Akciğerde sıvı birikmesi akciğer ödemi olarak değerlendirilir. Köpeklerde akciğer ödeminin en sık görülen nedenlerinden biri zatürredir ancak başka nedenlere bağlı olarak da akciğer ödemi gelişebilir. Akciğerin içerisinde bulunan küçük hava keseleri olan alveoller sıvıyla dolar ve bu da akciğerin işlevini yerine getirmesini zorlaştırır.
Akciğer ödemi bir hastalık ya da kendiliğinden oluşan bir durum değildir. Altında yatan başka bir nedene bağlı olarak gelişir. Akciğerin içinde ve etrafında yer alan damarların sızdırma yapması sonucunda görülür. Bu sıvı akciğerin içerisindeki oksijen ve karbondioksit değişimini yapan alveollerde birikir. Sıvı nedeniyle alveollerin hacmi küçülür. Bu durumda hem köpek normal bir şekilde yeteri kadar nefes alamaz hem de oksijen etkili bir şekilde kana aktarılamaz.
Akciğer ödemi altında yatan nedene bağlı olarak ikiye ayrılır. Kalp problemi kaynaklı görülen ödem kardiyojenik akciğer ödemi olarak, kalp dışında bir problem sonucunda gelişen akciğer ödemi ise kardiyojenik olmayan akciğer ödemi olarak adlandırılır.
Akciğer ödemi belirtileri aslında ödemin altında yatan nedene bağlı olarak değişiklik gösterir. Belirtiler bir anda ortaya çıkabildiği gibi zaman içerisinde yavaş yavaş da gelişebilir. En yaygın görülen akciğer ödemi belirtileri arasında;
Akciğer ödeminin yavaş geliştiği durumlarda belirtileri fark etmek ilk başta zor olabilir. Köpeğiniz eskisinden daha az hareketli hâle gelir ve nefes almada zorlanır. Geçmeyen öksürük de ilk olarak görülen belirtilerden biridir. Ödemin ciddi olduğu durumlarda ise belirtiler daha kolay fark edilebilir.
Ödemin uzun sürmesi durumunda iştahsızlığa ve genel sağlık durumunun kötü olmasına bağlı olarak köpekte kilo kaybının görülmesi muhtemeldir. Ödem olan köpeklerde dışarı çıkma ya da oyun oynama gibi yapmayı sevdiği aktivitelerde bile isteksizlik görülür. Ödemin çok ileri seviyelerinde akciğer köpeğin vücuduna yeteri kadar oksijen sağlayamaz. Oksijen seviyesinin ciddi bir şekilde düşmesi köpeğin dilinin ve diş etlerinin mavi renge dönüşmesine yol açar. Siyanoz adı verilen bu durumla karşılaşıldığında köpeğe veteriner hekim tarafından acil tıbbi müdahalede bulunulması gerekir.
Akciğer ödemi nedenleri kardiyojenik ve kardiyojenik olmayan şeklinde iki farklı türe ayrılır.
Kardiyojenik kalpten gelen anlamına gelir. Kalbin sol tarafında kalp yetmezliği olması akciğer ödemine yol açar. Sol taraftaki kalp yetmezliği akciğerdeki kılcal damarların içerisindeki basıncın artmasına neden olur. Bu şekilde kan damarlarından akciğerdeki hava keselerine sıvı sızmaya başlar.
Köpeklerde akciğer ödemine neden olan diğer kalp rahatsızlıkları arasında kalpte genişlemenin olduğu dilate kardiyomiyopati, kalbin duvarlarının normalden daha kalın olmasına yol açan hipertrofik kardiyomiyopati ve son olarak kalp içerisinde yer alan mitral kapakta meydana gelen kusurlar bulunur. Kalp hastalığından kaynaklanan akciğer ödemi genellikle yavaş yavaş ortaya çıkar.
Kardiyonejik olmayan akciğer ödeminde akciğer içerisinde bulunan kılcal damarlardaki basınç sızıntıya neden olacak kadar yükselmez. Sıvının dışarı sızmasına ve hava keseciklerinin dolmasına neden olan durum kan damarlarının normal geçirgenliğinde meydana gelen bir değişikliktir.
Birkaç tane kardiyojenik olmayan akciğer ödemi nedeni vardır. Bunlar arasında en yaygın görüleni zatürredir. Diğer nedenler ise kanser, kanda yeteri kadar protein olmaması, anemi, boğulma tehlikesi geçirme, elektriğe kapılma, duman soluma, hava yolu tıkanması ve kalp kurdudur. Kardiyojenik akciğer ödeminin aksine kardiyojenik olmayan akciğer ödemi genellikle bir anda ortaya çıkar ve hızlı bir şekilde ilerler.
Akciğer ödeminin teşhis edilmesi için en güvenilir yöntem röntgendir. Röntgen ile çok kolay bir şekilde tanı konabilmektedir. Bu şekilde ayrıca büyümüş bir kalbi ya da kalp kasındaki diğer değişiklikleri de teşhis etmek kolaydır. Teşhis için veteriner hekim ayrıca köpeğin ciğerlerini ve kalbini de dinleyecektir. Çünkü akciğer ödemi hırıltılı nefes almaya yol açar. Ayrıca kalp seslerinde de belirgin bir anormallik meydana gelir. Genel olarak köpeğin sağlığını değerlendirmek için kan tahlili gibi diğer testler de gerekebilmektedir.
Akciğer ödemi tedavisi aslında ödeme yol açan rahatsızlığın tedavisi ile mümkündür. Ödemin ileri seviyede olduğu ve nefes güçlüğü yaşayan köpeklere hemen maske ile oksijen verilmelidir. Kardiyojenik kaynaklı ödemlerde vücuttaki fazla sıvının azaltılmasını sağlayacak diüretik ilaçlar kullanılır. Teşhis konan köpeklerin uzun bir süre boyunca bu ilaçları kullanması gerekmektedir. İlaç tedavisinin yanı sıra bol bol dinlenme ve düşük sodyumlu beslenme de tedavi kapsamında yer alır.
Kardiyojenik olmayan bir nedene bağlı gelişen ödemlerde ise benzer bir şekilde diüretik ve anti-inflamatuar ilaç tedavisi uygulanır. Hava yolu tıkanıklığının olduğu durumlarda ise hava yolunun acil bir şekilde açılması gerekir. Ödemin boğulmak üzere olma, elektrik çarpması ya da yoğun duman soluma gibi nedenlere bağlı olarak gelişmesi durumunda ise oksijen tedavisi uygulanır.
Akciğer ödemi ve ödeme yol açabilecek hastalıkların genelinin tedavisi ve önlenmesi zordur. Bu nedenle yaşanacak bir problemin daha ciddileşmeden teşhis edilmesi ve tedaviye başlanması son derece önemlidir. Köpeğinizi sağlıklı tutmak ve potansiyel sağlık problemlerini önceden teşhis etmek için rutin veteriner hekim ziyaretlerini atlamamanız tavsiye edilir.
Uzun yıllardır sağlık, teknoloji, tekstil, kozmetik, evcil hayvan sağlığı ve ürünleri ile ilgili içerik üreten Ayşegül Tunçay Bilcen, sosyal medya yönetimi ve dijital pazarlama alanında da uzmanlaşmıştır. İçerik üretimi ve evcil hayvan bakımı ile ilgili deneyimleriyle Petlebi.com blog sayfasında 2020 yılından beri blog içeriği yazmaktadır.
