Köpeklerde yaşamlarının ilk yılının sonu yavruluktan yetişkinliğe geçiş olarak kabul edilir. Ancak çok farklı boyut ve türde köpek olduğu için bu durum değişiklik gösterebilir. Hatta bazen birbirine çok yakın türlerin yavruları bile farklı zamanlarda yetişkinliğe geçebilmektedir. Genel olarak küçük ırk köpekler hemen hemen 9. ayda yetişkin sayılırken dev ırk köpeklerde bu süreç 18 - 24 aya kadar çıkabilir. Dev ırk köpeklerde kemik gelişimi genellikle iki yıla kadar devam eder. Bir köpeğin yavruluktan yetişkinliğe geçişini gösteren birçok farklı işaret vardır. Bu işaretler sadece fiziksel değil aynı zamanda duygusal ve psikolojik olarak da ortaya çıkar. Bu yazımızda köpeğinizin yetişkin olduğunu anlamanızı sağlayacak işaretlerden bahsedeceğiz.
Yavru köpeğin yetişkinliğe geçişini gösteren işaretlerden bir tanesi dişlerde meydana gelen değişikliktir. Tıpkı insanlarda olduğu gibi köpeklerde de ilk olarak bebeklik dişleri çıkar. Daha sonra bu dişler yerini yetişkinlik dişlerine bırakırlar. Bu süreçte onların dişlerini geçirebileceği ya da çiğneyebileceği oyuncaklar almak süreci daha kolaylaştırmaktadır. Diş çıkarma ve diş değiştirme döneminde köpeklerin çevrelerindeki eşyalara zarar vermelerini engellemek kullanabileceğiniz çiğneme ve kemik ürünlerini burayı tıklayarak inceleyebilirsiniz.
Sıkılmış ya da enerjisini yeterince atamamış köpekler yaşları fark etmeksizin etrafındaki eşyaları çiğneyerek parçalama eğilimi gösterirler. Ancak bu davranış genel olarak yetişkinlikle beraber ortadan kalkmaya başlar. Yavruluk geride kaldıkça köpeklerin uygun olmayan şeyleri çiğnemesi daha az görülür. Ancak yine de ortamı köpeğe uygun hazırlamak ve istemediğiniz şeyleri çiğnemesinin önüne geçmek için çeşitli önlemler almak istenmeyen durumların ortadan kalkmasını sağlamaktadır.
Yavru köpeklerin iştahları çok açıktır ve mamalarını çok daha hızlı yerler. Ancak yetişkinliğe geçmeye başladıkça köpeğinizde aynı iştahı göremezsiniz. Çünkü yavruların kalori ihtiyaçları yetişkin köpeklerden daha farklıdır. İlk dört ay yavruların en fazla enerjiye ihtiyaç duyduğu zaman dilimidir. Sonrasındaki yaklaşık 12 ay boyunca tüketilen mama miktarı azalmaya başlar. Bazı türler diğerlerinden daha farklı zamanlarda yetişkinliğe geçtiği için yavru ve yetişkin maması geçişini yapmadan önce veteriner hekime danışmak ve hekimin söyledikleri doğrultusunda geçiş yapmak gerekir. Kalori ihtiyacına etki eden bir diğer önemli etmen kısırlaştırmadır. Kısırlaştırma işlemi sonrasında kalori ihtiyacı neredeyse %20 oranında düşmektedir. Bu nedenle köpekler için hem yaşam evreleri hem de genel sağlık durumları özelinde mama seçimi yapmak gerekir. Köpeklerin farklı ihtiyaçları özelinde formüle edilmiş köpek mamalarını burayı tıklayarak inceleyebilirsiniz.
Köpeklerin cinsel olgunluğa ortalama olarak 9. ayda ulaştığı ifade edilebilir. Ancak gelişimsel diğer birçok noktada olduğu gibi cinsel olgunluk da köpek türlerine göre değişiklik göstermektedir. Küçük ırklarda cinsel olgunluk daha erken dönemlerde görülebilirken dev ırklarda bu süre çok daha uzun olabilmektedir. Cinsel olgunluk ile beraber köpeklerde çok belirgin davranış değişiklikleri meydana gelmektedir. Erkek köpekler genellikle bölgelerini işaretlerler ve dişi köpeklere daha fazla ilgi duymaya başlarlar. Dişi köpeklerde ise regl dönemi başlamaktadır. Ayrıca iştahta değişikliği ya da normalden daha endişeli ruh hali görülebilmektedir.
Köpeklerin yetişkinliğe geçtiğini gösteren bir diğer işaret eskisine göre evde daha az kazanın meydana gelmesidir. Köpekler yaşları ilerledikçe fiziksel olarak tuvaletlerini daha fazla tutabilirler. Bu da tuvalet kazalarının zaman içerisinde tamamen ortadan kalkması anlamına gelir. Yavruların tuvalet ihtiyaçları daha sıktır. 4 - 5 aylık yavrular tuvaleti kullanmadan 6 ile 8 saat geçirebilirler. Diğer taraftan yetişkin köpeklerde bu süre çok daha uzundur.
Köpekler büyümeye başladıkça sınırları da test etmeye başlarlar. Yavru köpekler korkacakları ya da rahatsız olacaklarını düşündükleri deneyimlere karşı temkinlidirler. Yetişkinliğe adım atan köpekler ise daha meraklıdır. Bu nedenle köpek sahipleri 18 - 36. aylar arasında şımarıklık ve yerinde duramama görebilirler. Davranış değişikliği önemli yetişkinlik işaretlerinden biri olarak kabul edilmektedir. Bunun önüne geçmek için yavruyken doğru ve güzel alışkanlıklar üzerinde çalışmaya başlamak gerekir. Çünkü yetişkinliğe geçtikte yavrulukta memnun eden zıplama, tırmanma ya da atlama gibi davranışların yönetimi zor hale gelmektedir.
Yavrular, yavru tüyleri adı verilen tüylerle doğarlar. Bu tüyler genellikle yetişkin tüylerinden daha kısa ve yumuşaktır. Tüylerin bu yapısı sayesinde yavru köpekler üşümemektedir. Ancak yetişkinlik dönemi başladıkça yetişkinlik tüyleri çıkar. Yavruluk tüyleri yaklaşık 6 aylıkken dökülmeye başlar. İlk yılın sonunda da yetişkin tüylerine geçiş tamamlanmış olur. Bu süreçte tüylerin renginde, dokusunda ve uzunluğunda değişiklikler meydana gelir. Ayrıca yine aynı süreçte köpeğin cinsine göre tüylerini taramak gerekir. Yetişkin tüyleri yavruluk tüylerine kıyasla renk olarak daha mattır. Ayrıca yetişkinlik tüyleri, yavruluk tüylerine göre daha sert yapımda olduğu için daha kolay karışabilir. Bu da köpeklerde yetişkinlik döneminde daha fazla taranma ihtiyacını ortaya çıkarır.
Yetişkinliğe geçiş sürecinde meydana gelen değişikliklerden bir tanesi de diğer hayvanlarla ve özellikle köpeklerle olan sosyalleşmenin değişimidir. 12 - 36 aylar arasında köpekler sosyal açıdan yetişkin hale gelir. Bu dönemde onların insanlarla, diğer köpekler ve canlılarla olan ilişkileri değişir. Evde yaşayan başka köpekler varsa genç olanlar daha fazla ilgi görmeyi isteyebilir hatta bu istek doğrultusunda grup içinde baskın hale gelebilirler. Bu süreçte pozitif etkileşim sağlamak onun rahatsız ya da sinirli olduğu anları gözlemleyerek bu zamanlarda etkileşimi kontrol atlında tutmak son derece önemlidir. Korku nedenli agresiflik ya da sese karşı aşırı hassasiyet gibi çeşitli davranış bozuklukları bu dönemde ortaya çıkar. Böyle bazı davranışların gözlemlenmesi durumunda vakit kaybetmeden veteriner hekim ile iletişime geçmek gerekir.
Genç köpekler yetişkinliğe adım attığında oyun oynamaya daha az vakit ayırmaya başlar. Bunun yerine etrafı koklamak ve keşfetmek daha cezbedicidir. Elbette bu bir daha hiç oyun oynamayacakları anlamına gelmez. Bazı köpekler yetişkinlik dönemlerinde de yavruluk zamanlarındaki gibi oyun oynamayı çok seveÖyle kiÖyleki 10 yaşına gelip hâlâ her beş dakikada bir oyun oynamak isteyen köpekler vardır. Yeni yetişkinliğe girmiş köpekler hâlâ etrafta yuvarlanmak isteyebilir ancak eskisinden daha durgun bir kişiliğe sahip olmaları da bir yetişkinlik göstergesi olarak kabul edilmelidir. Yetişkin köpekler ayrıca etraflarında yavru köpeklerin zıplayıp koşturmasından da pek hoşlanmazlar.
Uzun yıllardır sağlık, teknoloji, tekstil, kozmetik, evcil hayvan sağlığı ve ürünleri ile ilgili içerik üreten Ayşegül Tunçay Bilcen, sosyal medya yönetimi ve dijital pazarlama alanında da uzmanlaşmıştır. İçerik üretimi ve evcil hayvan bakımı ile ilgili deneyimleriyle Petlebi.com blog sayfasında 2020 yılından beri blog içeriği yazmaktadır.
