altında değerlendirilmesi gerekir. Bağırsak duvarında inflamatuar hücre sayısı artan bir kedide İBH varlığından kesin olarak bahsedilir. Bu teşhis yöntemi aynı zamanda hücre türü belirlenmesini ve kedide İBH türü hakkında da kesin bilgi aktararak en doğru tedavi planlamasının yapılmasını sağlar. Biyopsi ağız veya rektumdan endoskop aracılığı ile ya da cerrahi ile gerçekleştirilebilir. Teknik seçimi veteriner hekimler tarafından yapılacaktır.
Çoğu durumda bu rahatsızlık kesin olarak tedavi edilemez ancak kedi özelinde belirlenen tedavi yöntemleri ile şikayetlerin başarılı bir şekilde kontrol altına alınabildiği bilinmektedir. Tedavinin temel amacı kedilerin kilosunun dengede tutulması, bağışıklık sisteminin tepkilerinin azaltılması ve sindirim sistemi şikayetlerinin hafifletilmesidir. Bu kapsamda diyet değişikliklerine, bağışıklık sistemini bastıran ilaçlara ve antibiyotiklere başvurulabilir. Ek olarak bazı kedilere B12 vitamini (kobalamin) takviyesi verilmesi de gerekebilir. Kedilerin sağlığını destekleyen vitamin ve takviyelere buradan ulaşabilirsiniz.
Kedilerde iltihaplı bağırsak hastalığı tedavileri kedilerin sağlıklarının korunması ve konforlarının artırılması adına önemli fayda sunar. Tedavilerin genel amacı kedilerin yaşadıkları şikayetlerin azaltılmasıdır, bunun için düzenli veteriner hekim kontrollerinin aksatılmaması ve tedavi süreçlerine harfiyen uyum sağlanması önerilir. Kedi sahiplerinin dostlarının yaşadığı şikayetleri yakından gözlemlemesi de kritik derecede önemlidir.
Veteriner hekim kimliğiyle evcil hayvan sağlığı hakkında farkındalığı artırmak için Petlebi.com blog sayfasına yazıları ile değer katan Tuğba Şenol Dağdelen, evcil hayvanlarda hastalıkların önlenmesi, teşhis ve tedavisi, hayvan davranışları ve ferahı, evcil hayvanlarda beslenme ve diyeti özelinde çalışmalarını sürdürmektedir.
