30.08.2022 Veteriner Hekim Tuğba Dağdelen
İnsanlar, köpekler ve diğer canlılar gibi kediler de çeşitli nedenlere bağlı olarak öksürebilirler. Öksürük toza ya da yabancı cisme karşı bir tepki olarak ortaya çıkabilir ya da bir sağlık problemine bağlı olarak görülebilir. Öksürme sağlıklı bir şekilde nefes almak için solunum yollarını zararlı partiküllerden ya da sıvılardan temizlemek için gerçekleşen doğal bir reflekstir. Kedinizin öksürdüğünü fark ederseniz bir süre yakından takip etmeniz onun için yararlı olabilir. Öksürük dikkate değmeyecek bir sebepten olabildiği gibi ciddi bir hastalığın da belirtisi olarak ortaya çıkabilir.
Kediler çok farklı nedenlere bağlı olarak öksürebilirler. Bu nedenler bazı durumlarda çok açıktır. Örneğin yatak odasının tozunu alırken kedinin yakınlarda bulunması öksürmesine sebep olabilmektedir. Bunun yanında kediniz çok ciddi bir hastalığa yakalandığı için de öksürebilir.
Kedilerde astım, insanlardakine oldukça benzer bir rahatsızlıktır. Polen ya da toz gibi alerjenler astım ataklarına neden olurlar. Çünkü bu alerjenler akciğerlerde ve solunum yollarında enflamasyona yol açarlar. Stres ve obezite gibi diğer rahatsızlıklar da astıma neden olabilmektedir. Kedilerde astımın en sık görülen belirtisi öksürme ve nefes alıp verirken hırıltılı ses çıkarmadır. Astıma yol açan etmenler aşağıdaki gibidir.
Bakteriyel ve viral solunum yolları enfeksiyonları kedilerde öksürüğe neden olan bir diğer sağlık problemidir. Kedilerin enfeksiyöz peritonitisi, solunum yolları enfeksiyonuna yol açabilir. Solunum yolları enfeksiyonunun en yaygın belirtileri arasında gözlerden ve burundan akıntı, öksürme, hapşırma ve yorgunluk yer alır.
Kedilerde solunum yolları enfeksiyonunda sıkça rastlanan neden aslında kedi herpes virüsüdür. Kedilerin %97'sini hayatları boyunca en az bir kez kedi herpes virüsüne maruz kalır. Kedi herpes virüsüne karşı aşı bulunmaktadır. Kedilerde yapılması zorunlu olan aşılar arasında değildir ancak kedilerin kedi herpes virüsüne karşı aşılanması veteriner hekimler tarafından önerilir.
Kedi calicivirüs de kedilerde üst solunum yolları enfeksiyonuna neden olan bir virüs türüdür. Bu virüs oldukça bulaşıcıdır. İlk olarak üst solunum yolları enfeksiyonu olarak ortaya çıkar ve yayılarak alt solunum yollarına ilerler. Sonuç olarak kedilerde nefes almayı zorlaştıran zatürreye yol açar. İyileşme süreci belirtilerin ve enfeksiyonun şiddetine göre değişiklik gösterir. Bazı kedilerde tamamen iyileşme elde edilmemektedir.
Kedi konjunktivitis, kedilerin yakın teması sonucunda bulaşan ve özellikle genç kedilerde enfeksiyona neden olan bir problemdir. Özellikle birçok kedinin bir arada bulunduğu barınaklarda sıkça görülür. Kedi konjunktivitis kedilerde öksürme gibi üst solunum yolları hastalıkları belirtilerine yol açar. Kedi konjunktivitis başarılı bir şekilde tedavi edilmektedir ve sonrasında kediler uzun ve mutlu bir hayat sürebilir.
Mantar enfeksiyonları kedilerde öksürüğe yol açabilmektedir. Özellikle kedinin mantar sporlarını soluması şiddetli öksürüğe yol açar. Mantar enfeksiyonlarında belirtiler arasında öksürüğün yanı sıra yüz bölgesinde şişme, hapşırık ve burun akıntısı yer alır.
Bordetella genellikle köpeklerde görülmektedir ancak nadiren de olsa kedilerde görülme ihtimali vardır. Bordetella, özellikle çok sayıda kedinin bir arada olduğu barınak gibi yerlerde görülür. Kediler için oldukça tehlikeli bir hastalıktır ve can kaybına yol açabilmektedir. Bordetella enfeksiyonu belirtileri arasında öksürme, hapşırma ve nefes almada zorlanma vardır. Kısa sürede teşhis edildiğinde başarılı bir şekilde tedavi edilebilmektedir. Aksi takdirde hayati tehlikeye yol açacak şiddette zatürreye neden olur.
Kalp kurdu hastalığı kedilerde öksürüğe yol açan ve yaygın görülen bir başka hastalıktır. Belirtileri arasında kusma, ishal ve nefes almada zorlanma görülür. Kalp kurdu hastalığının belirtileri alerji, astım ya da diğer hastalıklarla kolay bir şekilde karıştırılabileceği için hastalık kolay kolay fark edilemeyebilir. Kalp kurdu tedavi edilse bile kediler için ölümcül olabilmektedir. Enfeksiyon genellikle kalp kurdu larvası taşıyan sivri sineğin kediyi ısırması sonucunda larvanın kedinin kan dolaşımına girmesiyle ortaya çıkar. Larvalar kedinin kalbinde ve diğer hayati organlarında gelişir ve büyümeye başlar.
Özellikle göğüs, akciğer ya da soluk borusunda meydana gelen tümörler kedilerde öksürmeye ve diğer belirtilere yol açarlar. Ses tellerinde ya da soluk borusunda gelişen tümörler nefes almada zorlanmaya ve öksürmeye neden olurken solunum yollarında gelişen tümörler genellikle burunda, sinüslerde, soluk borusunda, ses tellerinde ve akciğerlerde görülür. Akciğer kanseri olan kedilerde kuru öksürük, nefes almada zorlanma ve koşturamama gibi belirtiler meydana gelir.
Kedilerin burnuna ya da soluk borusuna kaçan çim yaprağı veya küçük böcekler kedilerde öksürmeye ve hapşırmaya neden olabilir. Bu durumda oluşan öksürme aslında yabancı cisimlerin vücut dışına atılması için gelişen bir reflekstir. Hapşırma ya da öksürme yoluyla boğaza ya da burna sıkışan yabancı maddeler vücuttan uzaklaştırılır.
Kedilerde alerji sık görülen bir sağlık problemidir. En yaygın belirtisi ise kuru öksürüktür. Alerji sonucunda gelişen akciğer iltihabı kedilerde kronik öksürüğe neden olmaktadır. Öksürüğün yanı sıra kilo kaybı, nefes almada zorlanma ve hırıltılı nefes alma gibi belirtiler ortaya çıkmaktadır.
Kedilerde polen, toz ya da havada bulunan diğer partiküllere karşı alerjik reaksiyonlar görülebilmektedir. Alerjiye bağlı öksürme ve astım benzer belirtilere sahiptir ve bir arada görülebilir. Bu gibi durumlarda ise kediyi veterinere götürmek gerekebilmektedir. Öksürüğü hafifletici ilaçlar genellikle kedinin belirtilerinin hafifletilmesine yardımcı olur.
Kedilerde öksürüğün tedavisi aslında temelinde yatan nedene göre değişiklik gösterir. Bu nedenle ilk olarak öksürüğün altında yatan nedeni teşhis etmek gerekmektedir. Sonrasında ise bu duruma yol açan hastalık tedavi edilir. Genel olarak öksürük ve öksürüğe yol açan problemler başarılı bir şekilde tedavi edilebilmektedir. Ancak bazı hastalıkların erken teşhis edilmesi önemlidir.
Solunum yollarında meydana gelen ve öksürüğe yol açan enfeksiyonların tedavisinde antibiyotikler kullanılmaktadır. Astım gibi enflamasyona neden olan hastalıklarda ise steroid içerikli ilaçlar tercih edilmektedir. Ağrı problemi olan kedilerde ağrıyı azaltmak ve hayat konforunu artırmak için non-steroid anti-inflamatuvar ilaçlar kullanılmaktadır. Alerji gibi çevresel koşullara bağlı olan durumlarda ise genellikle kedinin yaşam tarzında değişiklik yapmak yeterli olmaktadır. Bu tarz tedavilerin etki etmediği durumlarda ya da acil durumlarda ameliyat gerekebilmektedir.
Kedide belirtileri görmek ve nasıl bir öksürüğün meydana geldiğini anlamaya çalışmak oldukça önemlidir. Bu konuda veterinere olabildiğince detaylı bilgi sunmak kedinizin daha kısa sürede iyileşmesini sağlayabilir. Genellikle bir toz ya da çimen yaprağının neden olduğu öksürük kısa sürelidir ve yabancı cismin uzaklaştırılmasıyla birlikte geçer. Ancak kronik öksürükler ve beraberinde başka belirtilerin de olması ciddi bir hastalığa işaret edebilmektedir. Bu gibi durumlarda vakit kaybetmeden veteriner hekime muayeneye gitmek son derece önemlidir. Çünkü öksürüğe yol açan hastalığın erken teşhis edilmesi durumunda tedavi hem daha kolay olmaktadır hem de kısa sürede iyileşme elde edilmektedir. Ancak hastalığın ilerlediği durumlar da ise tedavi daha uzun sürebilmektedir. Ayrıca bazı hastalıkların ilerlemesi kedide kalıcı hasarlara yol açabilir. Bu nedenle öksürüğün birkaç gün içinde geçmemesi ya da farklı belirtilerin de kendini göstermesi durumunda kedinin tıbbi yardım alması sağlanmalıdır.
Kedilerin sağlığını etkileyen mantarlar, virüsler ve bakteriler zaman zaman insanların da sağlığını tehdit edebilir. Kedilerin patilerinde ve ağzında bulunan Bartonella Henselae bakterisi; kedilerin insanları tırmalamaları, açık yaraları yalamaları veya sürtünmeleri gibi yollarla kedi tırmığı hastalığına yol açabilir. Kedi Tırmığı Hastalığı içeriğimizde detaylı bilgi bulabilirsiniz.
Veteriner hekim kimliğiyle evcil hayvan sağlığı hakkında farkındalığı artırmak için Petlebi.com blog sayfasına yazıları ile değer katan Tuğba Şenol Dağdelen, evcil hayvanlarda hastalıkların önlenmesi, teşhis ve tedavisi, hayvan davranışları ve ferahı, evcil hayvanlarda beslenme ve diyeti özelinde çalışmalarını sürdürmektedir.
