Köpeklerde gençlik hastalığı evcil köpeklerin yanı sıra vahşi köpek, çakal, tilki, kurt, kokarca, rakun, panda gibi çeşitli hayvanlarda görülen viral bir hastalıktır. Gençlik hastalığı köpeklerin yakalanabileceği en ciddi hastalıklardan birisi olsa da aşılama ile önlenebilir. Yavru ve yetişkin köpekler için aşılama takvimi hakkında detaylı bilgi veren blog yazımızı inceleyerek gençlik aşısı ve diğer aşılar hakkında bilgi alabilirsiniz.
Gençlik hastalığı virüsü adının bu hastalığı tanımayanlar için yanıltıcı olduğunu söylemek gerekir. Bu hastalık her yaşam evresinde köpeklerin solunum, sindirim ve sinir sistemini etkileyen; çok hızlı bir şekilde bulaşan ve genellikle ölümcül sonuçları olan bir hastalıktır. Gençlik hastalığı paramyxoviridae ailesinden yani insanlarda kızamık, kabakulak ve bronşiyolitis gibi hastalıklara neden olan virüs ailesine ait tek sarmallı bir RNA virüsüdür. Bu virüse bağlı hastalanma ve ölüm oranı hayvan türlerine göre farklılık gösterse de bazı türlerde %100'e var ölüm oranlarından bahsetmek mümkündür. Evcil köpeklerde hastalık oluşturan gençlik hastalığı formu da oldukça yüksek bir öldürücülük oranına sahiptir. Hastalığın şiddeti, süresi ve sonucu da köpeğin yaşına, genel sağlık durumuna, bağışıklık sistemine ve en önemlisi de bulaşan virüsün varyansına göre farklılık göstermektedir.
Köpeklerde gençlik hastalığı viral bir hastalıktır ve oldukça kolay bir şekilde yayılır. Enfekte idrar, kan, tükürük ve solunum esnasında yayılan damlacıklar ile hayvanlar enfekte olurlar. Yapılan araştırmalara göre gençlik hastalığının en yaygın bulaşma nedeni damlacık yoludur. Öksürme, hapşırma gibi durumlarla ya da yiyecek ve su kaplarına salya yolu ile bulaşma durumunda köpeklerin gençlik hastalığına yakalanması olasıdır. Gençlik hastalığı yılın her döneminde yayılabilir, virüs soğuğa dayanıklıdır. Evcil köpekler arasında yapılan araştırmalarda köpeklerin çoğunlukla sonbahar ve kış aylarında bu hastalığa yakalandığı gözlemlenmiştir.
Gençlik hastalığının semptomları hastalığın ne kadar ilerlemiş olduğuna bağlı olarak değişir. Gençlik hastalığı virüsü ile enfekte olan bir köpekte virüs farklı noktalara ilerlemeden önce ilk olarak solunum yollarındaki lenfatik dokuda çoğalır. Bu çoğalmanın sonucunda semptomlar aşamalı olarak ilerler.
Köpeklerde gençlik hastalığı belirtileri arasında ilk ortaya çıkan ve en yaygın olan gözlerin sulanması ve gözlerde irin benzeri bir akıntı meydana gelmesidir. Gözlerdeki akıntıya kısa süre ateşi iştahsızlık ve burun akıntısı eşlik eder. Köpeklere ateş enfekte olduktan 3 ila 6 gün sonra yükselmeye başlar. Enfekte olan köpekte başlangıç belirtilerinden sonra sürecin nasıl ilerleyeceği genellikle enfeksiyonun ciddiyetine ve köpeğin genel sağlık durumuna bağlı olarak değişir.
İlk aşamada gençlik hastalığı belirtileri;
Ateş, burun akıntısı, göz akıntısı, anoreksiya, öksürme, işgal, beyin ve omurilik iltihabı ve dermatit olarak ifade edilebilir. Gençlik hastalığına yakalanan ve akut dönemde hayatta kalan köpeklerin patilerinde ve burunlarında hiperkeratoz adı verilen bir hastalık meydana gelir. Bu hastalık köpeğin patilerindeki yastıkların genişlemesine ve sertleşmesine neden olur.
Bazı durumlarda köpek gençlik hastalığına yakalandığı esnada bağışıklık sistemine saldıran ikincil bir bakteriyel enfeksiyon olabilir. Bu durumlarda zatürre, solum hızında değişme, nefes almada zorlanma, kusma ve ishal gibi belirtiler de ortaya çıkabilir.
Hastalığın ikinci aşamasında virüs merkezi sinir sistemine saldırır ve nörolojik belirtiler ortaya çıkar. Bu aşamada:
Köpeklerde gençlik hastalığının bir tedavisi yoktur. Hastalık klinik belirtilere bağlı ortaya çıkan şüphe sonucunda yapılan testler ile teşhis edilebilir. Teşhis alan köpeklere destekleyici tedavi olarak özel bakım uygulanabilir. Veterinerler bu durumda genellikle ishal, kusma gibi sorunlara bağlı dehidrasyonu önlemeye, ikincil bir enfeksiyon gelişimine izin vermemeye ve nörolojik semptomları tedavi etmeye odaklanır. Köpeklerde gençlik hastalığında hayatta kalma oranı ve enfeksiyonun süresi köpeğin bağışıklık sisteminin ne kadar güçlü olduğuna ve virüsün tuşuna bağlı olarak değişiklik gösterir. Köpeklerin bağışıklık sistemini güçlendirecek vitamin ve ek besinlere buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz. Bazı durumlarda köpekler 10 gün içerisinde iyileşebilirken bazılarında köpekler aylar sonra bile nörolojik semptomlar göstermeye devam edebilir.
Köpeklerde gençlik hastalığı yüksek derecede ölümcül bir hastalıktır. Ancak bazı durumlarda destekleyici tedaviler sayesinde köpeğin tamamen iyileşmesi mümkündür. Köpeklerde gençlik hastalığı iyileşir mi? Sorusuna cevap vermeden önce köpeklerin mutlaka bu hastalığa karşı aşılanması gerektiğini ifade etmekte fayda var. Erken dönemde teşhis edilen, oldukça hızlı ve agresif tedaviler ile kontrol altına alınan semptomlar sonrasında köpeğin de bağışıklık sistemi güçlü ile köpeklerde gençlik hastalığı iyileşir. Ancak tam iyileşme sağlanmama ihtimali, nörolojik semptomların devam etme ihtimali de vardır.
Yavruluk döneminde köpekler viral enfeksiyonlara karşı oldukça duyarlıdır. Bu nedenle yavruluk döneminde görülen tüm enfeksiyonlarla birlikte gençlik hastalığı da oldukça ciddidir ve maalesef genellikle ölümcüldür. Bu nedenle de gençlik hastalığına karşı her zaman çok dikkatli davranılmalı ve gerekli tüm önlemler alınmalıdır.
Köpeklerde gençlik hastalığını önlemenin en kolay ve doğru yolu aşılamadır. Yavru köpeklerde gençlik hastalığı aşısı 6. hafta itibarıyla yapılabilir. 16. haftaya kadar da gerekli tüm dozlar yapılabilir. Köpeklerde gençlik hastalığı aşısının sağladığı bağışıklık 3 yıla kadar ve hatta daha fazla sürebilir. Ancak bu noktada veteriner hekimlerin görüşlerine önem verilmeli ve aşının tekrarlanma sıklığını onların kararı ile belirlemeye özen göstermelidir. Çünkü veteriner hekimler bu aşının ne zaman tekrarlanacağına ilişkin bilgiyi yaşadığınız bölgedeki gençlik hastalığı yaygınlığına göre önerecektir.
Uzun yıllardır sağlık, teknoloji, tekstil, kozmetik, evcil hayvan sağlığı ve ürünleri ile ilgili içerik üreten Ayşegül Tunçay Bilcen, sosyal medya yönetimi ve dijital pazarlama alanında da uzmanlaşmıştır. İçerik üretimi ve evcil hayvan bakımı ile ilgili deneyimleriyle Petlebi.com blog sayfasında 2020 yılından beri blog içeriği yazmaktadır.
