Köpeklerde lupus, ciddi etkileri olan bir otoimmün hastalıktır. Lupusun görüldüğü köpeklerde bağışlık sistemi sağlıklı dokulara hücresel düzeyde saldırabilir. İnsanlarda da karşılaşılan bu bağışıklık sistemi bozukluğu, köpeklerin hayat kalitesini düşüren ve yaşamını tehdit eden çeşitli belirtilere neden olabilir. Hastalığın belirtileri, lupusun türüne bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Bu yazımızda köpeklerde lupus, lupusun belirtileri ve türleri hakkında bilgi bulabilirsiniz.
"Teşhisi ve tedavisi zor olabilen bir immün sistem hastalığıdır," olarak kısaca tanımlanabilen lupus, farklı alt tiplere sahiptir. Bu türlerden biri sistemik lupus erythematosus, diğeri ise discoid lupus erythematosus olarak adlandırılır.
Köpeklerde systemic lupus erythematosus (SLE), vücudun farklı kısımlarını etkileyebilen ve farklı hastalıkların belirtilerine yol açabilen lupus türüdür. Vücuttaki tüm dokular, bağışıklık sistemi reaksiyonlarını uyaran antijen adlı maddeler içerir. Bağışıklık sistemi antijenlere reaksiyon gösterdiğinde bağışıklık sistemi yanıtını tetikleyen antikor proteinleri üretilir. Lupusun bu türünde de köpeklerin vücudu antijenlere karşı antikor üretmektedir.
Belirtilerinin çeşitliliği nedeniyle köpeklerin SLE teşhisi oldukça zordur. Ayırt edici özelliği köpeklerin iç dokularını ve organlarının fonksiyonlarını etkileyebilmesidir. Bazı köpeklerde SLE'ye bağlı olarak bağışıklık sistemi organlara saldırırken bazılarında salgı bezlerini etkileyebilir. Köpeklerde sistemik lupus erythematosus görülme sıklığı bazı köpek ırklarında diğerlerine oranla daha fazladır. Orta ve büyük ırk köpeklerde görülme riski daha yüksek olan bu bağışıklık sistemi bozukluğu Alman çoban köpeği, Beagle, Irish setter, Poodle gibi ırklar için dikkate alınmalıdır. Köpeklerde hastalığın nedeni tam olarak belirlenememiştir. Genetik, psikolojik ve çevresel faktörlerin hastalığın gelişmesinde etkili olacağı düşünülmektedir.
Kutanöz lupus eritematozus olarak da bilinen diskoid lupus eritematozus (DLE), cildi etkileyen bir bağışıklık sistemi bozukluğu olarak tanımlanabilir. DLE'nin farklı alt türleri bulunur ve köpeği etkileyen tür doğrultusunda bağışıklık sisteminin saldırdığı cilt kısımları farklı olabilir. Örneğin bazı köpeklerde diş etleri, bazılarında ise mukus membranlar etkilenebilir. DLE, yaygın olarak ciltte kabuklanmaya yol açar ve burun çevresi belirtilerin en sık ortaya çıktığı vücut kısımları kabul edilir. DLE varlığında köpeklerin bağışıklık sistemi ciltteki hücre katmanlarına saldırabildiğinden cilt pigmentasyonunda değişiklik meydana gelebilir. DLE'nin sıcak iklimlerde yaşayan köpeklerde görülme sıklığı daha fazladır, köpeklerin UV ışınlarına maruz kalması durumu kötüleştirebilir. Köpeklerde DLE nedenleri de tam olarak tespit edilememiştir. Belirtilerin UV ışınlarına maruz kalınması ile kötüleştiği ve enflamasyonun tetiklenebildiği bilinmektedir.
Köpeklerde lupus belirtileri, bağışıklık sistemi bozukluğu türüne bağlı olmak üzere değişiklik gösterebilir.
Köpeklerde sistemik lupus erythematosus belirtileri huzursuzluk, iştahta azalma, uzuvlarda işlev azalması, topallama, lenf nodüllerinde şişme, ciltte pigment farklılıkları, tüylerde dökülme, ateş, cildin mukus membranla buluştuğu dudak gibi kısımlarında yaralar, karaciğer ve dalakta büyüme, kas ağrıları, sinir sistemi sorunları vb. şekilde sıralanabilir.
Köpeklerde diskoid lupus eritematozus belirtileri daha çok cilt sorunları ile karakterizedir. DLE'nin varlığında burun çevresinde lezyonlar, burun deliklerinin çevresinde yumuşama, burun çevresindeki kan damarlarında genişleme, göz çevresinde lezyon oluşumu, genital bölgede ve kulaklarda yaraların meydana gelmesi gibi belirtiler gündeme gelebilir.
Köpeklerde lupus, teşhis edilmesi zor immün sistem bozuklukları arasında yer alır. Sistemik lupus erythematosus teşhisinde kan testleri gereklidir. Köpeklerde SLE teşhisinde, anti-nükleer antikor testleri başarılı sonuçlar verebilmektedir. Köpeklerde systemic lupus erythematosus tedavisi bağışıklık sisteminin vücuttaki hangi dokuları ve hücreleri hedef aldığı doğrultusunda değişiklik gösterebilir. İskelet sistemi etkilendiyse eklemler iltihaplanabilir, bu durumda dinlenme kritik derecede önemli olacaktır. Cilt UV ışınlarına karşı hassaslaştıysa lezyonların tetiklenmemesi için güneşten korunma şarttır. Böbrekler etkilendiyse köpeklerin beslenme düzenlerinin değiştirilmesi gerekecektir. Köpeklerde lupus hastalığının bu türü ilerleyicidir ve sonuçları tahmin edilemez olabilir. Bu nedenle köpeklerin bağışıklık sistemlerinin yanıtlarının azaltılması için, uzun süreli tedavi gerekli hâle gelecektir. Bağışıklık sisteminin baskılanmasının da kendine has risklerinin olduğunun bilinmesi önemlidir.
Köpeklerde diskoid lupus eritematozus teşhisi sırasında ciltten biyopsi yapılması gerekir. Cilt lezyonlarından örnek almaya ve alınan örneklerin laboratuvarda incelenmesine dayanan bu teşhis yöntemi ile köpeklerde DLE tedavisi planlanabilir. Köpeklerde DLH genellikle ikincil bir bakteriyel enfeksiyonla birlikte görüldüğünden biyopsi sonuçlarının etkilenmemesi adına biyopsi yapılmadan önce köpeklerin antibiyotik kullanmaları gerekebilir. Köpeklerde lupus hastalığının bu türünün tedavisi, çeşitli yöntemlere başvurulmasını gerektirmektedir. Her köpeğin tedavilere verdiği yanıt aynı olmayacağı için köpeklere en iyi gelecek ilaçların belirlenmesi zaman alabilir. Bazı köpeklerde topikal kremler işe yarar ancak köpeklerin bu ilaçları yalamamasına dikkat edilmelidir. Bazı köpeklerde sistemik ilaçların kullanılması gerekebilir. Hem antibiyotiklerin hem de vitaminlerin anti-inflamatuar etkisine başvurulması gündeme gelebilir. Topikal ve sistemik ilaç kombinasyonları genellikle iyi sonuç vermektedir. Tedavi süresince ve sonrasında köpeklerin UV ışınlarına karşı korunması gerekir.
Evcil hayvan sağlığı ve ürünleri dâhil olmak üzere sağlık, tekstil, gıda, dekorasyon ve kozmetik gibi sektörlerde, Türkiye ve dünya genelinde marka bilinirliği yüksek firmalar için içerik üretimi gerçekleştiren Deniz Öz, sosyal medya içerik stratejisi alanında da uzmanlaşmıştır. 2020 yılından bu yana Petlebi.com blog sayfası için düzenli olarak içerik üretmektedir.
